Mavzu: kimyoviy termodinamika. Termodinamikaning birinchi qonuni. Termoximiya. Gess va kirxgoff qonunlari

Q= dU+ A

qo’llash mumkin. Ya’ni energiyadan farqli o’laroq ish va issiqlik xolat funkstiyalari emas, ular jarayon yo’liga bog’liqdir.

1-qonunni xar xil jarayonlarga tadbiqi.

1-qonunni xar xil jarayonlarga tadbiqi.

Ko’pgina sistemalar uchun kengayish ishi birdan–bir ish turidir. Ideal gazning kengayish ishini har xil jarayonlarda ko’ramiz. Kengayishda bajarilgan ishni quyidagi tenglama asosida xisoblash mumkin.

A=pdV yoki integral xolatda

Bu tenglamani integrallash uchun bosim va hajm orasidagi bog’lanishni yani gazning xolat tenglamasini bilish lozim. Ideal gaz uchun bu bog’lanishni Klayperon – Mendeleev teglamasidan olish mumkin.

pV = nRT

Bu erda n – ideal gaz miqdori. R – universal gaz doimiyligi, 8,314dj (mol K).

Har xil jarayonlarda bajarilgan ishni ko’rib chiqsak.

Har xil jarayonlarda bajarilgan ishni ko’rib chiqsak.

1. Izobarik jarayon (p =const) uchun yuqoridagi tenglamani yozsak.

A = p(V2- V1)

PV2 = nRT va p V1 = nRT1 ligini inobatga olib

A =n R(T2 – T1) ni hosil qilamiz

2. Izotermik jarayon o’zgarmas teperaturada (T =const) boradi. Yuqoridagi tenglama R o’rniga nRT/V ni qo’yib integrallasak quyidagi ifodani hosil qilamiz.

A = nRT ln V2/V1

T = const da p1V1 = p2V2 ligini xisobga olsak

A = nRT ln P1 / P2 ni xosil qilamiz.

3. Adiabatik jarayonda (Q = const, Q = o), birdaniga ikki parametr-gazning temperaturasi va bosimi o’zgarishi mumkin. Tashqaridan issiqlik kelmaganidan adiabatik kengayish ishi ichki energiya kamayishi xisobiga bo’ladi va gaz soviydi;

A = - U

Ichki energiyaning o’zgarishi ideal gazning hajm o’zgarmagandagi molyar issiqlik sig’imiga (Sv) boғliq bo’lib, ya’ni

U = nCv (T2 -T1)

Yuqoridagi tenglamaga solishtirib

A = n Cv (T1 –T2)

ni hosil qilamiz;

Izoxorik jarayon xajm o’zgarmasdan boradi. (V = const)