Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc

4.3.6. GAY PL
İ
N
İ
Y SEKUND 
Gay Pliniy Sekund (24-79 y.) – rimlik mashh’ur 
ё
zuvchi, tarixshunos olim 
va davlat arbobi, 79 yili mashh’ur Vezuviy vulqonining otilib chiqishi natijasida 
yuz bergan umumxalq fojeasi vaqtida h’alok bwlgan. 
Gay Pliniy Sekund – sermaxsul olim, 20 kitobdan iborat “Germanlarning 
urushlari”, ikki jilddan iborat “Pomponiy Sekundning h’a
ё
ti” va 37 kitobdan iborat 
“Oddiy tarix” nomli asarlar 
ё
zib qoldirgani malum. 
Pliniyning germanlar tarafidan Reyn va Dunay bwylari mamlakatlarining 
bosib olinishi tarixidan bah’s yurituvchi “Germanlarning urushlari” nomli asari 
bizning davrimizgacha etib kelmagan, lekin u Korneliy Tatsitning (taxminan 56-
117-yy.) “Colnomalar” imperator Oktavian Avgust vafotidan (milodning 14-yili) 

---

33
Neronning h’alok bwlishigacha (milodning 68 yili) bwlib wtgan voqealarni wz 
ichiga oladi h’amda “Germaniya” (unda german va boshqa qabilalarning tarixi 
ba
ё
n etilgan) nomli asarlari uchun birinchi manba bwlgan.
“Pomponiyning h’a
ё
ti”da Pliniy sobiq boshlig’i Pomponiy Sekundning 
h’a
ё
ti va faoliyati h’aqida h’ikoya qiladi. Bu asar h’am bizning zamonamizgacha 
etib kelmagan. 
“Oddiy tarix” Gay Pliniy Sekundning shoh’ asari h’isoblanadi va unda antik 
dun
ё
tarixi, iqtisodiy ah’voli h’amda madaniyati ba
ё
n etilgan. Unda miallifning wz 
manbalariga jiddiy va tanqidiy munosabatda bwlmaganligi, ayrim dalil va 
voqealarni buzib kwrsatilganligi sezilib turadi. Bu kitob antik dun
ё
tarixi bwyicha 
keng malumot beruvchi qomusiy asar sifatida etiborga sazovordir. 
“Oddiy tarix”da Wzbekistonning h’am qadimiy tarixi, unda yashagan 
xalqlar, masalan, skiflar, Oks-Amudar
ё
, Yaksart-Sirdar
ё
va skifcha joy nomlari, 
tabiiy boyliklari, Antioxiya shah’arlarining barpo etilishi h’aqida qimmatli 
malumotlar bor.