69
tapmışdır . Bu kimi strateji və prioritet vəzifələrin tənzimlənməsi və mexanizmlərinin
müəyyənləşdirilməsi birbaşa ixrac potensialının əhəmiyyətli səviyyədə artırılmasına
hədəflənmiş tənzimləmə və təkmilləşdirmə mexanizmləri kimi xarakterizə olunur.
Bakı şəhərində Balaxanı Sənaye Parkının yaradılması haqqında AR Prezidentinin
Sərəncamı vacib tənzimləmə tədbirlərinin genişləndirilməsinin təzahürü kimi çıxış
edir. Sərəncamda istehsal və emal sahələrinin təşkili, müasir texnologiyalar əsasında
sənaye məhsulları çeşidinin artırılması nəzərdə tutulmuşdur . Daha bir ixrac tutumlu
Parkın -Yüksək Texnologiyalar Parkının yaradılması haqqında ölkə Prezidentinin
Fərmanında KT texnologiyaları sahələrinin genişləndirilməsi, elmi tədqiqatların
aparılması, yeni KT texnologiyalarının işlənilməsi, telekommunikasiya və kosmos
sahələrində infrastrukturun, maddi texniki bazanın təşkili mexanizmlərinin
tənzimlənməsi məsələləri üzrə müvafiq tapşırıqlar verilmişdir .
Azərbaycanda yeni və yüksək ixracyönümlü iqtisadiyyat sahəsi olan kosmik
sənayesinin yaradılması və inkişafının sürətləndirilməsi tədbirləri diqqət çəkir. Bu
sahənin ölkənin qeyri-neft ixracı potensialına verə biləcəyi töhfələr yüz milyonlarla
və yaxın perspektivdə daha böyük məbləğdə gəlirlə proqnozlaşdırılır. Sahə üzrə qəbul
edilmiş Dövlət Proqramının əsas məqsədi respublikada kosmik sənayenin yaradılması
və inkişaf etdirilməsi, bir çox digər strateji məqsədlərlə bərabər, kosmik sənayenin
inkişafının təmin edilməsi, yerli istehsalın stimullaşdırılması və onun ixrac
potensialının dəstəklənməsidir. Nəhayət, 2014-cü ilin ölkədə “Sənaye ili” elan
edilməsi sənayeləşmə siyasəti mexanzimlərinin müasir tələblər səviyyəsində
tənzimlənməsinə və təkmilləşdirilməsinə güclü təkan verəcəkdir. Prezident
Fərmanında bildirilir ki, hazırkı mərhələdə müasir çağırışlar və yeni təşəbbüslər
nəzərə alınmaqla sənayenin modernləşdirilməsi və qeyri-neft sənayesinin
şaxələndirilməsi məqsədilə bir sıra tədbirlərin həyata keçirilməsi, o cümlədən təbii və
iqtisadi resursların təsərrüfat dövriyyəsinə cəlb edilməsi, ənənəvi sənaye sahələri ilə
yanaşı, yeni prioritet istehsal sahələrinin, sənaye parklarının yaradılması, regionlarda
sənaye potensialının gücləndirilməsi, sənayenin innovasiyalar əsasında inkişafını
təmin edəcək imkanların formalaşdırılması zəruridir. Bu strateji vəzifələrin
reallaşdırılması təqdirində, birbaşa və dolayı olaraq, ölkədə ixrac potensialının daha
70
mükəmməl tənzimlənməsi, ixrac potensialının gücləndirilməsi üçün əlverişli şəraitin
yaradılması perspektivləri artır.
Qeyri-neft sektorunun ixrac potensialının tənzimlənməsi üzrə qanunvericilik
bazasının təkmilləşdirilməsi prosesləri son 10 ildə kənd təsərrüfatı və aqrar sektorda
da xeyli intensivləşmişdir. Bu sahədə aparılan tarixi torpaq islahatlarından, ev və
fermer təsərrüfatlarının sahibkarlıq fəaliyyəti proseslərinin əsasən bazar iqtisadiyyatı
prinsipləri üzərində qurulmasından sonra, müasir texnologiyaların, investisiya
resurslarının cəlb edilməsi, ixrac yönümlü məhsulların çeşidinin artırılması zərurəti
yaranmışdır. Məsələn, “2012-2020-ci illərdə AR-da üzümçülüyün inkişafına dair
Dövlət Proqramı”nın təsdiq edilməsi haqqında AR Prezidentinin Sərəncamının
verilməsində əsas amillər kimi ölkədə üzümçülüyün inkişaf etdirilməsi, aqrar sahənin
gəlirliyinin və ixracat potensialının artırılması, kənd əhalisinin maddi rifahının
yüksəldilməsi götürülmüşdür. Proqramın əsas məqsədi isə əhalinin təzə və keyfiyyətli
süfrə üzümünə olan tələbatının daha dolğun ödənilməsi, şərabçılıq və üzüm emalı
müəssisələrinin xammal təminatının yaxşılaşdırılması, şərab və üzüm məhsullarının
ixracının artırılması üçün ölkədə üzümçülüyün inkişafını stimullaşdırmaqdan
ibarətdir . 2014-cü ilin əvvəllərindən başlayaraq, kənd təsərrüfatı sahələrinin və aqrar
sektorun qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi istiqamətində yeni addımlar
atılmışdır. Belə ki, bu sahədə fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi tədbirlərinin görülməsi
haqqında ölkə Prezidentinin 16 yanvar 2014-cü il tarixli Sərəncamı verilmişdir.
Sərəncamda qeyd olunur ki, qeyri-neft sektorunun, o cümlədən, kənd təsərrüfatının
inkişafı dövlət tərəfindən iqtisadi siyasətin prioritet istiqamətlərindən biri kimi
müəyyən edilmişdir. Sərəncamda AR-da aqrar sənaye kompleksinin inkişaf
strategiyası”nın hazırlanması, kənd təsərrüfatında kooperasiyasının inkişaf
etdirilməsi, kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları ixracının artırılmasına və bu sahədə
prosedurların sadələşdirilməsinə dair icra strukturlarına müvafiq tapşırıqlar
verilmişdir. Bundan əlavə, aqrar sahədə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi və
institusional islahatların sürətləndirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında ölkə
Prezidentinin 16 aprel 2014-cü il tarixli Fərmanı verilmişdir. Fərmanda aqrar sahədə
idarəetməni müasir dövrün tələblərinə uyğunlaşdırmaq, bunlarla bərabər xarici
71
investorları cəlb etməklə, respublikada kənd təsərrüfatı təyinatlı texnikanın
istehsalının təşkili, “Kənd təsərrüfatı kooperasiyası haqqında” qanun layihəsinin
hazırlanması və sair mühüm məsələlər barədə hökümət strukturlarına və icra
orqanlarına müvafiq tapşırıqlar verilmişdir .
Bu mühüm dövlət tənzimləyici Fərman və Sərəncamların, Qərarlar və sair
hüquqi sənədlərin reallaşdırılması bir çox vacib məsələlərlə yanaşı, qeyri-neft
sektorunun ixrac potensialının qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi, bu
istiqamətlərdə reallıqları əks etdirən mexanizmlərin formalaşdırılması və ixrac
potensialının artmasına imkan verən prioritet fəaliyyət sahələrinin işinin
gücləndirilməsinə əlavə stimulların verəcəyi gözlənilir. Qeyri-neft sektorunun
bütövlükdə müasir iqtisadi inkişaf proseslərinə adekvat olaraq onun qanunvericilik
bazasının təkmilləşdirilməsi istiqamətində tədbirlər intensivləşməkdədir. Bu
tədbirlərin sırasında ixrac potensialının tənzimlənməsinin qanunvericilik bazası və
onun təkmilləşdirilməsi məsələləri prioritet xarakterlidir və bunun təzahürü qəbul
ediləcək Qanun və Qərarlarda öz əksini tapmaqdadır. Bunlarla bərabər, qeyri-neft
sektorunun mövcud vəziyyəti, müasir dövrdə Azərbaycanın qeyri-neft sektorunun
ixrac potensialı və onun qiymətləndirilməsi üzrə araşdırmalardan çıxış etsək, qeyd
etmək olar ki, qeyri-neft sektorunun ixrac potensialının tənzimlənməsi prosesləri
daha da intensivləşdirilməli və bu sahənin potensialından səmərəli istifadənin təmin
edilməsi meyarlarına adekvat olmalıdır. Analoji amillər də nəzərə alınmaqla,
qloballaşma şəraitində qeyri-neft sektorunun ixrac potensialından istifadənin
yüksəldilməsi yollarının da tədqiqinə zərurət yarandığı qənaətindəyik.
Dostları ilə paylaş: |