Microsoft Word beyn?L umumi huquq docx

Parlament  nümayəndələrinin  verdikləri  bəyanatlar  müvafiq  dövlət  üçün  beynəlxalq  öhdəliklər 
doğurmur. 
  Xarici  əlaqələr  həyata  keçirən  dövlətdaxili  orqanların  ikinci  qurupuna,  əsas  etibarilə, 
Azərbaycan  Respublikasının  nümunəsində,  qtisadi  inkişaf  nazirliyi  (Xarici  investisiyalar  və 
beynəlxalq  iqtisadi  əməkdaşlıq  departamenti),  Dövlət  Gömrük  komitəsi  və  b.  aiddir.  Digər 
nazirlik  və  idarələr  də  dövlətdaxili  qanunvericiliklə  müəyyən  edilmiş  səlahiyyətləri 
çərçivəsində dövləti onun xarici əlaqələrində təmsil edirlər. 
  Xarici  orqanlar  dövlətin  ərazisindən  kənarda  yerləşən  və  dövlətin  özünün,  onun 
vətəndaşlarının və hüquqi şəxslərinin hüquq və mənafelərini həyata keçirən dövlət orqanlarıdır. 
Bu orqanlar öz növbəsində aşağıdakı növlərə bölünür. 
  daimi:  dövlətin  diplomatik  nümayəndəlikləri,  konsulluq  nümayəndəlikləri,  beynəlxalq 
təşkilatlar yanında daimi nümayəndəlikləri; 
  müvəqqəti;  təntənəli  tədbirlərdə,  danışıqlar  aparılmasında  və  s.  iştirak  etmək  etmək  üçün 
digər  dövlətlərə  göndərilən  xüsusi  missiyalar,  beynəlxalq  konfranslarda  və  ya  beynəlxalq 
orqanların işində iştirak etmək üçün göndərilən nümayəndə heyətləri və b. 
3.Diplomatik nümayəndəliyin anlayışı və funksiyaları. 
Diplomatik nümayəndəlik dövlətin başqa bir dövlətin ərazisində yerləşən, həmin 
dövlətlə  diplomatik  münasibətləri  həyata  keçirən  orqandır.Diplomatik  nümayəndəliklər 
müvafiq iki dövlət arasında razılaşmaya əsasən təsis olunur. Çox hallarda belə bir razılaşmanın 
əldə  olunması  həmin  dövlətlər  arasında  diplomatik  münasibətlərin  qurulması  ilə  eyni  vaxta 
düşür. 
  Beynəlxalq praktikada diplomatik nümayəndəliklərin iki növü məlumdur: 
1)
  səfirliklər – ən yüksək səviyyəli  diplomatik nümayəndəliklərdir; onların başında 
fövqəlada və sılahiyyətli səfir dayanır. 
2)
  missiyalar – daha aşağı səviyyəli diplomatik nümayəndəlik hesab olunur; onlara 
fövqəlada və sılahiyyətli elçi və ya müvəqqəti işlər müvəkkili rəhbərlik edir. 

---

  Diplomatik  nümayəndəlik  öz  dövlətinin  qəbul  edən  dövlətdə  bütün  məsələlər  üzrə  rəsmi 
təmsilçisidir.  Diplomatik  münasibətlər  haqqında  1961-ci  il  Vyana  Konvensiyasına  görə  (3-cü 
maddə), diplomatik nümayəndəlik aşağıdakı fuksiyaları həyata keçirir: 
1)
  akkreditə edən dövlətin qəbul edən dövlətdə təmsil olunması;    
2)
  akkreditə edən dövlətin özünün və onun vətəndaşlarının mənafelərinin müdafiəsı; 
3)
  qəbul edən dövlətin hökuməti ilə danışıqlar aparılması;   
4)
  bütün qanuni vasitələrlə, qəbul edən dövlətdə olan şəraitin və hadisələrin 
öyrənilməsi və onlar barəsində öz hökumətinə məlumat verilməsi (informasiya funksiyası); 
5)
  akkreditə edən dövlətlə qəbul edən dövlət arasında dostluq münasibətlərinin 
inkişaf etdirilməsi.      
  Bunlardan  əlavə,  diplomatik  nümayəndəlik  bəzi  hallarda  konsulluq  funksiyaları  da  həyata 
keçirir; bu məqsədlə səfirliklərin və ya missiyaların tərkibində konsulluq şöbələri təsis olunur. 
4.  Diplomatik  nümayəndəliyin  heyəti.Diplomatik  nümayəndəliyin  başçısı  təmsil  olunan 
dövlətin  qəbul  edən  dövlətdə  daimi  əsasda  fəaliyyət  göstərən  bütün  nümayəndələri  ilə 
müqayisədə  ən  yüksək  təmsilçisi  hesab  olunur.  O,  öz  dövlətini,  qəbul  edən  dövlətdə  bütün 
məsələlər  üzrə  təmsol  edən  yeganə  şəxsdir.  1961-ci  il  Vyana  Konvensiyasi  diplomatik 
nümayəndəliklərin  başçılarının  üç  dərəcəsini  müəyyən  etmişdir:  1)  dövlət  başçıları  yanında 
akkreditə  olunan  səfir  və  nuntsilər;  2)  dövlət  başçıları  yanında  akkreditə  olunan  elçi  və 
internuntsilər  və  3)  xarici  işlər  nazirləri  yanında  akkreditə  olunan  işlər  müvəkkilləri.  Əslində 
son illərin praktikasında elçilərin və daimi işlər müvəkkillərinin təyin olunmasına çox az-az rast 
gəlinir. 
  1961-ci  il  Vyana  Konvensiyasi  görə,  diplomatik  nümayəndəliyin  heyəti  üç  kateqoriyaya 
bölünür: 
  diplomatik heyət; 
  inzibati-texniki heyət; 
  xidmətçi heyət. 
  Diplomatik  heyətə  aşağıdakılar  daxildir:  səfirlər,  elçilər,  müşavirlər,  ticarət  nümayəndələri 
və onların müavinləri, xüsusi attaşelər (hərbi, hərbi-dəniz və hərbi-hava) və onların müavinləri, 
birinci,  ikinci  və  üçüncü  katiblər  və  attaşelər.  Diplomatik  heyətin  üzvləri  akkreditə  edən 

---

dövlətin  vətəndaşları  olmalıdır.  Lakin  qəbul  edən  dövlətin  razılığı  ilə  yerli  vətəndaşlar  və 
üçüncü  dövlətin  vətəndaşları  təmsil  olunan  dövlətin  diplomatik  heyətinə  daxil  edilə  bilər. 
Diplomatik  heyətin  üzvlərinə  milli  qanunvericiliklə  müəyyən  olunmuş  qaydada  diplomatik 
rütbələr verilir. “Diplomatik xidmət haqqında” Qanunun 8.1-ci maddəsinə əsasən, Azərbaycan 
Respublikasında aşağıdakı diplomatik rütbələr mövcuddur: a) fövqəladə və səlahiyyətli səfir; b) 
1-ci dərəcəli fövqəladə və səlahiyyətli elçi; c) 2-ci dərəcəli fövqəladə və səlahiyyətli elçi; ç) 1-
ci  dərəcəli  müşavir;  d)  2-ci    dərəcəli  müşavir;  e)  1-ci  dərəcəli  birinci  katib;  ə)  2-ci  dərəcəli 
birinci  katib;  f)  1-ci  dərəcəli  ikinci  katib;  g)  2-ci  dərəcəli  ikinci  katib;  ğ)  üçüncü  katib  və  h) 
attaşe. 
nzibati-texniki  heyət  dəftərxana  müdirlərindən,  hesabdarlardan,  tərcüməçilərdən, 
kargüzarlardan, makinaçılardan və başqalarından ibarət olur. 
Xidmətçi heyətə isə sürücülər, aşbazlar, kuryerlər və başqaları daxil olur. 
nzibati-texniki və xidmətçi heyətə bəzən yerli vətəndaşlar təyin olunur. 
5.  Diplomatik  missiyanın  başlanması  və  sona  yetməsi.  ki  dövlət  arasında  diplomatik 
nümayəndəliklər mübadiləsi haqqında  razılaşma əldə olunduqdan sonra diplomatik missiyanın 
fəaliyyətə başlaması ilə bağlı ortaya çıxan əsas praktik məsələ nümayəndəliyin başçısının təyin 
olunmasıdır. Bu, aşağıdakı mərhələlərdən ibarət olur: 
1) qəbul edən dövlətdən, konkret şəxsin diplomatik nümayəndəliyin başçısı                 təyin 
olunmasına  öz  razılığını  verməsinin  –  aqremanın  xahiş  edilməsi.  Aqreman  verilməsə,  şəxs 
göstərilən  vəzifəyə  təyin  oluna  bilməz.  mtina  edən  dövlət  bunun  motivlərini  bəyan  etməyə 
borclu deyildir. 
2)  aqreman  alındıqdan  sonra  şəxsin  diplomatik  nümayəndəliyin  başçısı  təyin  olunması 
barədə müvafiq dövlətdaxili aktın verilməsi.      
3) diplomatik nümayəndəliyin başçısı təyin olunmuş şəxsin, qəbul edən dövlətin 
müvafiq  vəzifəli  şəxsinə  onun  rəsmi  statusunu  təsdiq  edən  sənədin  –  etimadnamənin  təqdim 
olunması.  
Etimadnamə  akkreditə  edən  dövlətin  başçısı  tərəfindən  imzalanır  və  diplomatik 
nümayəndəni qəbul edən dövlətin başçısına ünvanlanır. 

---