Mənim dünyaya öyrədəcək yeni bir sözüm yoxdur
Yüklə 1,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
54 söyləmlər o zaman məni razı sala bilmirdi. Bir ingilis və hindli arasındakı fərqi mən də görürdüm. Ancaq onların bizi kölə kimi qullandıqlarına inanmırdım. O zaman düşünürdüm ki, Hindistanın kötü durumda olmasının suçluları İngiltərə yönətim sistemi deyil, məmurlardır. Məmurlar dürüst olsalar Hindistan bu durumda olmaz düşüncəsində idim. Düşünürdüm ki, Hindistanı İngiltərənin yardımı ilə qurtaracağıqsa, o zaman İngiltərənin möhtac olduğu bu durumda ona yardım etməliyik. İngiltərə sisteminə qarşı tənqidlərim olsaydı da, indiki qədər bu sistemi suçlu görmürdüm. Bu gün bu sistemə olan güvənimi və inancımı itirdiyim üçün artıq onunla he ç bir şəkildə əməkdaşlıq etmək istəmirəm. İndi düşünürəm ki, o zaman həm ingilis məmurlarına, həm İngiltərə yönətim yöntəminə güvənlərini itirən hindistanlı arxadaşlarım bu dövlətlə əməkdaşlıq etməməkdə haqlıymışlar. • O zaman düşünürdüm ki, İngiltərənin bu möhtac durumundan sui- istifadə etməməliyik. Savaş davam etdiyi sürəcə susmalıyıq. Savaş bitdikdən sonra öz haqqımızı istəməliyik. Bu üzdən də mən o zamankı inancım kimi davrandım. Mənim dəvətimi qəbul edənlərdən istədim ki, savaşa qatılmaq üçün ad yazdırıb İngiltərənin çıxarları yolunda savaşsınlar. • Hamımız savaşın əxlaq dışı olduğunu qəbul edirdik. Mənim haqqıma saldıranlara qarşı şikayətçi olmadığım müddətcə bu savaşı içdən dəstəkləməm də doğru olmazdı. Özəlliklə savaşan tərəflərin iddialarının doğru olmadığına da inanırdım. Dostlarım bilirdilər ki, mən daha öncə Boer savaşına da qatılmışam. Ancaq o zamana görə görüşlərimin dəyişdiyini təsəvvür edirdilər. Əslində 55 məni Boer savaşına qatılmağa vadar edən dəlillər indi də öz keçərliliyini qorumaqda idi. Bilirdim ki, savaşa qatılmaq ahimsa ilkələrinə uyqun gəlmir. Ancaq nə yazıq ki, şəxs hər zaman öz istədiyi kimi davrana bilmir. Doğruluğa (həqiqətə) and içmiş adam bir çox hallarda öz yolunu qaranlıqlarda çətinliklə getmək zorunda qalır. • Hindistanlıları İngiltərə ordusunda xidmətə razı salmağımla, sadəcə savaşa yardımçı olmur, həm də İngiltərə imperatorluğu adlanan bu böyük təşkilatın insancıl və xeyirli niyyətlərinə yardım etdiyimi sanırdım. O zaman da bugünkü qədər savaşa nifrət edirdim. O zaman da əlimə tüfəng almağı istəmirdim. Ancaq insanın həyatı düz bir xətdən oluşmamaqdadır. Bəzən də bir-biri ilə qarşı-qarşı gələn olaylar bütünü insan həyatını təşkil edir. Sürəkli insan həyatda iki vəzifədən birini tərcih etməyə çalışır. Bir eyitimci kimi bir sürü insanları bu savaşa qatılmağa çağırmalı idim. Onlara deyirdim ki, savaşa inanırsınız və ingiltərəyə vəfalıysanız, bu savaşa qatılmaq zorundasınız. Öc almaq kimi bir duyquya inancım yoxdur. Ancaq dörd il öncə Hindistanda bir köy olan Betya sakinlərinə dedim ki, ahimsadan heç bir şey anlamayan kimsələr sizə saldırır və malınızı zorla aparmaq istəyirlərsə, haqqınızı savunmaq üçün silaha sarılmalısınız. Əgər silahla haqqınızı savunmazsanız qorxaqlarsınız. Keçənlərdə hindlilərə dedim ki, ahimsanın bütün qurallarına inanmır və ona əməl etmirsinizsə, qadınlarınızı, malınızı talayanlar qarşısında silahlı savunmaya keçməzsəniz, bəşəriyət qarşısında suçlusunuz. Düşünürəm ki, mənim bu söylədiklərim 56 ahimsa məzhəbi ilə tam uyqunluq oluşdurmaqdadır. Bu nəcib nəziriyəni duyurmaq çox asandır, ancaq savaşlarla dolub-daşan dünyada onu bilib və həyata keçirmək çox çətin işdir. Bütün bu çətinliklərə baxmayaraq, gün keçdikçə ahimsa məzhəbi olmadan həyatın mənim üçün heç bir anlam daşımayacağına inanıram. • Mənim o zamankı davranışımı ahimsa ölçüləri ilə ölçərsək, onları savunmaq üçün tutarlı dəlil tapa bilmərik. Əslində öldürücü silahlarla savaşa qatılanlarla savaşda yaralananlara qızılay tərəfindən xidmət edənlər arasında bir o qədər də fərq yoxdur. Çünkü hər iki dəstə bir türlü savaşa qatılır və savaşın davamına yardım edirlər. Hər iki dəstə savaş cinayətlərinə bulaşıb suçlu olurlar. Uzun illər boyu özümə daldıqdan, düşündükdən və əməllərimi dəyərləndirdikdən sonra hiss etmişəm ki, o zamankı düşüncə tərzimə görə Boer savaşına, 1906-cı ildə Natalda “ Zulu üsyanları”na və Birinci Dünya Savaşına qatılmam normal imiş. Həyat bir çox güclərin etkisi altındadır. Insan öz əməllərində dəyişməz bir üsul əsasında qərara gəlsəydi və hər an düşünmədən bu üsul əsasında davransaydı, o zaman həyat çox asan olurdu. Ancaq bir tək davranışımı da xatırlamıram ki, o haqda asanlıqla bir qərara gəlmiş olum. Mən sürəkli savaşa qarşı olduğumdan, heç bir şəkildə onun arxasınca getməmişəm. Bu üzdən bir çox fürsətlərin ortada olmasına baxmayaraq, öldürücü silahl arın qullanımını öyrənmədim. Bəlkə bu üzdən dirək olaraq insanların həyatını söndürmə saldırqanlığından uzaq olmuşam. Ancaq zor q ullanmağı öz hədəfi sayan bir hökumətin təbəəsi olduğumdan özümdən asılı olmayaraq savaşlara öz Yüklə 1,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|