Microsoft Word broca'nin beyn\335- carl sagan 05 02 2014. doc
Yüklə 307,73 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DÜNYA DI ŞI ZEKANIN PE Ş NDE
17
www.ozetkitap.com
en üstün verimliliği vaat eden makineler, hem uzaktan kumandalı hem de kendi başına hareket edebilen bu melez robotlardır. Mars araştırmasında, insansız aygıtlar zaten yumuşak inişi yaptılar ve bazılarının ş imdiden Ay’da yaptığı gibi, çok yakın bir gelecekte, Kızıl Gezegenin yüzeyinde gezinmeye başlayacaklar. Mars’a insanlı bir misyon için henüz hazır değiliz. Bazılarımız bu tip operasyonlar konusunda çekinceli; çünkü hem Mars’a dünyadan mikrop götürme olasılığı ve hem de varsa Mars mikroplarının dünyaya taşınma tehlikesi var, üstelik girişimin maliyeti aşırı derecede yüksek. Yapay zeka alanında ilerlemeler kaydedildikçe ve güneş sistemindeki uzay cisimler giderek daha çok araştırmaya açık hale geldikçe, uzay araçlarındaki bilgisayarların evrim ağacını yavaş yavaş tırmanarak böcek zekasından timsah ve sincap zekasına –ve çok da uzak olmayan bir gelecekte- köpek zekasına ulaştığını göreceğiz. Dış güneş sistemine gönderilecek herhangi bir uzay aracındaki bilgisayar, mutlaka sistemin doğru çalışıp çalışmadığını belirleyebilecek bir kapasitede olmalı. Çünkü tamir için Dünya’ya haber iletmenin bir anlamı olmayacak. Makine ne zaman hasta olduğunu algılayabilmeli ve hastalığını ustaca tedavi edebilmeli. Bozulan bir bilgisayarı, sensörü veya yapısal bir bileşeni ya tamir edebilmeli ya da onun yerine bir başkasını devreye sokabilmelidir. STAR (kendi kendini kontrol ve tamir eden bilgisayar) adı verilen bir bilgisayar neredeyse geliştirilmenin eşiğinde. Biyolojide olduğu gibi –yani nasıl birisinin çalışmaması durumunda diğeri devreye giren iki akciğer ve iki böreğimiz varsa- bu sistemde de yedek bileşenler bulunuyor. Ama bir bilgisayardaki yedekleme, mesela sadece bir kafası ve bir kalbi olan insandan çok daha geniş kapsamlı olabilir. Öyle görünüyor ki, insanların üstesinden gelemeyeceği kadar tehlikeli, maliyetli, ağır veya sıkıcı işleri becerebilecek kapasitede değişik ve zeki makineler geliştirmenin eşiğindeyiz. Ben bu tip makinelerin geliştirilmesini uzay programının az sayıdaki meşru “yan ürünleri” olarak değerlendiriyorum. Görünüşe göre aşmamız gereken engelin özünde insani bir zaaf yatıyor; hani şu davetsiz ve gizliden gelip kafamızın içine giriveren ve belli görevleri insan kadar veya ondan daha iyi yapabilen makinelerde tehdit edici bir şey, insani olmayan bir tehlike olduğu kuruntusu; veya nükleik asit ve proteinler yerine silikon ve germenyumdan yapılmış yaratıklara karşı duyulan bir çeşit nefret. Oysa türümüzün hayatta kalabilmesi, birçok bakımdan bu ilkel şovenizmi aşabilmemize bağlı. Zeki makinelere uyum sağlamamızın bir alışkanlık meselesi olduğu söylenebilir. Zeki makinede insanlık dışı hiçbir şey yoktur; aksine bu aslında gezegenimizdeki yaratıkların içerisinde sadece insanın sahip olduğu mükemmel entelektüel yetilerin zamanımızda ortaya çıkan bir ifade biçimidir. AMER KAN ASTRONOM S N N GEÇM Ş VE GELECEĞ Yapılanlar çok az, neredeyse başlangıç bile denilemeyecek kadar az; ama geçmiş yüzyıldaki kocaman boşluğa kıyasla çok. Ve bizim bilgeliğimiz bizden sonra geleceklerin gözüne cehalet olarak görünecek. Ama bu azımsanmamalı, çünkü Yüceler Yücesinin elbisesinin kenarına dokunabilmek için elimizi uzatabilmemizi buna borçluyuz. AGNES M.CLERKE, Popüler Astronomi Tarihi Görebildiğimiz kadarıyla 1897-1899 yılları astronomi çalışmaları açısından birkaç baskın karakterin etkili olduğu ve çok kası zaman aralıklı makalelerin yayınlandığı oldukça faal ve hırçın bir dönemmiş. Spektroskopi, 19. yüzyılın sonlarındaki bilimde etkin bir unsurdu. Al, Rowland’ın 20.000 dalga boyuna erişen ve her biri yedi önemli haneyi bulan güneş spektrumunu yayınlamakla meşguldü. Astronomlar zaman zaman keşiflerinin olağanüstü yapısının farkına varıyorlardı: “Bir yıldızın zayıf ışıltısının, akıl almaz uzaklıktaki bir ışık kaynağının yapısı ve durumu hakkında böylesine bir imza niteliği taşıması akıllara durgunluk verici bir şey.”
18
www.ozetkitap.com 19. yüzyılın materyalinde, gözlemsel metotların veya bunların yorumlarının açıkça zamanın standartlarına göre ispat edilmediği birkaç vaka da görüyoruz.
Merak ediyorum, acaba 2049 yılının bakış açısıyla günümüz tartışmalarının ve alkışa tutulan teorilerimizin kaç tanesi üstünkörü gözlem, önemsiz entelektüel kapasite veya yetersiz fizik öngörüsü damgası yiyecek. Bana öyle geliyor ki, bizler bugün 1899’daki bilim adamlarından daha fazla özeleştiri yapabiliyoruz; çünkü hem astronomların sayıca fazla olması nedeniyle birbirimizin elde ettiği sonuçları daha fazla kontrol ediyoruz, hem de kısmen Amerikan Astronomi Birliği gibi organizasyonların varlığı sayesinde bilgi alışverişi ve sonuçları değerlendirme standartları önemli ölçüde yükseldi. 2049’daki meslektaşlarımızın bunda hemfikir olacaklarını ümit ediyorum. 1899 ve 1974 yılları arasındaki büyük ilerlemenin teknolojik olduğu düşünülmelidir. Ancak dünyanın en büyük kırıcı merceği 1899’da üretilmişti. Bu hala dünyanın en büyük kırıcı merceğidir. Açıkça görüldüğü üzere astronomi, geçtiğimiz yetmiş beş yıl içerisinde Amerika’da ve dünyada son dönem Victoria astronomlarının en romantik spekülasyonlarının bile çok ötesinde bir konuma erişti. Peki, gelecek yetmiş beş sene içinde neler olacak? Bazı sıkıcı tahminler yapabilmek mümkün. Oldukça kısa gamma ışınlarından epeyce uzun radyo dalgalara kadar elektromanyetik spektrumun tamamını incelemiş olacağız. Güneş sistemindeki bütün gezegenlere ve uyduların çoğuna insansız uzay araçları gönderilmiş olacak. Yıldızların yapısıyla ilgili deneyler gerçekleştirmek için Güneş’e doğru uzay araçları fırlatmış olacağız ve –sıcaklığın daha düşük olmasından dolayı- buna muhtemelen güneş lekeleriyle başlayacağız. Sanıyorum bundan yetmiş beş yıl sonra yakın yıldızlara ışık hızının yaklaşık onda biri ile yol alan uzay araçları göndermiş olacağız.
Dünya dışı zeka araştırması alanında çalışan aralarında benim de bulunduğum bazı bilimciler, Samanyolu Galaksisindeki teknik açıdan ileri –operasyonel radyo astronomiye vakıf- uygarlıkların sayısını tahmin etme girişiminde bulundular. Yıldızların yaşı ve sayısı; yıldız sistemlerinin çokluğu; daha az bildiğimiz bir öğe olan yaşamın ortaya çıkmış olma olasılığı; çok daha az bildiğimiz bir öğe olan zeki yaşamın evrilmiş olma ihtimali; ve teknik uygarlıkların yaşam süresi gibi olgulara sayısal değerler atamayı gerektiren bu tip hesaplamalar tahminlerden biraz daha iyidir. Hesaplamalar sonucunda karakteristik olarak yaklaşık bir milyon teknik uygarlık gibi bir rakam elde ediyoruz. Bir milyon uygarlık akıllara durgunluk verecek kadar büyük bir rakam ve bu bir milyon dünyanın çeşitliliğini, yaşam biçimlerini ve ticari kapasitesini hayal etmek insanı heyecanlandırıyor. Oysa Samanyolu Galaksisi 250 milyar yıldızı içeriyor ve Galaksi de bir milyon uygarlık olması bile neredeyse 200.000 yıldızdan ancak birinde ileri bir uygarlık olması ihtimali var demek. Hangi yıldızların olası adaylar olabileceğine dair fazla bir fikrimiz olmadığına göre bunların büyük bir bölümünü incelemek zorunda kalacağız. Öyle gözüküyor ki, dünya dışı zeka arayışı kayda değer bir çaba gerektirecektir. Eskiçağ astronotları ve UFO’larla ilgili iddialara rağmen Dünya’nın geçmişte başka uygarlıklarca ziyaret edildiğini gösteren sağlam kanıtlar yok. Şu anda uzak mesafelere sinyal göndermekten başka bir şey yapamıyoruz ve elimizdeki uzak mesafe teknikleri içinde radyo açık ara ile en iyisi. Bana göre dünya dışı uygarlık sorusu tamamen açık, Şahsen ben zeki yaşamla dolu bir evrenden çok, bizim birkaç tane uygarlıktan birisi olduğumuz veya sadece bizim teknolojik uygarlığımızın yer aldığı bir evreni anlamanın çok daha güç olacağını düşünüyorum. Eğer Samanyolu Galaksisinde bir milyon teknik uygarlık varsa, uygarlıklar arası ortalama aralık 300 ışık yılıdır. Bir ışık yılı, ışığın bir senede kat ettiği mesafe (10 trilyon Yüklə 307,73 Kb. Dostları ilə paylaş:
|