Microsoft Word biznesin mu?Ssis?Nin qiymetlendirilmesi

104 
 
                                                                          Cədvəl 14.4         
İ
nvestisiyanın ödənilmə müddətinin 
hesablanılması üsulları.                                            
Hesablama şəraiti 
Hesablama üsulu 
Gəlir  illər  üzrə  bərabər 
bölüşdürülmüşdür 
Ödəmə  müddəti  bir  dəfəlik 
məsrəflərin  onların  şərtləndirdiyi 
illik  gəlirin  həcminə  bölünməsi 
ilə hesablanır 
 
İ
nvestisiya layihəsi, məsələn, 
300  ş.v  ilkin  qoyuluş  tələb 
edir  və  5  il  ərzində  100  ş.v 
gəlir əldə olunması gözlənilir 
300 ş.v-i 100 ş.v-ə bölərək ödəmə 
müddətini  tapmaq  olar.O,  3  il 
təşkil edir 
Mənfəət 
bərabər 
bölünmüşdür 
Ödəmə 
müddəti 
kumulyativ 
yanaşma 
ilə 
investisiyanın 
ödəniləcəyi 
illərin 
birbaşa 
hesablanması 
  İnvestisiyanın  ödənilmə  müddətinin  müəyyən  metodu 
müəssisənin  rəhbərliyinin  layihənin  mənfəətliliyi  ilə  deyil, 
likvidlik  probleminin  həlli  ilə  məşğul  olduğu  halda  özünü 
doğurdur. Burda əsas odur ki, investisiya daha tez ödənilsin. O, 
həmçinin  investisiyanın  yüksək  risk  səviyyəsi  ilə  qovuşduğu 
halda da qəbul olunandır. Çünki, ödəmə dövrü az olduqda layihə 
bir o qədər az riskli hesab olunur.
 
Sadə  (statik)  metodlara  zamanda  pulun  qiymətinin 
dəyişməsini  nəzərə  almayan  metodlar  aid  edilir.Ən  çox  iki 
metoddan istifadə olunur: 
-
  PB sadə ödəmə müddəti. 
-
  ARR gəlirliliyin mühasibat norması. 
PB  sadə  ödəmə  müddəti  ciddi  nöqsanlara  malikdir.  Lakin 
onun 
sadəliyinə 
və 
ə
yaniliyi 
ondan 
layihələrin 
qiymətləndirilməsində  istifadə  etməyə  imkan  verir.  Ödəmə 
dövrü,  ilkin  investisiyaların  layihənin  reallaşdırılmasından 

---

105 
 
gəlirlərlə ödənilməsi dövrüdür. Çox zaman bu metod layihələrin 
ekspress-təhlili üçün istifadə olunur.
 
Ödəmə  müddəti  layihələrin  qiymətləndirilməsinin  vahid 
metodu ola bilməz. O, müxtəlif dövrlərə aid olan gəlirləri nəzərə 
almır.  Lakin  layihənin  əlavə  xarakteristikası  kimi  o,  investor 
üçün  əlavə  xarakteristikası  kimi  o,  investor  üçün  əlavə 
informasiyadır və praktiki hesablamalarda  geniş istifadə olunur. 
Ə
ksər fondlar və kredit təşkilatları ödəmə müddətini layihələrin 
ilkin  seçilmə  metodu  kimi  tətbiq  edir.  Məsələn,  müəyyən 
dövrdən  yuxarı  və  ya  aşağı  ödəmə  müddəti  olan  layihələri 
araşdırmaqdan  imtina  edir.  Bu  şərti  ödəyən  layihələr,  digər 
metodlar vasitəsilə sonrakı yoxlamadan keçirlər. 
ARR  gəlirliliyin  mühasibat  norması  sadə  metoddur.  O,  öz 
investisiyaları hesabına müəssisənin il ərzində orta hesabla neçə 
faiz qazandığına göstərir. ARR-i hesablamaq üçün layihənin orta 
illik mənfəətini investisiyanın orta illik həcminə bölmək lazımdır. 
Yenidənqurma  quruluşun  əsas  məqsədi  xarici  və  daxili 
amillər  əsasında  müəssisənin  (biznesin)  inkişaf  mənbələri 
axınıdır.  Daxili  amillər  özünün  və  borc  maliyyə  mənbələri 
hesabına  müəssisə  dəyərinin  yaradılmasının  əməliyyat, 
investisiya  və  maliyyə  strategiyasının  işlənilməsinə  əsaslanır. 
Xarici  amillər  müəssisənin  fəaliyyət  növlərinin  və  quruluşunun 
yenidən təşkilinə əsaslanır. 
İ
stehsal çüəssisə üçün  yenidən quruluş-müəssisə bütövlükdə 
inkişafı  üçün  sistemin  və  həmin  elementin  səmərəli  fəaliyyətdə 
güc 
ehtiyatı-potensialın 
yaranması 
üçün 
elementlərin 
dəyişməsidir. 
      
         
                   
 
 
 
    

---

106 
 
                                                 genişləndirmə 
                                                (birləşmə, qovuşma) 
                                                 ixtisar (bölmə, ayırma) 
                                                  çevrilmə 
                                                  iriləşdirmə (böyümə)                    
 
                                                                                                       
Müflislik  halında  müəssisənin 
yenidən təşkili istiqaməti 
-  Borcların  əmlakının  xarici 
idarə olunması 
- Sağlamlaşdırma 
“Zəbtolunma” 
qorxusunun 
aradan qaldırılması istiqaməti 
-  İdarəçilər  və  səhmdarların 
müdafiə sistemi 
- Səhmlərin alınması proqramı 
- Kampaniyanın çevrilməsi 
      Şəkil 14.1. Biznesin yenidən təşkili istiqamətləri.
 
                           
                                                                              Cədvəl 14.4 
Səhmdar cəmiyyətinin yenidən təşkili formaları.                 
Səhmdar 
cəmiyyətin 
yenidən  təşkili 
formaları 
  Yenidən təşkil formalarının xarakteristikası 
Qovuşma 
 
 
 
Birləşmə 
İ
ki    və  daha  çox  cəmiyyətin  sonuncuların 
fəaliyyətinin  dayandırılması  məqsədilə  hüquq  və 
öhdəliklərini yeni cəmiyyətə verilməsi. 
 
Bir  və  ya  bir  neçə  cəmiyyətin  hüquq  və 
öhdəliklərini  digər  cəmiyyətə  keçməsi.Bir 
cəmiyyət  başqasına  birləşdiriləndə  onun  hüquq 
və öhdəlikləri o birisinə keçir. 
Bölünmə 
Cəmiyyətin  fəaliyyətinin  onun  bütün  hüquq  və 
öhdəliklərini  yeni  yaradılan  cəmiyyətə  keçməsi 
ilə əlaqədar dayandırılması. 
Strateji istiqamət 

---