70
uyarınca, Avrupa nsan Hakları Mahkemesi,
ulusal mahkeme tarafından verilen bir
mahkûmiyet kararının ya da cezanın hukuka
uygun olup olmadı ını inceleyemez.
115
Aynı
ekilde, bu madde çerçevesinde, bir ki i ne hapis
cezasının süresi ve do ru olup olmadı ını
116
ne
de hapis artlarını sorgulayamaz.
117
115
Krzycki-Federal Almanya Cumhuriyeti davası; Weeks-
Birle ik Krallık davası.
116
Weeks-Birle ik Krallık davasında, ba vuru sahibi ömür
boyu a ır hapis cezasına çarptırılmı tır. A HM bu davada,
Sözle menin 5. Maddesini de il, 3. Maddesinde belirtilen
insanlık-dı ı cezalandırmanın yasaklanması hükmünü
dikkate almı tır.
117
15 Kasım 1996 tarihli Bizzoto-Yunanistan davası. Bu
davada, ba vuru sahibi alıkonulan yer ve alıkoyulma
ko ullarından ikayetçi olmu tur. A HM, her ne kadar
özgürlükten mahrumiyet gerekçesi ve alıkoyulma ko ulları
arasında bir ölçüde ili ki olması gerekse de, ba vuru
sahibinin alıkoyulmasının hakkında verilen mahkûmiyet
kararı neticesinde oldu unu, ve dolayısıyla 5. Madde 1.
Paragraf (a) fıkrası kapsamına girdi ini tespit etmi tir.
Ayrıca bkz. Ashingdane-Birle ik Krallık davası. Bizzoto
davasında A HM, alıkonulan yer ve alıkoyulma
Sözle menin 5. Madde 1. Paragraf (a)
fıkrasına göre, verilen mahkûmiyet kararı ve
alıkoyma arasında yalnızca kronolojik de il, aynı
zamanda bir sebep-sonuç ili kisi de olması
gerekir. Dolayısıyla, hüküm giymi bir ki inin
mahkeme tarafından bir süre hapis cezasına
çarptırılması ve idarî bir karar neticesinde
alıkoyulma halinin sürmesi halinde 5. Madde 1.
Paragraf (a) fıkrası, idarî hapis kararı ve
mahkemenin ilk verdi i ceza arasında yeterli bir
ili ki olan ki inin hapis halinin devamını da
kapsar.
118
Bu madde kapsamına girmesi için,
alıkoyma halinin yalnızca zaman açısından bir
ko ullarının Sözle menin 3. Maddesi kapsamında ele
alınabilece ine i aret etmi tir.
118
24 Haziran 1982 tarihli Van Droogenbroeck-Belçika
davası. Bu davada ba vuru sahibi ceza mahkemesi
tarafından iki yıl hapis cezasına ve on yıl kamu hizmeti
görme cezasına çarptırılmı tır. ki yıllık hapis cezasını
tamamladıktan sonra ba vuru sahibi, ortadan kaybolmasını
müteakiben iki defa dare kararıyla özgürlü ünden mahrum
edilmi tir. A HM, hapis cezası ve kamu hizmeti görme
cezasının “ayrılmaz bir bütün” te kil etti i kararına
varmı tır.
71
mahkûmiyet kararını takip etmesi de il, aynı
zamanda “verilen mahkûmiyet kararından
kaynaklanan, bu mahkûmiyet kararını takiben, bu
mahkûmiyet kararına ba lı veya mahkûmiyet
kararının bir gere i olarak” gerçekle mesi
gerekir.
119
Weeks-Birle ik Krallık davasında
A HM, “ki iyi salıvermeme ya da yeniden
hapsetme do rultusundaki kararın mahkûmiyet
kararını veren mahkemenin bu kararı verme
gerekçeleriyle tutarlı olmaması” halinde sebep-
sonuç ili kisinin söz konusu olamayaca ı
kararına varmı tır. Bu durumda, “ilk ba ta
hukuka uygun olan bir alıkoyma hali, keyfî bir
özgürlükten
mahrumiyet
uygulamasına
dönü ecek ve dolayısıyla 5. Maddeye aykırı
olacaktır”.
4. Ki inin adesi
119
5 Kasım 1981 tarihli X.-Birle ik Krallık davası; Van
Droogenbroeck-Belçika davası; Weeks-Birle ik Krallık
davası.
Sözle menin 5. Madde 1. Paragraf (f)
fıkrasında, “bir ki inin ... kendisi hakkında sınır
dı ı etme ya da geri verme i leminin
yürütülmekte olması nedeniyle usulüne (hukuka)
uygun olarak yakalanması veya tutulmasına” izin
verilmektedir. Ki inin sınır dı ı edilmesi ya da
iadesi aslen gerçekle mese ya da resmî bir iade
talebi ya da kararı söz konusu olmasa da,
soru turmanın tamamlanmı olması kaydıyla,
alıkoyma hali bu madde kapsamına girer.
Soru turma, 5. Madde 1. Paragraf (f) fıkrası
uyarınca “i lem” anlamına gelecektir.
Bu maddede, ki inin (genellikle bir
yabancının) sınır dı ı ya da iade edilmesinden
önce yetkili makamlar tarafından yakalanması ya
da alıkonulması durumuna ili kin birtakım artlar
bulunmaktadır. Örne in, yakalama ya da
alıkoymanın “hukuka uygun” olması, yani ulusal
hukuka ve Sözle meye uygun olması ve keyfî
olmaması gerekir.
72
Her ne kadar Strazburg makamları
alıkoyma halinin hukuka uygunlu u ve iadenin
hukuka uygunlu unu birbirinden ayırsa da,
120
alıkoymanın hukuka uygun olup olmadı ının
belirlenmesinde, özellikle ulusal kanunlarda
alıkoyma ve iade i lemlerinin hukuka uygunlu u
arasında bir ili ki kurulmu oldu u hallerde iade
i leminin hukuka uygunlu unun genellikle bir
mesele oldu unu tespit etmi tir. Bu sebeple, iade
ya da sınır dı ı etmeyi alıkoymanın hukuka
uygun olup olmadı ı belirleninceye kadar
ertelemek gerekir, zira bu tespitin sonucu bizzat
iade ya da sınır dı ı etmenin hukuka
uygunlu unu etkileyebilir. Ayrıca, 5. Madde 4.
Paragrafta sa lanan teminatlar uyarınca, iade ya
da sınır dı ı etme i lemlerini, bir mahkeme
tarafından alıkoymanın hukuka uygunlu u tetkik
120
Caprino-Birle ik Krallık davası (1975). Bu davada
Avrupa nsan Hakları Komisyonu, hukuka uygun bir sınır
dı ı i lemi ba latılmı ve ciddî bir ekilde takip ediliyorsa,
bu i lemin neticesinin alıkoyma gerekçesi olamayaca ı
kararını vermi tir.
edilinceye ve gerekirse, tahliye kararı verilinceye
kadar ertelemek gerekir.
ade amacıyla ki inin alıkoyulması
uygulamasının hukuka uygunlu u meselesi
Bozano-Fransa davasında görülmektedir. Bu
davada
A HM,
ba vuru
sahibinin
alıkoyulmasının hukuka uygun olmadı ını ve
dolayısıyla 5. Madde 1. Paragraf (f) fıkrasına
aykırı oldu unu tespit etmi tir. A HM, ba vuru
sahibinin Fransa’dan sviçre’ye iadesinin keyfî
bir uygulama oldu u kararına varmı tır: her ne
kadar Fransız mahkemesi talya’nın ba vuru
sahibinin
iadesi
do rultusundaki
talebini
reddetmi se de, Fransız hükümeti ba vuru sahibi
hakkında sınır dı ı etme emri çıkarmı tır. Yetkili
makamlar sınır dı ı etme emrini uygulamak için
bir ay kadar bir süre beklemi , bu esnada ba vuru
sahibinin herhangi bir yasal yola müracaatını, e i
ve avukatıyla temas kurmasını ya da kendisi için
iade edilebilece i bir ülke belirlemesini
engellemi tir. Ba vuru sahibi polis tarafından
zorla Fransa- sviçre sınırına getirilmi , sviçre’de
gözaltına alınmı ve daha sonra talya’ya iade
Dostları ilə paylaş: |