Microsoft Word 1 iç kapak doc

 
49
ve Otokrasi” (1956)
226
 eserlerinde geliştirilmiştir. Önceler totalitarizm kavramıyla 
İtalya’daki Faşist rejimi ve Almanya’daki Nazi rejimi anlaşılırdı. 1929 yılından 
itibaren Times gazetesinde yayınlandıktan sonra bu terim SSCB için de kullanılmaya 
başlandı. SSCB’nin Almanya karşıtı ülkelerle müttefik olması Stalin rejimini totaliter 
rejim olarak tanımlama çabalarını büyük ölçüde engellemiştir. Sol (komünist)  
harekette SSCB’yle ilgili totaliter kavramı sadece L.Trotski
227
 tarafından 
kullanılmıştır.
228
  İkinci Dünya Savaşı ve sonrasında totalitarizm kavramı faşist ve 
sosyalist diktatörlüklerin ortak özelliklerinin tek bir kavramla anlatılması gerekliliği 
üzerine yoğun bir kullanım alanı bulmuştur.
229
 
 
3.2. Totaliter Rejimlerin Özellikleri 
3.2.1. Genel Olarak  
Totaliter rejimler diğer rejimlerle karşılaştırıldığında çok kısa bir tarihsel 
süreç içinde var olmuştur.
 230
   
Totalitarizm, toplumu bir bütün olarak ele alan, bir bütün olarak dönüştürmek 
isteyen ve total kontrol sistemi ile toplumu sürekli düzenleyen devlet, ideoloji, 
siyasal parti ve liderlik olgularının bütünlüğü için kullanılır.
231
 Totalitarizm, 
plüralizme karşı zorunluluğun, özgürlüğe karşı otoriterizmin var olduğu siyasal 
düzendir.
232
 Totaliteriz kapitalizmin yüksek artım temposuna bir tepki olarak ortaya 
çıkmıştır. Bu anlamda, totalitarizmi tepkisel bir rejim olarak da karakterize 
edebiliriz.
233
 Normal şekilde gelişen toplumsal zihniyette (bu veya diğer derecede 
dengenin sağlandığı) gerek muhafazakar, gerekse de radikal öğeler vardır. Bu 
                                                                                                                                          
totaliterizmle ilgili çalışmasının eleştiriye açık yönüdür. Bkz: Бутенко,  А.П., 1998, с. 
28, http://www.ecsocman.edu.ru/socis/msg/245235.html 
226
 Friedrich, C., Brezinski, Z., Totaliter Diktatörlük ve Otokrasi, (Çeviren: Oğuz Onaran), Türk 
Siyasi İlimler Derneği Yayınları, Ankara 1964.  Фридрих, К., Бжезинский, 3., Тоталитарная 
диктатура и автократия (реферат), Тоталитаризм: что это такое (Исследования зарубежных 
политологов) Ч. 2 / Отв. ред. Верченов, Л.Н., Игрицкий Ю.И.,  Москва, 1993. 
227
 Троцкий, Л, Преданная революция, Москва, 1991, с. 86, 206 и др. 
228
 Бутенко, А.П., 1998, c. 26. 
229
 Çetin, H., “Totaliterizm: İdeolojik Kökenleri ve Toplumsal İnşa Araçları”, C.Ü. Sosyal Bilimler 
Dergisi, Mayıs 2002 Cilt : 26 No: 1 (15-43), s. 17. 
230
 Автономов, А.С., http://www.legislature.ru/books/ontolog/part4.html 
231
 Çetin, H., 2002, s. 17. 
232
 Kamenka, E., “Totaliterianizm”, in. A Companion to Contemporary Political Philosophy, 
(Edited by Robert E. Goodin-Philip Pettit), Blackwell, 1992, 629-630 
233
 Мазуров, И., 1993, c. 48. 

---

 
50
öğelerin birisi ağır bastığı zaman diğerinde karşı tepki uyandırır. Totaliter rejimlerde 
bu denge radikal öğelerin lehine bozulur.
234
   
Friedrich ve Brzezinski totalitarizmin temel özelliklerini şu  şekilde sıralar: 
“İnsan varlığının bütün dirimsel taraflarını kaplayan ve toplumda yaşayan herkesin 
en azından edilgin bir şekilde bağlı olduğu resmi bir doktrin meydana getiren resmi 
bir ideoloji; tek bir adam, bir diktatör tarafından yönetilen tek bir kitle partisi, 
hiyerarşik ve oligarşik düzenlenmiş, bürokrasi ile iç içe ya da ona üstün bir durumda 
olan parti; partiyi hem destekleyen hem de parti liderleri adına onu denetleyen ve 
yalnız rejim düşmanlarına karşı değil keyfi olarak seçilmiş başka sınıflara karşı 
kullanılan yıldırıcı bir polis denetimi sistemi; basın, radyo, sinema gibi bütün etkili 
kitle haberleşme araçlarını kullanarak, partinin ve sadık üyelerinin elinde toplanmış 
ve teknolojinin şartlandırdığı tam bir denetim tekeli; silahlı kuvvetleri kullanarak tam 
bir vesayet tekeli; bürokratik işbirliği ile ekonominin merkezden denetimi ve 
yönetimi
235
  
Totaliter hareket aşağıdaki başlıca özelliklere sahiptir: 
-
 
Her hangi bir şekilde diktatörlüğün kurulması, 
-
 
Hedeflere ulaşmak için şiddet kullanımı, yani potansiyel teröre sahip olmak 
-
 
Muhalif görüşlerin kabul edilmemesi, diğer partilerin faaliyetine müsaade 
edilmemesi 
-
 
Tek boyutlu ideoloji.
236
 
 “Totalitarizm; tek bir düşünsel yapı içinde toplumu kurmak, tek bir amaca 
tek bir otorite altında ulaşmak için organize olmuş siyasal düzendir.”
237
 Değişik 
sosyal hedeflere yönelmesine rağmen totaliter rejimlerin düşünce yapısı, öğelerin 
işlevsel özellikleri arasında benzerlik fazladır. Belli bir ayrıcalıklara sahip sosyal 
grubun toplumun diğer tabakaları üzerindeki baskıları meşru olarak kabul edilir. 
Sosyalizmde devrimlerin korunması ve uygulanması için  “proleter diktatörlüğü” 
şarttır.  Alman Nazilerinde yeni toplumun inşasında ve “reich”in kurulmasında 
                                                 
234
 Мазуров, И., 1993, c. 48-49. 
235
 Friedrich, C. J., Brzezinski, Z. K., 1964, s. 13-14. 
236
 Мазуров, И., 1993, c. 45. 
237
 Walker, M., National Front, Fontana, London, 1972, p.5. 

---

 
51
Alman ırkını merkezi bir konuma sahiptir.
238
  Totaliter rejimler “katı” bir ideolojinin 
kitlelere aşılanması, onun temelinde yatan ilkelerin, amaçların, dogmaların veya 
mitlerin (efsanelerin) halka benimsetilmesi suretiyle geçerlilik kazanırlar.
239
 Totaliter 
rejimlerin iki türü hakim ideolojiyle (Faşizm, Nasyonal-Sosyalizm, Komünizm) ve 
hakim partinin hedefleriyle bağlıdır. Bazı siyaset bilimcileri totalitarizmin teokratik 
türünü de ayırmaktadırlar. Bu ad altında Ayetullah Humeyni’nin 1979–1989 yılları 
İran’da kurduğu rejim ve Taliban’ın Afganistan’da kurduğu rejim karakterize 
edilmektedir.
240
  
Bütün totaliter rejimlerin ideologları sosyal refah, adalet ve toplumsal yarar 
gibi tezler üzerine yoğunlaşır.
241
 Totaliter rejimler kurulduktan sonra ekonomik ve 
diğer alanlarda belli ölçüde başarılar gözlemlenebilir. Fakat daha sonra atalet ve 
çökme kaçınılmazdır.
242
 Totalitarizmin gücü, bilgi ve bilim tekelinin siyasal iktidar 
tarafından üretilip kullanılmasından kaynaklanmaktadır. Bilgi ve bilim üretme 
tekelinin siyasal iktidarın kontrolünde olması, toplumu bu güce bağlı ve bağımlı 
kılmaktadır. Gerçeklik, mutlak doğruluk, bilimsellik, rasyonellik dolayısıyla çağdaş 
dünyaya uygunluk iddialarıyla oluşturulan bilgi merkeziliği toplumu düzenlemenin 
araçsallığına dönüştürülür.
243
  
Siyasal iktidarın resmi bir ideolojinin, merkezleşmiş güçlü bürokrasinin ve 
toplumu denetim altında tutan iletişim ve baskı aygıtlarının varlığı, ayrıca toplumun 
bir bütün yapı içerisinde ideolojik hegemonya altında eğitilmesi gibi olgular bize 
totalitarizmin temel özelliklerini verir.
244
  
Totalitarizmde parti kurumları bürokrasi iç içe geçiyor ve “devlet-parti” 
fenomeni oluşur. Parti toplum adına hareket eder, sivil toplum ise devlet içinde 
eriyor, tüm yasal sivil toplum örgütleri (gençlik, kadın örgütleri, sendikalar) parti 
mekanizmasının aksamı gibi faaliyet gösterir ve parti politikalarının gerçekleşmesi 
                                                 
238
 Теория политики, 2003. http://nicbar.narod.ru/theoria_politiki10.htm. Гаджиев, К.С., 
Политическая наука, Часть 2 ПолитНаука™, Сорос, Международные отношения, Москва, 
1994, с. 12, http://polit.msk.su/ 
239
 Kapani, M., 2001, s. 95. 
240
 Цыганков, А.П., 1995, с. 193. 
241
 Теория политики, 2003. http://nicbar.narod.ru/theoria_politiki10.htm 
242
 Автономов, А.С., http://www.legislature.ru/books/ontolog/part4.html 
243
 Fiedrich, C., Brzezinski, Z.,1964, 125 
244
 Çetin, H., 2002, s. 17-18. 

---