Microsoft Word Az ekonomi After Corrections doc

13 

---

Doç. Dr. Osman Nuri Aras, Elçin Süleymanov 
1992-
94-cü illər arasında inflyasiya 4 xanalı rəqəmlərə yüksəlmişdir. Pul 
siyasətlərindəki problem və nöqsanlar iqtisadi böhrana səbəb olmuşdur. Kreditlər isə, 
daha çox bank idarəçilərinin şəxsi mənafeləri istiqamətində verilmişdir. 
İqtisadi böhran, istehsalın sürətlə azalmasına, qiymətlərin artmasına, bundan 
əlavə dövlət büdcəsinin ciddi kəsir verməsinə səbəb olmuşdur. 
Vergi yığılması sistemindəki əksikliklər, vergi nisbətlərinin inflyasiya səbə- 
biylə eroziyaya məruz qalması kimi səbəblərlə dövlət büdcəsindəki gəlir hissəsi kəskin 
sürətdə azalmışdır. 
Dövlət müəssisələrinə və kənd təsərrüfatı sektoruna verilən böyük miqdar- dakı 
kreditin faydasız və nəzarətsiz istifadəsi iqtisadi vəziyyəti daha da gərginləşdirmişdir. 
Bu dövrdə xarici ticarətə dair rəqəmlər də getdikcə mənfi tendensiya qazanmağa, 
tədiyyə balansmdakı kəsirlər getikcə artmağa başlamışdır. 
İqtisadi böhranın ağrılı nəticələrindən bir digəri isə, milli valyutanın dəyər itkisi 
şəklində ortaya çıxmışdır. 
1.2.1.
 
İlk Dövrlərdə Aparılan İslahatlar 
Özəl Mülkiyyət Qanunu 1991-ci ilin iyun ayında qəbul edilmişdir. 1992-ci ilin 
əvvəllərində qiymət liberilizasiyasına gedilmiş, eyni ilin yanvar yanvar ayında Əlavə 
Dəyər Vergisi tətbiqinə keçilmişdir. Aprel ayında Xarici Sərmayə Qanunu, avqust 
ayında isə Milli Bank Qanunu qüvvəyə minərkən, pul vahidi olaraq manat bazarda 
fəaliyyətə başamıışdır. 
1993-
94-cü illərdə də davam edən müharibənin təsiriylə islahat prosesində 
yavaşlamalar olmuşdur. 1993-cü ilin yanvar ayında kiçik həcmli müəssisələrin 
özəlləşdirilməsiylə bağlı bir qanun qüvvəyə minərkən, 1994-cü ilin yanvar ayında 
manaün yeganə valyuta vahidi olmasına qərar verilmişdir. May ayında Ermənistanla 
atəşkəsin imzalanması ilə iqtisadi keçid dövr təkrar sürət qazanaraq, iyun ayında İflas 
Qanunu qəbul edilmiş, bankların konsolidasiyası prosesinə başlanmışdır^\ 
Qısaca, 1991-94-cü illər arasında iqtisadi keçid dövrü olduqca yavaş işləyərkən, 
ticarətin və bazarın liberallaşmasını ehtiva edəcək islahatlar həyata keçirihməyə 
çahşılmışdır. Bankçılıq, özəlləşdirmə, xarici ticarətin liberilizasi- yası və digər bəzi 
strutur dəyişiklikləri isə 1995-2000-ci illər arasında həyata keçirilməyə çahşılmışdır. 
Ayhan Karaca, “Azerbaycanda Ekonomik Dönüşüm Süreci ve Reformlann 10 Yılı”, 
http://www.foreigntrade.gov.tr/ead/DTDERGI/ocakozel2002/avhan.htm
. (13.03.2003)