Baba ocağı
119
haqqında hələ gəncliyində eşitmişdi, söhbətlərinə də
qulaq asmışdı.
O vaxtlar deyirdilər ki, Aşıq Məsum Tağıya
vergi verilibdi. Bədahətən şeirlər deyir, heç kəsin
eşitmədiyi havalar çalır, oxuyurdu. Amma sevdiyi
qız ona qismət olmamışdı. Odur ki, həmişə dünyanın
vəfasızlığından, çərxi-fələyin gərdişindən şikayət
ruhlu qoşmalar qoşurdu. Mizrabı hər dəfə sazın
simlərinə dəyəndə bir dünya ahu-nalə ələnirdi.
Dərdli aşıq idi, çox dərdliydi. Oxuyanda gözlərini
yumur, sanki bu dünyadan ayrılırdı. Nəhayət, aşıq
Məsum Tağı bir neçə qoşma dedi, oxudu. Arada bir
dayanıb bir bardaq çay istədi, o zaman Rövşənin də
onu dinləyənlərin arasında olduğunun fərqinə vardı
və ucadan onu salamladı:
- Rövşən, xoş gəlmisən.
-Xoş gününüzə gələk.
-Bir dübəndi də sənin şərəfinə, a Rövşən.
Aşıq Məsum Tağı daha da şövqlə oxudu. Qulaq
asanlar aşığa nəmər verdilər, sonra söz yenə
gündəlik hadisələrdən, bazardakı qiymətlərdən düş-
dü. Rövşən aşığın cibinə bir onluq qızıl qoydu.
Aşıq Məsum Tağı Rövşəni kənara çəkdi, ikilikdə
xeyli söhbət etdilər. Nəhayət Rövşən buraya
qayıtmaqda məqsədinin tövbə etmək olduğunu,
lakin din adamlarının ona bir düzgün yol göstərə
bilmədiklərini də Aşıq Məsum Tağıya bircə-bircə
söylədi. Əlacsız duruma düşdüyü hər sözündən bəlli
Nizami Muradoğlu
120
olan Rövşənin bu halı Aşıq Məsum Tağının gənclik
vaxtlarında özünün qarşılaşdığı əhvalatları yadına
saldı. O çətin zamanlarda Aşıq Məsum Tağının
köməyinə Ağ Dədə yetmişdi. Ağ Dədə indi çox
qocalmışdı, amma hər halda Aşıq Məsum Tağının
bildiyi qədərincə hələ bu ətraf mahallarda Ağ
Dədəyə bərabər bir kəramət əhlinə kimsə rast gəl-
məmişdi. Elə bil ki, Allah-təala özü bu gün Aşıq Mə-
sum Tağını Rövşənin qənşərinə göndərmişdi ki, ona
Ağ Dədə haqqında məlumat versin. Əslində Aşıq
Məsum Tağı dünəndən uzun bir səfər üçün Təbrizə
getməliydi. Amma karvanın yubanması səbəbindən
gedə bilməmişdi. Görünür bu da bir qismət imiş.
Aşıq Məsum Tağı Ağ Dədəni görməyin yollarını da
Rövşənə söylədi:
- Aladaşı tanıyırsan?
- Bəli.
- Deməli, belə; müsəlman qəbirstanlığının
sonundan Aladaşa tərəf bir yol gedir. Aladaşa
çatmamış köhnə bir məbəd var və məbəddən sonra
da uzun bir dərə ta dağların içərilərinə uzanır. O
dərənin lap yuxarı başında bir mağara vardır. Ağ
Dədə deyilən abid o mağarada yaşayır. Ağ Dədə
mərasim zamanları məbədə gələr, qalan bütün
ömrünü ya həmən mağarada ibadətlə keçirər, ya da
dağları qarış-qarış gəzib dolanar, dərman bitkiləri
toplayar. Ağ Dədə bütün elmlərə vaqif adamdır.
Baba ocağı
121
Sənin dərdinin çarəsini bilsə-bilsə o bilər. Get, Ağ
Dədəni gör, dərdini ona danış, yolun açıq olsun.
Rövşən daha bazarda durmayıb Ağ Dədə ilə
görüşmək üçün yola çıxdı. Ağ Dədəyə tez çatmaq,
onu tapıb dərdinə əlac diləmək üçün kəsə yolla
getməyi qərara aldı. Ağ Dədə haqqında əvvəllər də
eşitmişdi, amma heç vədə onu görə bilməmişdi.
Haqqında yayılan söhbətlərdə onun insanlardan
uzaq olduğu, tənha yaşadığı məlum olurdu. İndi də
onu görə biləcəyinə tam əmin olmasa da, hiss edirdi
ki, elə bil hansısa bir qüvvə onu Ağ Dədəyə tərəf
dartırdı.
Yolu Xoşkeşin məscidinin qarşısından keçirdi.
Məscidin qabağında balaca bir çeşmə vardı.
Çeşmənin yanında əkilmiş tut ağacı az qala məscidə
boy verirdi. Məsciddə avazla oxunan Quran ayələrinin
əzəməti insanı yoldan saxlayır, düşündürürdü. Rövşən
ayaq saxladı, vaizin səsinə ara verilənə qədər gözlədi,
sonra yoluna davam etdi. Xoşkeşin dağlarının ətəklə-
rindən keçib qədim qəbirstanlığın üst tərəfinə gəldi.
Ötən gün valideynlərinin məzarlarını ziyarət etdiyi
qəbirstanlıqda kimsə gözə dəymirdi. Qəbirlər yan-yana
düzülüb gedirdi. Hündürlükdən qəbirstanlıq əl içi
kimi görünürdü. Qəbirstanlığın altından keçən yol
Araza qədər uzanırdı. Buradan Arazı qoynuna almış
Əylis düzü, Arazın o biri tərəfində çiynini göylərə
söykənəcək edən Kəmki dağı açıq-aşikar görünürdü.
Nizami Muradoğlu
122
7-8 km-lik məsafədə böyük bir orman, yaşıllıq vardı
– Əylisin məşhur meyvə bağları.
Əylisin meyvələri dünyada şöhrət qazanmışdı.
Ağ kahatı cəvizi, Abutalıbı əriyi, buna balyarım da
deyirdilər, daş badamı, alması, armudu, alma boyda
albuxaraları, gilası, alçası, tutu, heyvası əvəzedil-
məzdi. Bu bağlarda ağaclar xüsusi səliqə, səhmanla
əkilmişdi, bir-birindən müəyyən məsafədə aralı
olması günəşin paylanmasına görə tənzimlənmişdi.
Bu bağlar dədə-babadan əylislilərin iş yeri, qazanc
yeriydi.
Bağlar əsasən çeşmə suları ilə suvarılırdı. Əylis
dağlıq ərazi olduğundan bütün çeşmələrin başlanğıc
nöqtəsi dağların ətəklərinin altına gedir, yerin 10-15
metrlik qatlarından sızan sulardan mayalanırdı.
Əylisin çılpaq dağlarının qoynunda yatan minerallar
çeşmə suları ilə yuyularaq bağa-bostana gəlirdi.
Həmən sularda həll olmuş minerallar meyvələrin
tərkibinə keçir, meyvələrin ləzzətini artırırdı.
Dağların döşündə isə suya davamlı badam və üzüm
bağları salınmışdı.
Rövşən Qıraqqarın üst arxı boyunca uzanan
cəviz ağaclarının kölgəsi ilə gedirdi. Əylisçayın suyu
bu arx ilə ta Aladaşın ətəklərinə qədər salınmış
bağlara can verirdi. Bu bağların baş tərəflərində
böyük hovuzlar tikilmişdi. Əylislilər belə hovuzları
göl adlandırırdılar. Rövşənin yadına Qıraqqarın
hovuzunda çimdikləri günlər düşdü. Qıraqqarın
Dostları ilə paylaş: |