Mavzu: Evro itifoqida joriy etilgan qonunchilik Reja: Kirish Asosiy qisim

Mavzu: Evro itifoqida joriy etilgan qonunchilik
Reja:
Kirish
Asosiy qisim
1.Nogironlarning xalqaro tasnifini ishlab chiqish evolyutsiyasi.
2.Nogironlarning evro itifoqda joriy qilingan qonunlari
3. Xalqaro nogironlik tasnifining bo’limlari va tuzilmasi.
4. Nogironlikni xalqaro tasnifini joriy qilish muammolari.
Xulosa
Foydalanilgan adabiyotlar
Tayanch tushunchalar: JSST, xalqaro tasnif, sog’liqni saqlash, xilma-xillik, evolyutsiya, xalqaro stantdart.

Xalqaro sog’liqni saqlash tashkiloti (JSST) sog’liqni saqlash va nogironlikni o’lchash bo’yicha JSST standarti bo’lib, aholi va aholi darajasida hisoblanadi. ICF (Sog’liqning Xalqaro Tasnifi) 2001 yil 22 mayda Butun jahon sog’liqni saqlash assambleyasida (JSST 54.21) Jahon sog’liqni saqlash tashkilotining barcha a’zolari tomonidan rasmiy ravishda tasdiqlangan. O’zidan oldingisidan farqli o’laroq, Sog’liqning Xalqaro Tasnifi ICF sog’liqni saqlash muammolarini tavsiflash va o’lchash uchun xalqaro standart sifatida JSST a’zo davlatlarida foydalanish uchun tasdiqlangan.

Sog’liqning Xalqaro Tasnifi ICF ning asosiy printsiplari
Ushbu tamoyillar biosotsial nogironlik modeli bilan chambarchas bog’liq va Sog’liqning Xalqaro Tasnifi ICF modelining muhim tarkibiy qismidir.
• Xilma-xillik
Ishlash va nogironlikni tasniflash sog’liqqa yoki yoshga qaramay, barcha odamlarga tegishli bo’lishi kerak. Shunday qilib, ICF barcha odamlar uchun mo’ljallangan. Bu har bir kishining ishlashiga tegishli, shuning uchun uni nogironlarni alohida guruhga ajratish vositasi sifatida ishlatish mumkin emas. Nogironlikka universal yondashuv shuningdek, ko’p odamlar bir vaqtning o’zida yoki boshqa birida "nogironlar" bo’lishini anglatadi.
• Tenglik
Turli xil sog’liqni saqlash sharoitlari, "aqliy" va "jismoniy" o’rtasida, yashash va faoliyat cheklovlarini tasniflash tarkibiga ta’sir qiladigan to’g’ridan-to’g’ri yoki bilvosita ajratish bo’lmasligi kerak. Boshqacha qilib aytganda, nogironlikni etiologiya bilan ajratib bo’lmaydi.
Neytrallik
Iloji boricha, sohalar nomlari neytral tilda tuzilishi kerak, shunda tasniflash ishlash va nogironlikning barcha qoidalarining ijobiy va salbiy tomonlarini aks ettirishi kerak. Bundan tashqari, ICF odamlarning nogironligi yoki ishlashi yomonlashishiga emas, balki qolgan qobiliyatlariga va ular hali ham qila oladigan narsalarga e’tibor qaratadi.
Amerikada 1990 yilda qabul qilingan qonun nogiron fuqarolarni ta’lim dargohlari va ish joyida kamsitishni man etadi. Ularning aqliy yoki jismoniy salohiyatini to’g’ri baholamaslik - jinoyat.
Mana shu qonunga binoan mamlakat bo’ylab maxsus dasturlar ishlab, jamoat joylari va transport vositalarida nogiron odamlar uchun qulay sharoit yaratilgan. Maxsus yo’lkalar, bekatlarda ular manfaatini ko’zlaydigan, ishxonada ularning ko’zi yoki qo’l-oyog’iga moslashtirilgan vositalar.
Bundan 20 yil oldin AQShning o’sha paytdagi prezident Jorj Bush tarixiy bir hujjatga imzo chekkan. “Bu qog’ozga qo’l qo’yib, uzoq davr diskriminatsiya qurboni bo’lib yashagan nogiron yurtdoshlarimizga siz teng huquqli insonsiz deymiz” Bugun mana shu qonun qabul qilinishi uchun kurashgan insonlar uning ahamiyatini sarhisob qilmoqda. Kongressmen Jim Langevin yura olmaydi. Falajga uchragan, belidan pastini qimirlata olmaydi, lekin ishlay oladi.
“Bu qonun hayotimizni qanchalik o’zgartirib yuborganini tasavvur ham qila olmaysiz. Biz uchun qancha qancha eshiklar ochildi, imkoniyatlar yaratildi. Yashayapmiz endi”,- deydi u. Marka Bristo, taniqli suzuvchi 23 yoshida bo’ynini sindirib, nogiron bo’lib qolgan. “Hayotim tugadi deb o’ylagan edim”, - deydi u.
Lekin imkoniyati cheklangan odamlar uchun ham bir dunyo imkoniyatlar bor ekan. “Istirohat bog’iga borish, odamga o’xshab jamoatchilikka qo’shilish juda qiyin bo’lib qolgan edi. Ko’chaga chiqib, qayerga borasan, nimada yurasan? Bugun qulayliklar muhayyo”,- deydi u.
Marka Bristo o’z xalqaro tashkilotini ochgan. Maqsadi dunyo bo’ylab nogironlar haq-huquqi ta’minlanishishi talab qilish. Ko’plab jamiyatlarda majruh insonlar inson sifatida ko’rilmaydi, deydi u.
“Juda ko’p mamlakatlarda nogiron odamlar ko’chada yashaydi, borar joyi yo’q. Ayrim joylarda esa ularni jin urgan, xudoning lan’atiga uchragan deb yakkalab qo’yishadi. Hatto oilalari ularga qaramaydi. Ularni ne kuylarga solishmaydi”. Invalidlar uchun ish joylari yaratish har bir davlat oldidagi muhim vazifa bo’lishi kerak. Chunki bu fuqarolar ham mehnat qilib, maosh olib kun ko’rishga haqli.
Siyosatchilar yangi qonunlar ustida o’ylaganida, barcha fuqarolar, shu jumladan nogironlar manfaatini ham ko’zlashi kerak, deydi Marka Bristo. “AQShda hozir kar odamlar telefonda gaplasha oladi. Ko’r bo’lsangiz ham bankomatdan pulingizni olasiz. Mo’jiza!”
Davlatimiz rahbarining “Nurli yo’l - kelajakka yo’l” nomli joriy ma’ruzasi mamlakatimizni yangi rivojlanish bosqichiga kirishning timsoli bo’lishga undaydi. Bu aholining ijtimoiy himoyaga muhtoj toifalariga mansub fuqarolarni sotsializatsiya qilish mexanizmlarini ishlab chiqish zarurligini ko’rsatadi. Bu, birinchi navbatda, nogironlar va nogironlar, ko’p bolali oilalar a’zolari, pensiya yoshidagi odamlar. Bu erda asosiy yondashuv - bu davlatni vasiylik qilish emas, balki bu fuqarolarga o’zlariga, ijtimoiy foydali ish imkoniyatlariga ishonchlarini oshirishga yordam beradigan shart-sharoitlarni yaratishdir. ”[1].
Nogironligi bo’lgan odamlarni ish bilan ta’minlashning xorijiy tajribasini o’rganish natijasida so’nggi o’n yilliklarda ko’plab mamlakatlarda nogironlarni ish bilan ta’minlash sohasida mavjud kamsituvchi vaziyatni bartaraf etishga qaratilgan maxsus dasturlar e’lon qilinganligini ko’rish mumkin (HIA).
Ushbu dasturlar nogironligi bo’lgan odamlarni ishlab chiqarish faoliyatiga jalb qilish maqsadida amalga oshiriladi. Evropa Ittifoqining aksariyat mamlakatlarida nogironlar uchun kvota tizimi korxonalarda ma’lum miqdordagi ish joylarini joriy qildi. AQSh, Buyuk Britaniya, Skandinaviya mamlakatlari, Kanada kabi mamlakatlarda nogironlar uchun kvotalar tizimi mavjud emas, biroq shu bilan birga ular ish beruvchilardan nogironlarni ishga olishda ijobiy munosabatda bo’lishlarini talab qilishadi, shuningdek ish o’rinlari bilan ta’minlashga alohida e’tibor berishadi.