224
kalitede olmadığını ve satıcının kendisini kandırdığını ancak eve geldiğinde
anlardı.
357
Örnek tümceler;
a)
А вот наш Семён Семёнович так неисправим, - сказал Судьбинский: -
только мастер пыль в глаза пускать. (Гончаров)
358
Sudbinskiy: “ şte bizim Semyon Semyonoviç böyle iflah olmaz birisidir, ama
göz boyamada üstüne yoktur” diye konuştu.
b)
По словам знаменитого французского модельера Пьера Кардена, мода –
это то, ради чего люди пускают пыль в глаза друг другу. (из прессы)
359
Ünlü Fransız modacı Pierre Cardin’in ifadesine göre moda, insanların
birbirinin gözünü bayaması içindir.
c)
Изредка, в большие праздники, любил Сергей Платонович пустить
пыль в глаза: созывал гостей и угощал дорогими винами, свежей
осетровой икрой. (М.Шолохов)
360
Sergey Platonoviç çok seyrek olarak, ancak büyük bayramlarda misafir davet
ederek ve onlara pahalı şaraplar ve taze havyar ikram ederek göz boyamayı
severdi.
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
357
Daha fazla bilgi için bkz. V.M.Mokiyenko, 2005, s. 583-585
358
Ö.Aydın Süer, 1999, s. 226
359
N.V.Basko, 2002, s. 184
360
R. .Yarantsev, 1981, s. 252
225
Tümce içinde genelde yüklem (örnek a, b, c) görevini üstlenmektedir. Fiil
genellikle geçmiş ve şimdiki zamanda kullanılmaktadır. Hem tekil halde hem de
çoğul halde kullanılabilmektedir. sim ise sadece çoğul halde kullanılmaktadır.
Синий чулок
Türkçe anlamı = mavi çorap;
Türkçe karşılığı = kendisini bilime adamış kız kurusu, hep okuyan çirkin
kadın;
Aslı = “blue stocking” ngilizce’den geçen taklit.
Bu deyim, ngiltere’de 18. yüzyılın 80’li yıllarında ortaya çıkmıştır. Deyimin
kökeninin, sadece bilim, edebiyat ve üst düzey konuların tartışıldığı bir topluluktan
doğmuş olduğu düşünülmektedir. Bir görüşe göre Hollandalı bir albay olan
Boskaven, bu topluluğa “Синий чулок” (siniy çulok) – mavi çorap adını vermiştir.
Bunun nedeni, bu topluluğun kalbi olan Benjamin Stellingflit’in modaya
aldırmaksızın her zaman mavi çorap giymesidir. Bir başka kaynağa göre ise bu
topluluktaki Stellingflit soyadı bir kadına aittir. Her zaman mavi çorap giymesinden
dolayı bu kadına “blue stocking” - mavi çorap lakabı verilmiştir.
361
Bu deyimin kadınları kastetmesinden dolayı ikinci kaynağın daha gerçekçi
olduğu görüşündeyiz.
361
V.M.Mokiyenko, 2005, s. 760
226
Örnek tümceler;
a)
Он думал, что учёная женщина не может быть хорошей женой и
матерью, и терпеть не мог синих чулок. (Помяловский)
362
Okumuş bir kadının iyi bir eş ve anne olamayacağını düşünüyor ve kendisini
bilime adamış kız kurularına tahammül edemiyordu.
b)
Вообразите себе: говорит, как профессор; что за чувства, что за страсти!
И вместе с тем эти синие чулки бывают обыкновенно страшные уроды;
а эта, представьте себе, красавица, образована и учёна так, что меня
просто в тупик поставила. (Писемский)
363
Şöyle bir düşünün: bir profesör gibi konuşuyor; bu ne duygu, bu ne tutku!
Bununla birlikte bu kız kuruları genelde korkunç derecede çirkin olurla, bu
ise, gözünüzde bir canlandırın, öyle güzel, eğitimli ve bilgili kadın ki, beni
bile çıkmaza soktu.
c)
Она целыми днями сидит за книжками, никуда не выходит – просто
синий чулок.
O günlerce kitap başında oturur, hiçbir yere çıkmaz – altı üstü kız kurusu.
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde hem ad kökenli yüklem (örnek c), hem özne (örnek b), hem de
nesne (örnek a) olarak kullanılabilmektedir.
Deyim hem tekil halde (örnek c) hem de çoğul halde (örnek a, b)
kullanılmaktadır.
362
Ö.Aydın Süer, 1999, s. 259
363
A. .Molotkov, 1978, s. 530
227
Строить глазки; делать глазки
Türkçe anlamı = göz yapmak;
Türkçe karşılığı = göz süzmek, Klark çekmek;
Aslı = “faire les yeux doux” Fransızca’dan geçen tam olmayan taklit. Tam
çevirisi ise “делать сладкие глаза” (delat’ sladkiye glaza) – tatlı gözler yapmak).
Araştırmamızı yaparken bu deyimin etimolojisi hakkında daha fazla bilgiye
ulaşamadık.
Örnek tümceler;
a)
Мне показалось, что он мне строит глазки. (В.Шишков)
Bana göz süzüyormuş gibi geldi.
b)
– Вы – опасный? – спрашивала Машенька, строя глазки, и хохотала, а
Кожемякин благодарно и ласково улыбался ей. (М.Горький)
364
Maşen’ka gözlerini süzerek ve kahkaha atarak “Siz, tehlikeli misiniz?”, diye
sordu. Kojemyakin ise minnetle ve şefkatle ona gülümsüyordu.
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde yüklem (örnek a) ve hareket belirteci niteliyeni (örnek b)
olarak kullanılmaktadır. Fiil genelde geçmiş ve şimdiki zamanda kullanılır, hem tekil
halde, hem de çoğul halde kullanılabilmektedir. sim ise sadece çoğul haldedir.
364
A. .Molotkov, 1978, s. 461
Dostları ilə paylaş: |