213
Aslı = “a la fin des fins” Fransızca’dan geçen taklit.
Örnek tümceler;
a)
В конце концов история эта показалась мне настолько занятной, что я
решил изложить её в письменном виде... (Войнович)
337
Eninde sonunda bu olay o kadar ilgimi çekti ki, onu yazıya dökmeye karar
verdim.
b)
Не смея поднять глаза на неё, я не посмел и обмануть её. Да и зачем в
конце концов мне было обманывать. (В.Распутин)
338
Ona bakmaya bile cesaret edemezken onu aldatmaya da cesaret edemezdim.
Nihayetinde ne için aldatayım ki!
c)
В конце концов уточните между собой вопрос, кто из вас главный в
доме – ты или мама? (А.Фадеев)
339
Bu evde senin mi annemin mi sözünün geçtiğine eninde sonunda aranızda bir
karar verin.
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde ara sözcük öbeği (örnek a, b, c) olarak kullanılmaktadır.
Deyim değişmemektedir.
337
N.V.Basko, 2002, s. 23
338
E.A. Bıstrova, 1998, s. 35
339
R. .Yarantsev, 1981, s. 168
214
Вот где собака зарыта!
Türkçe anlamı = işte köpek burada gömülü;
Türkçe karşılığı = anlaşıldı Vehbi’nin kerrakası; işte çapanoğlu budur; işin
çatallı yeri budur; işte asıl güçlük budur (ya da bundadır);
Aslı = “Da ist der Hund bergaben.” Almanca’dan geçen taklit.
Bu deyim hakkında çok farklı görüşler vardır. Fakat bunların tamamı bu
deyimin Almanca’dan geldiği konusunda hem fikirdirler.
Örneğin; Avsyanikov ve Bulatov, 16.yüzyılda yaşayan şövalye Sigizmund
Althensteig’in kendisini kurtaran köpeğinin öldüğü yere bir anıt diktiğini ve meraklı
insanların “bu köpek nerede gömülü?” sorusuna bir yanıt olarak da bu deyimin
ortaya çıktığını savunmaktadırlar.
Vartanyan’ın görüşüne göre ise bu deyim şeytani güçlere sahip olan ve bir
hazineye bekçilik eden siyah bir köpekle bağlantılıdır. Vartanyan, zamanla “köpek”
sözcüğünün hazineyi ifade etmek için kullanılmaya başladığını savunmaktadır.
Bize göre bu deyimin en doğuru ve en güvenilir etimolojik tahminini Koval’
yapmaktadır. Ona göre, pek çok toplumda köpek, olağanüstü güçlere sahip olan bir
hayvan olarak kabul edilmiştir. Bu güçlerinden en önemlisi, köpeğin sadece şeytani
güçleri görebilmesi değil, aynı zamanda insanlardan uzaklaştırma özelliğidir. Bu
nedenle başka hayvanların telef olması ya da veba gibi durumlarda hastalıkları ve
şeytani güçleri kovması için köpek bir törenle gömülürdü. Bu deyim ilk önceleri
doğrudan bir anlam taşımaktaydı. “Bu köpek işte burada gömülü” ifadesi “ çok
önemli, büyülerci yer iste burası, işte burası köpeğin törenle gömüldüğü yer”
anlamında kullanılmaktaydı.
340
340
Daha fazla bilgi için bkz. V.M.Mokiyenko, 2005, s.
215
Bu deyim zamanla değişerek mecazi anlam kazanmıştır.
Örnek tümceler;
a)
- Почему машина не едет? Что случилось?
- Я понял: причина в моторе! Вот где собака зарыта!
- Araba neden hareket etmiyor? Ne oldu?
- Ha anladım: sebep motorda! şin çatallı yeri budur!
b)
Инвестиции текут туда, куда их выгодно вкладывать инвестору. А в
России инвестиционный климат пока недостаточно благоприятный.
Вот где собака зарыта! (из прессы)
341
Yatırımlar, yatırımcının kâr bulduğu yöne doğru kayıyor. Rusya’da ise
yatırım atmosferi henüz uygun değil. şte asıl güçlük bundadır!
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
Tek başına bir tümce olarak kullanılmaktadır.
Deyim değişmemektedir..
Горе луковое
Türkçe anlamı = soğan gözyaşları;
Türkçe karşılığı = sakar ve beceriksiz, çolpa;
Aslı = “Zwiebeltränen” Almanca’dan geçen yarı taklit. Tam çevirisi ise
“луковые слёзы” (lukobıye sl’ozı) – soğan gözyaşları’dır.
341
N.V.Basko, 2002, s. 42
216
Bu deyim soğan soyarken insanın gözünden yaş gelmesiyle ilgilidir. nsan
soğan doğrarken ruhsal bir üzüntü duymadan gözyaşı döker. Dolasıyla bu deyim,
kimi insanlar için sakar ve beceriksiz anlamında kullanılmaktadır.
342
Örnek tümceler;
a)
Да умеешь ли ты стрелять, горе луковое? – весело спросил Данилка.
(К.Седых)
343
Danilka neşeyle “Ateş edebilir misin bakalım, beceriksizim benim?”, diye
sordu.
b)
Не плачь, всё будет хорошо, горе, ты моё, луковое.
Ağlama, her şey yoluna girecek, sakar beceriksizim benim
.
Deyim konuşma dilinde karşımıza çıkmaktadır.
Tümce içinde ek ad (örnek a, b) olarak kullanılmaktadır.
Deyim sadece tekil halde kullanılır.
Делать из мухи слона
Türkçe anlamı = sineği fil yapmak;
Türkçe karşılığı = pireyi deve yapmak; habbeyi kubbe yapmak; fazla
abartmak;
Aslı = “faire d’une mouche un éléphant” Fransızca’dan geçen taklit.
342
Gruşko, Medvedev, 2000, s. 106
343
A. .Molotkov, 1978, s. 117
Dostları ilə paylaş: |