Microsoft Word 1-ci m vzu- fh t snifati

üçün bankanı, nasos və indikator borucuqlarını hazırlayırlar. 
 
Suda  fosforlu  zəhərləyici  maddələrin  ampulalar  dəsti  vasitəsilə  təyin 
edilməsi.  Bu  məqsədlə  iki  qırmızı  işarəli  iki  ampula  götürür,  pipet  vasitəsilə 
onlardan birini zəhərli (yoxlanılan), digərini isə distillə edilmiş təmiz su ilə aşağı 
nişanlarınadək  doldururlar.  Hər  iki  ampulanı  3  dəq.  belə  saxlayırlar.  Bu  müddət 
ə
rzində  yaşıl  işarəli  ampulanı  qırıb  onun  içərisindəki  maddənin  distillə  edilmiş 
suda  əridir,  alınmış  məhlulu  yaşıl  işarəli  pipet  vasitəsilə  sorub  tökərək,  həm 
yoxlanılan, həm də təmiz su ampulalarını yuxarı qırmızı nişanadək doldururlar. Bu 
zaman  ampulalardakı  maye  1  nömrəli  rəng  standartına  uyğun  olan  göy  rəng  alır. 
Bundan  sonra  həm  birinci  (nəzarət),  həm  də  ikinci  (yoxlanılan)  ampulalardakı 
mayelərin göy rəngdən yaşıl rəngədək dəyişməsinin sürətinin dəqiqələr üzrə (saat 
vasitəsilə) müşahidə etmək lazımdır. İki dəqiqə ərzində müşahidə edilərkən təmiz 
(nəzarət)  ampuladakına  nisbətən  yoxlanılan  ampulada  suyun  göy  rəngdən  yaşıl 
rəngə yavaş keçməsi bu suyun zəhərli olmasına dəlalət edir.  
Yoxlanılan nümunə nəzarət nümunəsindən 2 dəq gec yaşıl rəng alırsa – bu, 
zəhərlənmənin orta dərəcədə (0.005 mq/l), zəif olduğunu göstərir. Əgər yoxlanılan 
suyun rəngi 30 dəq ərzində əhəmiyyətli dərəcədə dəyişməzsə, bu o, deməkdir ki, 
suda çoxlu fosforlu ZM var, yəni zəhərlənmə çox güclüdür (0.05 mq\l-dən artıq). 
 
 
Tibb kimyəvi kəşfiyyat cihazı – TKKC (МПХР) 
Tibb  kimyəvi  kəşfiyyat  cihazı  su  mənbələrinin,  alafın  və  dənəvər  ərzaq 
məhsullarının zəhərləyici maddələrlə zəhərlənməsini aşkar etmək üçündür.  
Bu cihaz aşağıdakı hallarda ZM və zəhərləri aşkar etməyə imkan verir: 
  suda – zarini, zomanı, V qazları, ipriti, arsenli maddələri, sianid turşusunu 
və  onun  duzlarını,  fosforlu-üzvi  pestisid  maddələri,  alkaloidləri  və  ağır  metal 
duzlarını; 
  dənəvər  ərzaq  məhsullarında  və  alafda  –  zarini,  zomanı,  V-qazları,  ipriti, 
fosgeni, difosgeni. 
Bunlardan  əlavə,  bakterioloji  maddələrlə  zəhərlənmə  şübhəsi  yaranan 
hallarda cihaz vasitəsilə nümunə götürmək mümkündür.  
 
 
UQ-2, Uq-3 tipli səyyar universal qaz analizotoru 
 
Havada,  istehsalat  binalarında,  qəza  şəraiti  zamanı  sənaye  sahələrində, 
sənaye tullantılarında, kanallarda zəhərli maddələrin aşkar olunması üçün nəzərdə 
tutulmuşdur. 

---

İş
ləmə  prinsipi:  Tərkibində  zəhərli  qazlar  olan  müəyyən  həcmdə  havanın 
indikator  borucuğundan  keçirilməsinə  əsaslanır.    Bu  zaman  müəyyən  edilən  qaz 
(buxar)  və  borucuğun  doldurucusundakı  reaktiv  arasında  gedən    reaksiya 
nəticəsində indikator borucuğunda qırmızı rəngli sütun yaranır. Sütunun uzunluğu 
müəyyən  edilən  qazın  havadakı  konsentrasiyasına  mütənasib  olur  və  mq/m³ 
dərəcəli şkala vasitəsilə ölçülür.  
 
1 – Rezin silfon; 2 – Silfonun yayı; 3 – Yönəldici oymaq; 4 – Ştok; 5 – İkiçökəkli 
qanovcuq; 6 – Rezin boru; 7 – Stopor (saxlayıcı); 8 – Ştok saxlanılan baca; 
9 –  Rezin borunun bacası; 10 – Skala altlıq; 
 
 
“KOLION – 1”  qazoanalizatoru 
“Kolion-1” daşınan qazoanalizator daha müasir qazoanlizator hesab olunur. 
Bu cihaz zəhərli  üzvi birləşmələrin (hidrogen fosforid, amonyak, hidrogen sulfid), 
üzvi həlledicilərin (benzol, toluol, aseton), yanacaq materiallarının (benzin, kerosin 
və s.) havada olmasını  aşkar (müəyyən) etmək üçün nəzərdə tutulub.  
 
Texniki xarakteristikaları 

---

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
“Siren” tipli  qazoanalizator 
Bu  dövrü  fəaliyyət  göstərən  optik  sənaye  stasionar  avtomatlaşdırılmış 
cihazdır.  
İ
lkin ölçmə üçün bunlarda indikator tozdan dəfələrlə istifadə 
olunur.  Avtomatlaşdırılmış  rejimdə  işləmə  vaxtı  indikator  tozunu 
ə
vəz etmədən  “Sirena – 2” – 30 gün, “Sirena – 4” – 14 gündür. 
“Sirena – 2” – amonyakı, “Sirena – 4” – fosgeni müəyyən edir.  
 
Texniki xarakteristikaları
 
Ölçülən maddə 
 
Hidrogen sulfid, H
2
S 
 
Ölçü diapazonları, mq/m³ 
 
0-100 
 
Çəki, q:
 
-Cihaz
 
-Qida bloku 
 
 
150
 
330 
 
Ölçüləri, mm:
 
-Cihaz
 
-Qida bloku 
 
 
142 x 72 x 42
 
88 x 76 x 50 
 
Qidalanma 
 
200 V  Elektrik şəbəkəsi 
 
Yoxlanılma periodu 
 
 ildə 1 dəfə 
 
İş
çi temperatur, S 
 
-30   -   +50 
 
Metod 
İ
onlaşdırıcı 
Ölçü diapazonu, mq/m³ 
0-2000 
Siqnalizasiya, mq/m³ 
5-2000 
Akkumulyatorla işləmə vaxtı 
8 saatdan çox 
Ölçüləri, mm 
65 x 205 x 180 
Borunun uzunluğu, m 
1, 10m-ə kimi sifarişlə 
Çəki, kq 
1.3 
İş
ləmə şəraiti 
-Temperatur.,S 
- Nisbi Rütubət, % 
 
20-45 
0-98 
Yoxlanılma müddəti, ay 
12 
Akkumulyator 
Ni Cd 

---

İş
çi nisbi rütubət, % 
 
20  -  95 
 
 
 
 
 
Qazosiqnalizator “QSA-3M” 
Bu  cihaz  havada  xüsusi  maddələrin  və  xlor,  ammonyak 
kimi  güclü  təsirli  zəhərli  maddələrin  aşkar  edilməsi;  təhlükə 
barədə avtomatik olaraq işıq və siqnalları ilə xəbərdar edilməsi 
üçün nəzərdə tutulmuşdur.  
Texniki parametrlər 
İş
 rejiminə keçmə vaxtı 
2 dəq.-dən az 
İşə
 hazırlanma vaxtı 
10 dəq.-dən az 
Davamlı işləmə vaxtı 
24 saat (-40ºS-də 2 s) 
Orta işləmə müddəti 
10 il 
Çəki 
1.01 kq 
 
 
 
Qazosiqnalizator  “QSA-96” 
Bu 
cihaz 
üzvü 
fosfor 
birləşmələrinin 
buxarlarını  aşkarlamaq  məqsədilə  havaya  nəzarət 
etmək üçün nəzərdə tutulub. Bu cihazdan həm  mobil 
həm də stasionar növləri vardır. 
 
İ
on molekulyar spektrometr İMS-97 
İ
MS-97  –  stasionar  və  hərəkətsiz  obyektlərə 
quraşdırılaraq  atmosferdə  kimyəvi  çirklənmələrə 
nəzarət üçün nəzərdə tutulmuşdur.  
 
 
 
Qazosiqnalizator–dozimetr “PRXR” 
Davamlı qamma şüalardan və xüsusi maddələrdən zirehli obyektin heyətinin 
müdafiəsi  üçün  nəzərdə  tutulmuşdur.    Səs  və  işıq 
siqnalları ilə xəbərdarlıq sistemi vardır.   
Orta resurs 10000 saat, 
Orta işləmə vaxtı  20 il-dir.  
Çəki: 
-
   Ölçmə pultu – 3.8 kq 
-
   Ötürücü – 8.5 kq   

---