Mavzu. Ta’lim texnologiyasining rivojlanish bosqichlari va o’ziga xos xususiyatlari Reja: Kirish I bob maktabgacha ta’limni o’qitish texnologiyalari mohiyati

Ta'lim texnologiyasi – o’quv mashg’ulotlarida ko’rsatilgan barcha bilish jarayonlarini amalga oshirib, pirovard natijada barcha faoliyat turlarini to’liq o’zlashtirishga yordam beradi. Bunday darslarda dars qismlarining ichki aloqasi: maqsad, mazmun va ish usuli bilan amalga oshiriladigan ta'lim, mumtoz tizimning bosqichlari saqlanib qoladi. Ya'ni, uy vazifalarini tekshirish, uning asosida yangi bilimlar, malaka va aqliy faoliyatning turlarini egallash bosqichlari, shuningdek mustahkamlash va mustaqil ishlash, darsni umumlashtirish va uy vazifasini tushuntirish singarilar yotadi.
Shaxsga yo'naltirilgan texnologiyalarning diqqat markazida o'z qobiliyatlarini maksimal darajada amalga oshirishga intiladigan yagona yaxlit shaxsdir. (o'zini namoyon qilish), yangi tajribani idrok etishga ochiq, turli xil hayotiy vaziyatlarda ongli va mas'uliyatli tanlov qilishga qodir. An'anaviy texnologiyada o'quvchiga bilim va ijtimoiy me'yorlarni rasmiy ravishda uzatishdan farqli o'laroq, shaxsning ana shunday fazilatlarga erishishi ta'limning asosiy maqsadi deb e'lon qilinadi.
Shaxsiy yo'naltirish texnologiyalari har bir bolaning individual xususiyatlariga mos keladigan ta'lim va tarbiya usullari va vositalarini topishga harakat qiladi: ular psixodiagnostika usullarini o'zlashtiradi, bolalar faoliyatining o'zaro bog'liqligini va tashkil etilishini o'zgartiradi, turli va kuchli o'quv vositalaridan foydalanadi. (shu jumladan kompyuter) ta’lim mazmunini qayta shakllantirmoqda. Shaxsga yo'naltirilgan texnologiyalar an'anaviy texnologiyada - sevgi, g'amxo'rlik, hamkorlik muhitida bolaga avtoritar, shaxssiz va ruhsiz yondashuvga qarshi turadi, shaxsning ijodkorligi va o'zini o'zi anglashi uchun sharoit yaratadi.




Shaxsga yo'naltirilgan o'qitish texnologiyalarning mohiyati va tamoyillari

• 
  O'qitish jarayonida, pedagogik texnologiyalar talablari asosida ifoda etilgan, o'quv maqsadlariga erishiladi. Ilmiy-texnik taraqqiyot jadallashgan davrda o'qitish samaradorligi, asosan, o'quvchining o'qitish jarayonidagi o'rni, pedagogning unga bo'lgan mimosabatiga bog'liq bo'ladi. Bu yerda o'qitish texnologiyasining ikki turini ajratib ko'rsatish mumkin: avtoritar va shaxsga yo'naltirilgan.
  
• 
  Avtoritar texnologiyada, pedagog yagona subyekt sifatda namoyon bo'ladi, o'quvchilar esa faqatgina «obyekt» vazifasini bajaradi xolos. Bunda o'quvchining tashabbusi va mustaqilligi yo'qoladi, o'qitish majburiy tarzda amalga oshiriladi. Odatdagi an'anaviy o'qitish, avtoritar texnologiyaga taalluqlidir. Bunda, avvalo Y.A.Komenskiy tomonidan ifoda etilgan, didaktika tamoyillariga asoslangan o'qitishning «sinf-dars» tizimida tashkil etish nazarda tutiladi. Hanuzgacha dunyoda eng ko'p tarqalgan o'qitishning «sinf-dars» tizimi hisoblanadi, u quyidagi xususiyatlari bilan ajralib turadi:
  
• 
  Yoshi va tayyorgarlik darajasi taxminan bir xil bo'lgan o'quvchilar sinfni (guruhni) tashkil etadi:
  

Sinf (guruh, oqim) yagona o'quv reja, yagona o'quv dasturlar va yagona mashg'ulotlar jadvali bilan shug'ullanadi;
Mashg'ulotlarning asosiy birligi dars bo'lib, u bitta fanning bitta mavzusiga bag'ishlanadi va tarbiyachi tomonidan boshqariladi;
O'quv kitoblari asosan uy ishlari uchun qo'llaniladi.
An'anaviy o'qitish asosan bilim, ko'nikma va malakalarni o'zlashtirishga qaratilgan bo'lib, shaxsning rivojlanishini ko'zda tutmaydi.