30
tәkmillәşdirilmәsi. Bu proqram Azәrbaycanda kapital bazarlarının artırılmasına
istiqamәtlәnmiş dövlәt proqramı ilә uyğunluq tәşkil edir.
Beynәlxalq Maliyyә Korporasiyası (BMK)
Beynәlxalq Maliyyә Korporasiyası 69 layihә üzrә 409 milyon ABŞ dolları dәyәrindә
sәrmayә qoymuş vә digәr kreditorlardan 73 milyon ABŞ dolları dәyәrindә kredit
sәfәrbәr etmişdir. BMK-nın öhdәliklәrinin hәr şeydәn әvvәl lizinq, kiçik vә orta
müәssisәlәr, ticarәtin vә mәnzillәrin maliyyәlәşdirilmәsi üzrә olmasına baxmayaraq,
BMK hәmçinin neft vә qaz, içki, mehmanxana vә pәrakәndә satış sektorlarına da
sәrmayә qoymuşdur. BMK maliyyә sektorunda risklәrin idarә olunması, korporativ
idarәetmә, investisiya mühiti kimi sahәlәrdә (sahibkarlığın qeydiyyatdan keçmәsi
üçün bir pәncәrә sistemi; Biznes İcazәlәri vә Lisenziyaları Portalı; Azәrbaycanda
kiçik vә orta müәssisәlәr üçün onlayn portal; layihә yoxlamaları haqqında qanun) özәl
sektorun inkişafına yönәldilmiş tövsiyә xarakterli layihәlәri hәyata keçirib.
Azәrbaycan Respublikasının Dövlәt Neft Fondu (ARDNF), Azәrbaycanın suveren
ehtiyatlar fondu BMK-nın Aktivlәrin İdarәetmә Şirkәti tәrәfindәn idarә olunan
fondlara 350 milyon ABŞ dolları hәcmindә vәsait ayırmışdır. Bunun 200 milyon ABŞ
dolları BMK ilә birlikdә yeni yaranan bazarlarda infrastruktur layihәlәrinә sәrmayә
qoyan BMK Qlobal İnfrastruktur Fonduna, 50 milyon ABŞ dolları iqlim
mәsәlәlәrinin effektiv hәlli vә bәrpa olunan enerji mәsәlәlәrinә hәsr olunmuş
layihәlәrin vә fondların stimullaşdırılması üçün yaradılmış BMK-nın Katalizator
Fonduna, 100 milyon ABŞ dolları isә BMK ilә birlikdә Afrika, Latın Amerikası vә
Karib bölgәsindә kapital şәkilli layihәlәrә sәrmayә qoyan BMK Afrika, Latın
Amerikası vә Karib Fonduna ayrılmışdır. .
ABŞ Beynәlxalq İnkişaf Agentliyi
ABŞ Beynәlxalq İnkişaf Agentliyinin Azәrbaycanda İqtisadi İnkişaf Proqramı qeyri-
neft iqtisadiyyatına yönәlmişdir vә bir sıra sahәlәrdә AYİB-in mәqsәdlәri ilә qismәn
üst-üstә düşür. Azәrbaycanın kәnd tәsәrrüfatı sektorunda hәdәflәnәn dәyәr zәncirini
tәkmillәşdirmәk, daha şәffaf, liberallaşdırılmış ticarәt mühiti yaratmaq, yerli
sahibkarlığı inkişaf etdirmәk mәqsәdilә Azәrbaycanın Rәqabәt Qabiliyyәti vә Ticarәt
layihәsi işlәnib hazırlanmışdır. ABŞ Beynәlxalq İnkişaf Agentliyi xüsusilә dә kәnd
tәsәrrüfatı sektoruna vә kiçik vә orta müәssisәlәrә kredit verilmәsinә yardım
göstәrmәk üçün AYİB-in 3 tәrәfdaş bankına da dәstәk verir.
KfW
KfW bankı Azәrbaycanda 1995-ci ildәn etibarәn fәaliyyәt göstәrir. Bugünә qәdәr
ümumi portfel hәcmi aşağıda göstәrilәn sahәlәr üzrә 594 milyon Avro tәşkil edir:
Bәlәdiyyә infrastrukturu (50%), enerji vә nәqliyyat (34%), maliyyә sektoru (14%) vә
tәbii resursların qorunması vә idarә olunması (11%). Maliyyә sektorunda KfW kiçik
vә orta ölçülü müәssisәlәrin yenidәn maliyyәlәşdirilmәsini hәyata keçirir, yerli
banklara mikro, kiçik vә orta müәssisәlәrin maliyyәlәşdirilmәsi üçün vәsait ayırmaqla
Әmanәtlәrin Sığortalanması Fondunun yaradılmasına çalışır. Kәnd tәsәrrüfatının
tәşviqindә KfW çox aktivdir, bu sahәyә Bank 85 milyon Avro sәrmayә yatırmışdır.
KfW Azәrbaycanın İmişli, Gәncә, Şәki kimi regionlarında su sistemlәrinin
reabilitasiyasını da maliyyәlәşdirir.
31
İsveçrәnin İqtisadi Mәsәlәlәr üzrә Dövlәt Katibliyi (SECO)
İsveçin Azәrbaycan Respublikasına rәsmi inkişaf yardımı 2013-2016-cı illәrdә
tәxminәn 29 milyon İsveç frankı tәşkil edәcәk. Yeni İsveç Әmәkdaşlıq Strategiyası
bir neçә İsveç dövlәt tәşkilatının öz әsas sәriştәsi daxilindә töhfәsini verdiyi üç birinci
növbәli sahә müәyyәn etmişdir.
İsveçrә İqtisadi İnkişaf vә Mәşğulluq sahәsi daxilindә әsas diqqәtini biznes mühitinin
tәkmillәşdirilmәsinә, daha güclü maliyyә sektorunun yaradılmasına yönәldәcәk vә
sahibkarlıq bacarıqlarının zәnginlәşdirilmәsini dәstәklәyәcәk. İdarәçilik vә İctimai
Xidmәtlәr sahәsindә İsveçrә yüksәk keyfiyyәtli ictimai xidmәtlәri tәbliğ etmәk üçün
kommunal xidmәtlәr üzrә şirkәtlәrin mәrkәzlәşmiş fәaliyyәtini lәğv etmәk vә
idarәçilik imkanlarını artırmaq üçün yardım göstәrәcәk, o cümlәdәn fiziki
infrastrukturun tikilmәsinә öz töhfәsini verәcәk. Bundan әlavә, İsveç yardımı diqqәti
ictimai maliyyә rәhbәrliyi vә iqtisadi siyasәtlәri güclәndirmәyә yönәldәcәk.
Münaqişәnin dәyişdirilmәsi sahәsindә görülәn işlәri artırmaq mәqsәdilә yaradılmış
İnsanların Tәhlükәsizliyi vә Mühafizәsi bölmәsindә yüksәk sәviyyәli diplomatik
tәşәbbüslәr yerli sәviyyәdә sülhün tәmini tәsbitlәri ilә birlәşdirilәcәk.
2001-ci ildәn bu günә qәdәr İsveçrә hökumәti Azәrbaycan Respublikası ilә ikitәrәfli
inkişaf vә әmәkdaşlıq proqramına 85 milyon İsveç frankından çox sәrmayә
qoymuşdur. Bu vәsaitlәr Dünya Bankının, BMK, KfW, BİF vә digәr BMT tәrәfindәn
idarә edilәn kәnd sahәlәrinin inkişafı, makroiqtisadi siyasәtin dәstәyi vә qeyri-neft
özәl sektorun inkişafı sahәlәrindә müdaxilә vә layihәlәrә yönәldilmiş geri ödәnmәyәn
qrantlar kimi verilmişdir.
4.3. Avropa İttifaqı ilә әmәkdaşlıq
Avropa İttifaqı әsas diqqәti enerji, hüquqşünaslıq, kәnd tәsәrrüfatı vә kәnd yerlәrinin
inkişafına yönәlmiş dörd büdcә dәstәyi әmәliyyatı ilә Azәrbaycan hökumәtinә texniki
yardım göstәrmişdir. Texniki yardım vә tvinninq layihәlәri Aİ standartlarına vә
qabaqcıl tәcrübәlәrә yaxınlaşma ilә әlaqәdar bir çox digәr sektorlara diqqәt yönәldir.
Qonşuluğa İnvestisiya Siyasәti vasitәsilә Avropa Komissiyası AYİB-in Regional
Yolların Reabilitasiyası Proqramı ilә әlaqәdar işlәrin hәyata keçirilmәsi vә tövsiyә
xarakterli işlәrin görülmәsi mәqsәdilә qrant ayırmışdır, hәmçinin o, Azәrbaycan
әrazisindә Kiçik Biznesә Dәstәk (KBD) fәaliyyәtlәrinә yardım göstәrәn әsas
donorlardan biridir.
Yeni 2014-2017-ci illәrdә Aİ-nin çox-maliyyәli çәrçivә daxilindә әsas diqqәt verilәn
mәsәlәlәrdәn biri kәnd әrazilәrinin inkişafıdır. AYİB bu sahәdә öz proqramının,
xüsusilә dә Azәrbaycanda regionların vә kәndlәrin inkişafı üzrә olan yerli
tәşәbbüslәrin tәşviq edilmәsini nәzәrdә tutan proqramının hәyata keçirilmәsi üçün
AİB vә digәr inkişaf tәrәfdaşları ilә әmәkdaşlıq etmәyә çalışmalıdır. 2011-2013-cü
illәr üçün AB İkitәrәfli Tәyinatı 122.5 milyon Avro tәşkil etmişdir ki, yardımın
әksәriyyәti Dövlәt tәşkilatları, Avropa Qonşuluq vә Tәrәfdaşlıq Vasitәsi (AQTV)
vasitәsilә hәyata keçirilmişdir.