Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 4.2.1.3. “Xvaday namak”
“Xvaday namak” (“Podshoh’noma”) qadimgi Eronning 627 yilgacha bwlgan ijtimoiy-si ё siy h’a ё tidan bah’s etuvchi afsonaviy tarixiy asar bwlib, pah’laviy tilida ё zilgan. Sosoniylardan Yazdigard 111 (632-651 yy.)ga yaqin kishi tomnidan 632- 637 yillar orasida ё zib tamomlangan. Asar ayniqsa Ah’amoniylar, Ashkoniylar va Sosniylar tarixi bwyicha muh’im manbalardan h’isoblanadi. “Xvaday namak”ning wzi h’am, mashh’ur shoir, olim va tarjimon Abdulloh’ ibn Muqaffa (721-757 yy.) tarafidan qilingan tarjima (“Siyar al-muluk” deb atalgan) h’am bizgacha etib kelmagan. Lekin uning ayrim parchalari Yaqubiy (897 ё ki 905 yili vafot etgan), ibn Qutayba (828-889 yy.), Tabariy, ibn al-Asir, shuningdek Abulqosim Firdavsiyning “Shoh’noma”sida saqlangan. 4.2.1.4. “Matakdani xazar datastan” “Matakdani xazar datastan” (“Bir ming nafar h’uquqiy ajrim”) pah’laviy tilida ё zilgan (U111 asr) bwlib, unda Eronning Sosoniylar davridagi davlat tuzulishi va uning ijtimoiy h’a ё ti h’aqida qimmatli malumot bor. Asarning faqat ayrim qismlarigina saqlangan. Mitropolit İ shobaxt qilgan sur ё niycha tarjima (U111 13 Е . Э . Бертельс . История персидско - таджикской литературы .- Москва . 1960. С . 52. 29 asr) saqlangan). İ nglizcha tarjimasi S.Y.Bulsara tomonidan chop etilgan (Bombay, 1937 y.). Geografik asarlardan “Shah’ristonh’oyi Eron” (“Eron shah’arlari h’aqida risola”) Eronning Sosoniylar davridagi geografik h’olati va ularning bun ё d etilishi h’aqida malumot beradi. “Ajoyib as-Sakiston” (“Sakiston viloyatining ajoyibotlari” nomli asar Eronning kwh’na viloyatlaridan Sakiston (Seiston)ga bag’ishlangan. Bu ikkala asar h’am pah’laviy tilida, U111 asrning ikkinchi yarmida ё zilgan. “Shah’ristonh’oyi Eron”ning matni va qisqacha inglizcha tarjimasi J.Asana h’amda Modi tomonidan 1897 va 1899 yillari Bombayda chlp etilgan. Qadimgi Eronning ijtimoiy-si ё siy h’a ё tiga oid ayrim malumotlarni “Kornomayi Artashir Papakan” (“Artashir Papakanning ishlari h’aqida qissa”), “Mazdak namak” (“Mazdak h’aqida qissa”), “Ayatkari zariran” (“Zarira h’aqida rivoyat”), “Podshoh’ Xusrav va uning mah’rami” kabi tarixiy qissalarda uchratamiz. Sosoniylar lavlati ichki va tashqi si ё sati asoslarini wrganishda “Andarznoma”(“Nasih’atnoma”) h’amda “Tojnoma” kabi etik - didaktik xarakterdagi asarlarning h’am qimmati kattadir. Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|