Microsoft Word 09 Drilling eia final az

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 9 

Qazma və tamamlama işləri üzrə ətraf 

mühitə təsirin qiymətləndirilməsi, 

azaldılması və monitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 

 

9/10 

Yekun variant

 

SDQQ Məşəldə yandırılma 

 

Fəsil 5 Bölmə 5.4.6 və 5.4.7-də  təsvir edildiyi kimi, SDQQ-nun məşəldə yandırılma 

fəaliyyətinin aşağıdakılardan ibarət olacağı gözlənilir: 

 

 WS 

və EN cinahlarında quyunun sınaqdan keçirilməsi ilə bağlı iki hadisə, hər biri 150 

saatadək 40 MMskfg axın sürəti ilə; və  

 

ŞD2 Layihəsinin hər quyusunun qazılmasından sonra təmizləmə  işləri ilə bağlı 26 

məşəldə yandırma hadisəsi, hər biri 2 günədək 250 MMskfg orta dərəcə sürəti ilə.  

 

Bununla yanaşı, məşəldə yandırmanın müdaxilə fəaliyyətləri zamanı, hər hadisə üzrə gündə 

80 mmskfg sürətində baş verəcəyi gözlənilir. 2018-ci il və HPBS-nin sonu (2036) arasında 

məşəldə yandırılmanı əhatə edən ümumi 80 müdaxilə hadisəsi gözlənilir. 

 

Modelləşdirmə aşağıdakılara əsasən həyata keçirilmişdir; 

 

 

Məşəldə yandırılma hadisəsi hər hansı vaxtda yalnız bir SDQQ-da həyata keçiriləcək; 

iki SDQQ eyni zamanda məşəldə yandırılma həyata keçirə bilməz; 

 

Ən yüksək məşəldə yandırma sürəti təmizləmə  işləri ilə bağlı  məşəldə yandırmada 

müşahidə edilir. Ona görə  də, təmizləmə  işləri ilə bağlı  məşəldə yandırılmanın 

qiymətləndirilməsi SDQQ-nun məşəldə yandırılma hadisələri baxımından ən əlverişsiz 

vəziyyətdir;  

 

SDQQ NF və WF sahələrində yerləşmişdir ki, bu da qurudakı reseptorlara havanın 

keyfiyyəti ilə bağlı potensial təsirlər nöqteyi-nəzərindən  ən  əlverişsiz vəziyyəti  əks 

etdirir.  Belə güman edilir ki, ən  əlverişsiz vəziyyət ssenarisini əks etdirmək üçün 

SDQQ-nun məşəldə yandırılma hadisəsi WF sahəsində baş verir; və 

 

Təmizləmə, quyunun sınaqdan keçirilməsi və müdaxilə ilə bağlı  məşəldə yandırılma 

hadisələri qısamüddətli hadisələrdir (yəni hər hadisənin 7 gündən artıq davam 

etməyəcəyi gözlənilir) və ona görə  də, qiymətləndirmədə  əsas diqqət havanın 

keyfiyyətinin qısamüddətli standartlarına nisbətən təsirin qiymətləndirilməsinə 

yönəlməlidir.   

 

SDQQ-da quyu sınağı ilə bağlı  məşəldə yandırılma üçün aparılmış modelləşdirmə 9B 

Əlavəsində  təqdim olunur və orada diqqət  əsas çirkləndirici növlərinə (NO

2

) cəmlənir. Quyu 

sınağı ilə bağlı məşəldə yandırılma nəticəsində formalaşan emissiyaları Aİ-nin 200 µq/m

3

-luq

 

NO

2

 üzrə  qısamüddətli hava keyfiyyəti standartları kontekstində qiymətləndirmək üçün 

qısamüddətli (1 saatlıq pik göstərici) NO

2

 konsentrasiyaları modelləşdirilmişdir.   

 

Nəticələr göstərmişdir ki, quyunun sınağı ilə bağlı  məşəldə yandırılma zamanı  qısamüddətli 

NO

2

 konsentrasiyalarının quruda, Abşeron yarımadasında təxminən 6.3µq/m

3

, Səngəçalda və 

Bakıda 2.0-2.9 µq/m

3

 artacağı proqnozlaşdırılır (Şəkil 9.4-ə baxın). Bu, 200 µq/m

3

-luq 

qısamüddətli NO

2

 standartının təxminən 1-3 %-i və 12 µq/m

3

-luq mövcud qısamüddətli fon 

konsentrasiyasından 50 %-dən az artımı əks etdirir.  

 

---

Şahdəniz 2 Layihəsi 

Ətraf Mühitə və Sosial-İqtisadi Sahəyə Təsirin 

Qiymətləndirilməsi 

Fəsil 9 

Qazma və tamamlama işləri üzrə ətraf 

mühitə təsirin qiymətləndirilməsi, 

azaldılması və monitorinqi 

 

Noyabr 2013-cü il 

 

9/11 

Yekun variant

 

Şəkil 9.4 

SDQQ-da təmizləmə ilə bağlı məşəldə yandırılma nəticəsində qısamüddətli 

NO

2

 konsentrasiyalarında proqnozlaşdırılan artım  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

SDQQ-nun məşəldə yandırılma fəaliyyəti  ərzində SDDQ-dən hər hansı  məsafədə 

çirkləndiricilərin konsentrasiyalarında nəzərə çarpan dəyişikliklər, yaxud NO

2

-nin qısamüddətli 

standart göstəricilərdən artıq olacağı proqnozlaşdırılmır.  

 

Köməkçi gəmilər 

 

Fəsil 5 Bölmə 5.4.1.2-də qeyd olunduğu kimi, iki SDQQ-ya istehlak malları (yəni qazma 

məhlulu, dizel, kimyəvi maddələr və s.) təchiz etmək, o cümlədən təmizləmə  və utilizasiya 

məqsədilə  bərk və maye tullantıları sahilə daşımaq üçün qazma, tamamlama və müdaxilə 

fəaliyyətləri boyunca gəmilər tələb olunacaq. İstifadə edilməsi nəzərdə tutulan gəmilərin sayı 

və növü Əlavə 5F-də göstərilir. 

 

Cədvəl 9.2-də 2013-cü ildən 2027-ci ilə  qədər (14 il) bütövlükdə qazma, tamamlama və 

müdaxilə proqramı  ərzində bütün mənbələr üçün insan sağlamlığı ilə  əlaqədar olan əsas 

çirkləndirici növləri, NO

2

-nin ümumi emissiyalarının həcmi göstərilir. Qazma fəaliyyətləri 

dövründə köməkçi gəmilərdən ayrılan NO

2

 emissiyalarının ümumilikdə  təxminən 9393 ton 

həcmində olması proqnozlaşdırılır. Bu emissiyalar, qazma fəaliyyətləri zamanı SDQQ-nun 

enerji generatorların istifadəsindən  əmələ  gələcək NO

2

 emissiyalarından təxminən 2,6 dəfə 

böyükdür, lakin gəmilərin hərəkəti nəticəsində yaranan emissiyalar nisbətən daha böyük 

coğrafi  ərazidə  və uzunmüddətli baş verəcək. Ona görə  də, həmin emissiyaların sürətlə 

yayılacağı  və quruda yerləşən sahələrdə NO

2

 konsentrasiyalarında nəzərəçarpan artımla 

nəticələnməyəcəyi gözlənilir. 

 

Səmərəli istismara, müntəzəm texniki xidmətə, müvafiq keyfiyyətə malik, az kükürdlü 

yanacaqdan planlı surətdə istifadəyə və əvvəlki təcrübəyə əsaslanaraq qeyd etmək lazımdır 

Qısamüddətli fon konsentrasiyaları = 12

q/m

3

 

Havanın keyfiyyəti üzrə standart göstərici = 200

q/m

3

 

---