Microsoft Word ìàíáà ëàò ëåê. doc
Yüklə 1,14 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 8.3.18. “Ravzat uli-l-albob”
“Ravzat uli-l-albob” ё ki “Ravzat uli-l-albob fi tavorih’al-akobir va-l-ansob” (“Akobir va asil (kishilar) tarixi xususida oqillar bog’i”) nomli asarning ijodkori 86 Faxruddin Abu Sulaymon Dovud ibn Abulfazl Muh’ammad Banokatiy (1330 yili vafot etgan) bwlib, u XIII asrning II- yarmi va XIV asr I- yarmining birinchi choragida wtgan shoir va yirik tarixchi olimdir. U kwproq Banokatiy nomi bilan mashh’ur. Banokat eski Toshkent shah’ar nomlaridan biri bwlib, u İ loq, yani Oh’angaron dar ё sining Sirdar ё bilan qwshilish joyi yaqinida joylashgan qadimiy shah’ar, 1392 yilidan boshlab Shoh’ruh’iya nomi bilan atalgan. Tarixchi mana shu shah’arda tug’ilgan. Elxon G’ozonxon h’amda Wljoytuxon saroyida xizmat qilgan va 1301 yili malik ush-shuaro (shoirlar podshoh’i) unvoniga sazovor bwlgan. Lekin Banokatiy kwproq tarixchi olim sifatida va jah’on tarixini wz ichiga olgan “Ravzat uli-l-albob” nomli asari bilan mashh’ur bwldi. Asar 1317 yili ё zib tamomlangan va muqaddima h’amda twqqiz qismdan iborat: 1) Odam Atodan to Muso payg’ambargacha wtgan davrda yashagan patriarx va payg’ambardar; 2) qadimiy Eron podshoh’lari; 3) Muh’ammad payg’ambar, xalifayi Roshidin, imomlar, Umaviya va Abbosiya xalifalari davri; 4) Abbosiylar bilan h’amasr bwlgan Toh’iriylar, Safforiylar, Somoniylar, Xorazmshoh’lar va boshqa sulolalar; 5) yah’uliylarning payg’ambarlari va podshoh’lari; 6) xristianlar va franklar tarixi, xristianlarning dini va etiqodi, Armaniston va frank mamlakatlarining geografik h’olati; 7) Hindiston tarixi, h’indlarning dini va etiqodi; 8) Xitoy tarixi va uning geografik h’olati, xitoylarning dini va urf odatlari; 9) mwg’ullarning tarixi va ularning istilochilik yurishlari. “Ravzat uli-l-albob” asari Rashiduddinning “Jome ut-tavorix” asari asosida ё zilgan bwlib, uning qisqartirilgan tah’riri deb aytish h’pm mumkin. Lekin Banokatiy asarida Rashiduddin kitobida uchramaydigan malumotlar h’am bor. Masalan, etti iqlim mamlakatlarining tavsifi, Eronning 1310-1317 yillar orasidagi tarixi shular jumlasidandir. Xullas, Banokatiyning mazkur asari Wrta Osi ё va Wzbekistonning XIII-XIV asrning birinchi choragidagi tarixi, geografik h’olati va ah’olisining turmishini wrganishda muh’im manbalardan h’isobanadi. “Ravzat uli-l-albob” XVII asrdan bu ё n ilmiy jamoatchilikning diqqat- etiborini wziga tortib kelmoqda. Uning ayrim qismlari lotin, turk, ingliz h’amda frantsuz tillariga tarjima qilinib chop etilgan. Asarning qwl ё zma nusxalari Toshkent, Sankt-Peterburg, Qozon, Dushanbe va xorijiy mamlakatlar kutubxonalarida mavjud. Kitobdan Alisher Navoiy wzining tarixiy asarlarini yaratishda foydalangan. Yüklə 1,14 Mb. Dostları ilə paylaş:
|