Microsoft Word bank ishi-son interaktiv vasait doc

 

74 

 

Aktivlərin  və  passivlərin  qiymətlərinin  dəyişilmə  riski  üzən  faiz  dərəcəli 

aktivlərin  və  passivlərin  balanslaşmaması  ilə  əlaqədar  meydana  çıxır.  Buraya  eyni 

zamanda  aktivlərin  və  passivlərin  ödənilməsi  müddətləri  arasındakı  nisbətin 

pozulmasıda təsir göstərir. Gəlirlilik əyrisinin dəyişmə riski aktivlər və passivlər üzrə 

faiz dərəcələri dinamikasının vaxt baxımından uyğunsuzluğu ilə əlaqədardır. 

Bazis riski: 

-bank  tərəfindən resursların bir stavka ilə alınıb başqa stavka  ilə yerləşdirilməsi. 

(vəsaitlərin möhkəm qiymətlə alınıb üzən qiymətlə yerləşdirilməsi) 

-resursların real dəyərinin qeyri dəqiq uçotu; 

-vəsaitlərin müxtəlif valyutada alınıb yerləşdirilməsi; 

Opsion riski bilavasitə faizli opsionlardan istifadə ilə əlaqədardır. 

Faiz riskinin mahiyyəti onun səviyyəsinə təsir edən amilləri müəyyənləşdirməyə 

imkan verir.  

Faiz riski amilləri daxili və xarici amillərə bölünür. Xarici amillərə daxildir: 

-bazar konyukturunun sabit olmaması; 

-faiz riskinin hüquqi nizamlaşdırılması; 

-siyasi vəziyyət; 

-ölkədəki iqtisadi vəziyyət; 

-bank xidmətləri bazarındakı rəqabət; 

-beynəlxalq hadisələr. 

Faiz riskinin daxili amillərinə daxildir: 

-faiz riskinin idarə edilməsi üzrə bankın dəqiq strategiyasının olmaması; 

-bank əməliyyatlarının idarə edilməsində buraxılan səhvlər; 

-faiz risklərinin xecləşdirilməsi üzrə işlənmiş proqramın olmaması; 

-bank inkişafının planlaşma və proqramlaşdırmasında çatışmamazlıqlar; 

-əməliyyatların yerinə yetirilməsində işçilərin buraxdığı səhvlər. 

Təcrübədə  bank  risklərinin  əsas  problemi  faiz  riski  amillərinin  nəzərdən 

qaçılmasıdır.  

 

 

 

 

 

 

---

 

75 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Faiz risklərinin idarə edilməsinin məntiqi modeli 

Faiz riskinin cari 

vəziyyəti 

Faiz risklərinin idarə 

edilməsi qərarlarının 

qəbulu 

darə etmə prosesinə 

nəzarət 

Bankın aktiv və 

pasivləri haqqında 

məlumat 

Faiz risklərinin idarə edilməsi 

tədbirləri haqqında qərarın 

icrası 

---

 

76 

 

MÖVZU 13. BANKLARIN  DARƏ ED LMƏS  

 

 

 

 

 

 

Mərkəzi Bank  darə Heyəti tərəfindən idarə olunur. 

darə Heyətinin tərkibi yeddi nəfərdən  ibarətdir.  darə Heyətinin tərkibinə sədr, 

Mərkəzi Bankda daimi əsaslarla işləyən dörd üzv və iki kənar üzv daxildir.  

darə Heyətinin üzvləri vəzifəyə beş il müddətinə təyin edilirlər. 

Mərkəzi Bankın  darə Heyəti: 

-hər il üçün dövlətin pul və valyuta siyasətini müəyyənləşdirir və təsdiq edir; 

- pul siyasətinin alətlərinə dair qərarlar qəbul edir; 

-yeni  nümunəli  pul  nişanlarının  tədavülə  buraxılması  və  köhnə  nümunəli  pul 

nişanlarının tədavülündən çıxarılması barədə qərar qəbul edilir; 

-Mərkəzi  Bankın  kapital  ehtiyatlarının  formalaşdırılması  və  istifadə  olunması 

qaydasını müəyyən edir; 

-kredit  təşkilatlarına  bank  fəaliyyətinin  həyata  keçirilməsi  üçün  lisenziyaların 

verilməsi və ləğv edilməsi barədə qərar qəbul edir; 

-kredit təşkilatları üçün iqtisadi tənzimlənmə normativlərini müəyyən edir; 

-bank sistemində xarici kapitalın iştirak limitini müəyyənləşdirir; 

-Mərkəzi Bankın təşkilati strukturunu və idarəetmə prosedurlarını müəyyən edir.  

Mərkəzi  Bankın  darə  Heyətinin  iclasları  ayda  bir  dəfədən  gec  olmayaraq 

keçirilir. Mərkəzi Bankın  darə Heyətinin işini Mərkəzi Bankın  darə Heyətinin sədri 

təşkil edir. 

Mərkəzi  Bankın  sədri  darə  Heyətinin  təsdiq  etdiyi  normativ  xarekterli  əmrləri 

imzalamaqla  yanaşı  bütün  əməkdaşlar  üçün  məcburi  olan  əmr  və  sərəncamlar  verir. 

darə Heyətinin sədrinin müavinləri və digər rəhbər işçilər arasında vəzifə bölgüsünü 

aparır. 

 

 

 

Mərkəzi Bankın təşkilati strukturu 

darə Heyəti 

Mərkəzi 

Aparat 

Ə

razi idarələri 

 

---

 

77 

 

 

 

 

 

 

 

 

Səhmdarların  ümumi  yığıncağı  hər  bir  bankın  ali  idarəetmə  orqanıdır.  Onun 

səlahiyyətlərinə daxildir: 

-bankın nizamnaməsini qəbul etmək, ona dəyişiklik və əlavələr etmək; 

-bankın  faiz  dərəcələri,  aktivlərin  yerləşdirilməsi,  bütün  ümumi  maliyyə,  uçot, 

inzibati və kadr siyasətini müəyyənləşdirmək; 

-digər hüquqi şəxslərin kapitalında bankın  iştirakı barədə qərarlar qəbul etmək, 

bank filiallarını və nümayəndəliklərini yaratmaq və fəaliyyətinə xitam vermək, onların 

əsasnaməsini təsdiq etmək; 

-bankın büdcəsini qəbul və təsdiq etmək; 

-bankın  darə heyətinin, Müşahidə Şurasının, Audit komitəsinin üzvlərini təyin və 

azad etmək; 

-nizamnamə kapitalınını artırılması və azaldılması barədə qərarlar qəbul etmək; 

-bankın satılması, yenidən təşkili və ləğvi barədə qərarlar qəbul etmək. 

Bankın Müşahidə Şurası nəzarətedici orqan kimi çıxış edir. Onun səlahiyyətlərinə 

daxildir: 

-bankın  idarə  edilməsinə  və  fəaliyyətinə  nəzarəti  həyata  keçirmək,  o  cümlədən 

darə Heyətindən hesabat almaq; 

-səhmdarların ümumi yığıncağı və  darə Heyəti üçün tövsiyələr vermək; 

-bank  tərəfindən  qəbul  olunan  qanunvericiliyin  pozulması  faktını  müəyyən 

etdikdə bu pozuntu barədə səhmdarların ümumi yığıncağını, Audit Komitəsini və  darə 

Heyətini xəbərdar etmək; 

-bank və  darə Heyətinin bir və ya bir neçə üzvü arasında mənafelər toqquşduqda 

bankı idarə və təmsil etmək; 

-bankın kapital ehtiyatları yaradılması haqqında qərar qəbul etmək; 

-bankın  fəaliyyətinin  kompleks  və  ya  ayrı-ayrı  sahələrinin  yoxlanması  barədə 

qərar qəbul etmək. 

Bankın Müşahidə Şurası üç nəfərdən az olmayaraq tək sayda üzvdən ibarət olur. 

Şuranını  üzvləri  bankın    səhdarlarının  ümumi  yığıncağı  tərəfindən  səhmdarlardan  və 

ya kənar şəxslərdən  dörd ildən çox olmayan müddətə təyin olunan fiziki şəxslərdir.  

Kommersiya banklarınn idarəetmə strukturu 

Səhmdarların 

ümumi yığıncağı 

Müşahidə 

ş

urası 

Audit komitəsi 

 

darə Heyəti 

 

---