Microsoft Word A. Shalala Dissertasiya docx
Yüklə 494,24 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.2 Sinergetik iqtisadiyyatın inki şafı perspektivl əri v ə ölk əmizd ə artırılması istiqam ətind ə olan i şl ər.
- ABSTRACT
64
Bütün bu sistemlər Sinergetik iqtisadiyyatın inkişafına təsir edən ən başlıca amillərdəndir. Ş irkət digər şirkətlərlə sinergetik iqtisadi əlaqələr qurmaqla yanaşı öz daxilində də müəssə üzrə sinergetik əlaqələri qoruyub saxlamalıdır. Fəsil 1. də qeyd edildiyi kimi bütöv bir müəssə daxilində şöbələr və bölmələr arasında və xüsusi ilə də işçilər arasında sinergetikanın inkişaf etdirilməsi və qoruyub saxlanılması şirkətin uğurunda ən vacib ə məllərdən biridir.
65
3. AZƏRBAYCAN QT SAD YYATINDA S NERGET KANIN NK ŞAF SƏV YYƏS 3.1 Azərbaycan iqtisadiyyatında sinergetikanın inkişaf səviyyəsi.
Məlumdur ki,zaman keçdikcə insanların düşüncələri,fikirləri dəyişir və öz yaşayış şə raitini yaxşılaşdırmaq üçün yeni metodlar axtarışına çıxır və yeni kəşflər edirlər. Texnologiyanın sürətli və qarşısı alınmaz inkişafı digər elm sahələrini onunla ayaqlaşmaqa məcbur edir. Çünki müasir dövrdə bir çox işlər artıq elektronlaşmış şəkildə həyata keçirilir və bu da danılmaz bir faktdır ki fəaliyyətlərin elektronlaşması insanların işini yüksək dərərcədə asanlaşdırmışdır. Digər sahələrdə olduğu kimi bu dəyişiklik iqtisadiyyat sahəsində də nəzərə çarpır.
Müxtəlif ölkələr öz zəngiliyini, yaşayış səviyyəni və ümümu mənada varlığını qoruyub saxlamaq üçün daim iqtisadi səmərəliliyi artırmaq məqsədi ilə yeni metodlar axtarışındadırlar. Əlbəttə bu yeni metodları tətbiq etmək heç də asan deyil. Çünki metodlar yeni olduğu üçün müəyyən risklər ortaya çıxır. Lakin nkişaf etməkdə olan ölkələrin bu mövzuda bəzi avantajları vardır ki, bu da bu metodların nkişaf etmiş ölkələrdə artıq sınaqdan keçirilməsidir. Digər fəsillərdə bəhs edildiyi kimi sinergetika bu iqtisadi metodlardan biridir.
Ölkəmiz zaman keçdikcə iqitisadi baxımdan da uğurlar əldə etməyə başlamışdır. Xüsusi ilə də son vaxtlar dolların dəyərinin qalxması və ölkəmizin ən başlıca gəlir mənbəyi olan qara qizilin,neftin qiymətinin düşməsi digər iqtisadi sahələrə doğru meyli artımışdır. Bu vəziyyət iqtisadiyyatımızı daha da inkişaf etdirməyin zəruriliyini bir daha sübuta yetirmişdir. qtisadiyyatı inkişaf etdirmək və dünya iqtisadiyyatı ilə ayaqlaşmaq üçün müasir iqtisadi metodların tətbiqi qaçınılmazdır. Çünki rəqabətin sürətlə artdığı və nisbətən qəddarlaşdığı bir dövrdə dünya iqtisadiyyatında özünə yer qazanmaq çətin bir məsələdir. Dünya iqtisadiyyatında artıq öz təsdiqini tapmış və zaman keçdikcə sürətlə inkişaf edən Sinergetik iqtisadiyyat ölkəmizdə, şirkətlər tərəfindən geniş şəkildə tətbiq 66
olunmasa da bununla bağlı müəyyən tədbirlər görülür. Sinergetik qtisadiyyat ümumi mənada 2 və daha artıq müəssə və ya şirkətlər zəncirindən ibarət olduğu üçün bu işin idarəsi tək bir şirkət olaraq fəaliyyət göstərməkdən daha çətindir. Digər fəsillərdə qeyd edildiyi kimi Sinergetik iqtisadiyyatda bu metodu istifadı edən Ölkə müəssələrinin sinergetik baxımdan bütün xüsüsiyyətləri daşıması ilə bərabər şirkət daxili sinergetikanın mövcudluğu vacib faktlardan biridir. Müasir dövrdə sürətlə inkişaf edən kompyuter texnologiyası və proqram təminatları yeni yaranmış iqtisadi metodları xüsusi ilə də sinergetik iqtisadiyyatı bir mənalı şəkildə dəstəkləyir. Sinergetik iqtisadiyyatın yaratdığı şirkətlərin birdən artıq olması ilə yaratdığı çətinliyi müasir proqram təminatları vasitəsi ilə aradan qaldırmaq olar. Bu proqram təminatına misal olaraq Müəssisə resurslarının planlaşdırılması (Enterprise resource planning. ERP) sistemi əsasında qurulmuş proqram təminatlarını misal göstərmək olar. Hazırda Ölkəmizdə bu tip sistemlər əsasən banklarda və bəzi şirkətlərdə istifadə olunur. Bu sistemlər arasında ən məşhuru SAP sistemidir. Demək olar ki, SAP bu ERP sistemləri içində ən güclüsüdür. SAP sisteminə malik bank və şitkətlərə misal olaraq DəmirBank bankını,Azersun Holding MMC və s misal göstərmək olar. Digər inkişaf etmiş ölkılırdı bu sitemlərdən geniş istifadə olunsada ölkəmizdə o qədər də geniş yayılmamışdır. Bunun səbəbi böyük maliyyə vəsatinin və bu sitemdə işləməyi bacaran kadrların tələb olunmasıdır. Bu sistemə hazırlıqlar hal hazırda ölkəmizdə mövcud deyil və işçinin bu sistemdə işlənməyi öyrənməsi üçün xaricdə kurs keçməsinə ehtiyac duyulur.
MRP sistemləri sinergetik iqitisadiyyat aparan şirkətlərin işini xeyli asanlaşdırır.Çünki burada sinergetikanın əsas tiplərindən biri olan mərkəzdən rəhbərlik anlayışını özündə əks etdirən mərkəzdən idarəçilik üçün istifadəçiyə geniş imkanlar verilmişdir. Son illərdə ölkəmizdə olan T şirkətləri MRP sistemləri şəklində qurulan proqram təminatları hazırlamağa başlamışlar.
67
istiqamətində olan işlər.
Azərbaycanda sinergetik iqtisadiyyat digər dövrlərə nisbətən sürətlə inkişaf edir. Məlumdur ki, sinergetik iqtisadiyyatın mövcudluğu üçün iki və daha çox ş irkət,müəssələrdə isə iki və daha çox bölmə, şöbə və yaxud da insan resurlarına ehtiyac duyulur. Ölkəmizdə hal-hazırda digər ölkələrin şirkətləri ilə həmçinin yerli şirkətlər arasında, habele müəssə daxilində də sinergetik iqtisadiyyat mövcuddur.
Ölkəmizin digər ölkələrə neft, qaz ixrac etməsi ilə əlaqədar bir çox xarici şirkətlər ölkəmizdə yeni şirkətlər açır və yerli şirkətlərlə sinergetik iqtisadiyyat aparırlar.Digər sahələrdə də bu iqtisadi metoddan istifadə edən şirkətlər kifayət qədərdir.
Sinergetik iqtisadiyyatın tətbiqi daha çox müsbət irəliləyişlər gətirdiyi üçün bu iqtisadiyyat növü getdikcə daha çox istifadə olunur. Bununla yanaşı bu istiqamətdə müasir texnologiyalar, proqram təminatları daha çox inkişaf etdiyi üçün Sinergetik iqtisadiyyat uğur qazanmaq üçün ən perspektivli vasitədir.
Son vaxtlar ölkəmizdə neftlə əlaqəli baş verən problemlər Azərbaycan Respublikasının Prezidenti lham Əliyevin digər iqtisadiyyat sahələrinin, qeyri-neft sektorunun inkişafı ilə bağlı maliyyə vəsaitinin ayrılması və digər addımların atılması istiqamətində işləri daha sürətləndirmişdir. Bunun nəticəsidir ki, bu gün ölkə iqtisadiyyatı dünyada çox-şaxəli iqtisadiyyat kimi tanınır. Ölkədə olan statistikalar göstərir ki, qeyri-neft sektoru, iqtisadiyyatın digər sahələri keçən illərə nisbətən surətlə inkişaf edir.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti lham Əliyev 2015-cil il yanvarın 27-də Heydər Əliyev mərkəzində “Azərbaycan Respublikası Regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial iqtisadi inkişafı Dövlət proqramı” nın icrasının birinci ilinin yekunlarına həsr olunan konfransda yekun çıxışında bildirmişdir:
68
“Bu il görüləcək işlərlə bağlı müvafiq göstərişlər verilmişdir. Dövlət nvestisiya Proqramı qəbul edilmişdir. Kifayət qədər geniş həcmli proqramdır. Əminəm ki, proqram icra ediləcək və beləliklə, 2015-ci il də Azərbaycanda uğurlu il kimi tarixdə qalacaq. Bütün planlarımızı həyata keçirmək üçün ilk növbədə, ölkədə makroiqtisadi vəziyyət sabit olmalıdır. Bu istiqamətdə böyük işlər aparılmışdır. Uzun illər makroiqtisadi vəziyyət diqqət mərkəzindədir. Bizim göstəricilərimiz də çox müsbətdir. Keçən il inflyasiya cəmi 1,4 faiz olmuş, iqtisadiyyat təxminən 3 faiz, qeyri-neft sektorumuz isə 7 faiz artmışdır”
Digər fəsillərdə qeyd edildiyi kimi, makroiqtisadi vəziyyətin sabitliyi sinergetik iqtisadiyyatın inkişafına təsir edən amillərdən biridir. Bu mövzuda görüləcək işlər ölkəmizdə də sinergetik iqtisadiyyatın inkişafına şərait yaradacaq və bu baxımdan digər ölkələrin real rəqibinə çevriləcəkdir.
69
qtisadi sinergetikanın müxtəlif təsirləri, cəmiyyətin və iqtisadiyyatın, eləcə də institusional qarşılıqlı fəaliyyətin və elmi-texniki tərəqqinin beynəlmiləlləşdirilməsi prosesləri əsasında məlumat yaradan proseslərin yeni meyilləri və müxtəlif aspektləri dissertasiyada təsvir edilir. Əsas ideya ondan ibarətdir ki, cəmiyyəti və biliklər iqtisadiyyatı əsasında bilik quruculuq və inkişaf prosesləri sinerji təsiri yönümlü proseslərin kateqoriyasına aid etmək olar, ona görə də ümumiyyətlə sinerji təsiri yönümlü proseslərin bütün ümumi halların və xüsusiyyətləri, tamamilə yaradılması və inkişafı əsasında bilik cəmiyyəti və biliklər iqtisadiyyatı üçün səciyyəvidir. nstitusional qarşılıqlı fəaliyyət və elmi-texniki tərəqqinin beynəlmiləlləşdirilməsi proseslərini tipik sinerji təsiri yönümlü proseslərlə xarakterizə etmək olar. nstitusional qarşılıqlı fəaliyyət və elmi-texniki tərəqqinin beynəlmiləlləşdirilməsi prosesləri ümumi kontekstdə təhlil edilir.
Sinergetik iqtisadiyyatının yaradılması prosesləri əsasında cəmiyyətdə çox müxtəlif nəzəriyyələr və nəzəri modelləri mövcuddur. Perspektiv model olaraq biliklər iqtisadiyyatının yaradılması prosesləri əsasında bilik yönümlü sinerji təsir modelini müəyyənləşdirmək olar. Sinergetik təsir yönümlü modelin əsas ideyası ondan ibarətdir ki, cəmiyyət və elmi iqtisadiyyat əsasında biliklərin yaradılması və inkişafı üçün əsas şə rt siyasi, sosial və iqtisadi həyatın bütün sahələrində müxtəlif sinergetik effektlərin fəal formalaşması, mədəniyyət və digər bütün sahələrdə elmi və texnoloji tərəqqinin mövcud olmasıdır. qtisadi sinergetikanın inkişaf amilləri olaraq ölkəyə qoyulan bir başa xarici investisiyalar, kompyuter elmlərinin və buna uyğun olaraq tətbiqi proqramların inkişafı, inkişaf etmiş ölkələrin diqqətini cəlb etmək üçün onların iqtisadi standartlarına cavab verə bilmək bacarığı və bunla bağlı olaraq bu ölkələrdə təcrübədən keçirilmiş yenilikləri tətbiq etmək cəsarətini qeyd etmək olar.
70
Aparılan tədqiqat nəticəsində aşağıdakı təkliflərin irəli sürülməsini məqsədə uyğun hesab edirik: - Sinergetik idarəetmə prosesini həyata keçirilməsi üçün ölkə daxilindəki müəssələrin fəaliyyəti elektronlaşdırılsın. - Proseslərə uyğun olaraq məlumatlar vaxtında və dəqiq şəkildə informasiya sisteminə daxil edilsin. Bu tədqiqatda sinergetik iqtisadiyyatın iqtisadi proseslərdə görünən müsbət təsirini sübut etməklə elm və texnologiyanın və elecə də tətbiqi proqramların inkişafı nəticəsində daha təsirli bir iqtisadi fəaliyyət əldə etməyin mümükünlüyü sübuta yetirilir.
71
ƏDƏB YYAT S YAHISI 1) Dicken, P. (1998). Global Shift: Transforming the World Economy. London, Sage Publications; A. Paul Chapman Publishing, 512 2) Goeransson, B., & Soederberg, J. (2005). Long waves and information technologies - On the transition towards the information society. Technovation 25(3), 203-211. 3) Grace, A., & Butler, T. (2005). Beyond knowledge management: Introducing leaming management systems. Journal of Cases on Informafion Technology, 7(1), 53-70.
4) Steinmueller, W. E. (2002). Knowledge-based economies and information and communication technologies. International Social Science Journal, 54( 171 ), 141 -154. doi: 10.1111 /1468-2451.00365 5) Antle, R., P. Bogetoft, and A. Stark. 1999. Selection from many investments with managerial private information. Contemporary Accounting Research 16 (3): 397- 418.
6) Antle, R., and G. Eppen. 1985. Capital rationing and organizational slack ie capital badgetmg. Management Science 31 (February): 163-74. 7) Antle, R., and J. Fellingbam. 1995. Information rents and preferences among information systems in a model of resource allocation. Journal of Accounting Research 33 (Supplement): 41-58. 8) Antle, R., and J. Fellingham. 1997. Models of capital investments with private infonnation and incentives: A selective review. Journal of Business, Finance and Accounting 24 (September): 887-908. 9) Amott, R., and J. Stiglitz. 1988. Randomization with asymmetric information. Management Science 19 (Autumn): 344-62. 10)
Farlee, M., J. Fellingham, and R. Young. 1996. Properties of economic income in a private information setting. Contemporary Accounting Research 13 (2): 401-22. 72
11) Feilingham, J., Y. Kwon, and P. Newman. 1984. Ex ante randomization in agency models. Rand Journal of Economics 15 (Summer): 290-301. 12)
Fellingham, J., and R. Young. 1990. The value of self-reported costs in repeated investment decisions. Accounting Review 65 (October): 837-56. 13)
Forbes. 1996. Synergy. June 17, 1996. Laffont, J., and J. Tiroie. 1994. A theory of incentives in procurement and regulation. Cambridge, MA: MIT Press. 14)
Milgrom, P., and J. Roberts. 1992. Economics, organization and management. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall. 15)
Myerson, R. 1979. Incentive compatibility and the bargaining problem. Econometrica 47 (January): 61-74. 16)
Trigeorgis, L. 1999. Real options: Managerial flexibility and strategy in resource allocation. Cambridge, MA: MIT Press. 17)
Williamson, O. E. (1970). Corporate Control and Business Behavior. Englewood Cliffs: Prentice Hall. Williamson, O. E. (1981). The economics of organizations: The transaction cost approach. American Journal of Sociology, 87: 548–577. 18)
Williamson, O. E. (1985). The economic institutions of capitalism. New York: Free Press 19)
Williamson, O. E. 1991. Comparative economic organization: The analysis of discrete structural alternatives. Administrative Science Quarterly, 36: 269–296. 20)
AKBAŞ S. (2000). “Fark Atmanın Yolu Ekip Anlayışından Geçiyor”, Macro,No.65:83. 21)
AKTAN,
C.C. (2005).
“Ekip Çalışması ve Sinerji”,http://www.canaktan.org/yonetim/sinerjik-yonetim/ekip-calismasi.htm 22)
BALTAŞ, A. (2003). Değer Katan Ekip Çalışması. stanbul: Remzi Kitapevi. 73
23) BLANCHARD, K. Carev, D. (1996). Yüksek Performanslı Takım Kurma. (Çev:Mehmet Özcan) stanbul: Yönetim Merkezi Geliştirme Yayınları. 24)
BRADLEY, J. H., Frederic J. H. (1997). “The Effect Of Personelity Type On Team Performance”, Journal of Management Development, Vol:16, No.5:353-357. 25)
Inc., New York. 26)
ÇET N, C. ve diğerleri. (2001). Toplam Kalite Yönetimi ve Kalite Güvence Sistem., stanbul: Beta. 27)
DONNOLLEN, A. (1998). Takım Dili. (Çev: Osman Akınhay) stanbul: Sistem Yayıncılık. 28)
DURHAM, C. C. Knight D. (1997). “Effects of Leader Role, Team-Set Goal Difficulty, Efficacy and Tactics on Team Effectiveness”, Organizational Behavior and Human Decision Processes, Vol.72, No.2, November: 224. 29)
Technology Implementation”, California Management Review, 45(2): 34-54. 30)
EREN, E. (1996). Yönetim ve Organizasyon. stanbul: Beta. 31)
32)
http://ecsocman.hse.ru/ 33)
http://smartpage.narod.ru/Russian/P2-NPEN.htm/
34)
http://spkurdyumov.ru/what/sinergetika-istoriya-principy-sovremennost/
35)
https://books.google.com.tr/books?id=hQrHtHHZrvcC&pg=PA335&lpg=P A335&dq=sinerjik+iktisatta\
36) http://notoku.com/isletmelerin-rakiplerine-kiyasla-sinerjik-ustunluklerini- degerleme/
37) https://en.wikipedia.org/wiki/Economic_Synergy
74
РЕЗЮМЕ Синергетический эффект от этого исследования окажутся положительными, экономика видна в экономических процессах, а также применение науки и техники и разработке программ, чтобы получить экономическую активность Руководство доказано более эффективным. В этой адаптации и способности двигаться элементы синергетический лицо, или любом филиале успеха или неудачи будет isqolunda шоу. Другими словами, синергетического действия, что позволяет оценить стратегические сильных и слабых сторон в форме поведения компании. В этом контексте, синергетического действия , динамический подход компании является способ определить преимущества и недостатки. В то же время, успех или неуспех предприятия синергических действий могут быть упомянуты в качестве размера.
75
The competitive advantage of enterprises for the production and sale of goods or services, not only to the domestic market in the world to determine how to make globalization. A number of competitive enterprises or above is required to implement the strategy has come to be in the position of opponents maintain its position in the international arena. So many countries are important for the development of the economy, according to a synergistic. Synergistic actions and elements of successful or unsuccessful shows that in this adaptation, the company which işqolunda or branches. Another deyimlə synergistic strengths and weaknesses of the enterprise evaluation of providing opportunities act, a strategic behavior is cut. In this context, the company advantages and weakness in the synergistic actions define a dynamic approach is. At the same time, the success or failure of a synergistic actions may be about the size of the company. Yüklə 494,24 Kb. Dostları ilə paylaş:
|