Microsoft Word Cor 5 2col doc

 
67 
gereken  her  çabanın  sarf  edilmi   oldu unu 
gösterebilmek  arttır. Bu tür bir takip uygulaması 
ve  i lemlerin  hızlandırılmasının  te viki,  tahliye 
talebi  söz  konusu  oldu unda  mahkemenin 
özellikle yerine getirmesi gereken bir sorumluluk 
olacaktır.  
A HM,  üpheli  bir  ki inin  herhangi  bir 
ekilde  yargıyla  i birli i  yapma  yükümlülü ü 
bulundu unu  dü ünmez.  Ancak  üphelinin  bu 
ekilde davranmaması, genel anlamda soru turma 
sürecinin ilerlemesini yava latan bir unsur telâkki 
edilir. 
birli i  yapılmaması  ve  soru turma 
sürecinin fiilen engellenmesi de yargılama öncesi 
toplam  alıkoyma  süresinin  a ırı  uzun  olup 
olmadı ının  tespitinde  dikkate  alınacaktır.
109
 
Hiçbir 
durumda, 
soru turma 
sürecinin 
engellenmi   oldu u  iddiası,  zaten  makul  olma 
sınırlarını  a mı   bir  yargılama  öncesi  alıkoyma 
süresinin  uzunlu unda  mazeret  olarak  öne 
                                                 
109
 W.- sviçre davası. Bu davada ba vuru sahibi, altmı  
irketin yönetimini ilgilendiren bir dolandırıcılık suçunu 
ara tıran yetkililere ifade vermeyi reddetmi tir.  
sürülemez.
110
  Jablonski-Polonya  davasında,
111
 
ulusal  mahkemeler,  ba vuru  sahibinin  alıkoyma 
süresinin, ki i daha önce kendisine zarar verdi i 
ve 
dolayısıyla 
yargı 
sürecini 
tıkadı ı 
gerekçesiyle, 
kanunen 
öngörülen 
süre 
sınırlamasını (üç yıl) a ması do rultusunda karar 
vermi tir.  Avrupa  nsan  Hakları  Mahkemesi, 
ulusal  mahkemelerin    ba vuru  sahibinin  – 
yargılama sürecinin aksamadan yürütülebilmesini 
sa lamak  için  –  alıkoyulması  halinin  devamı 
do rultusunda  verdikleri  kararda,  kefalet  ya  da 
polis gözetimi gibi alternatif bir “önleyici tedbir” 
dikkate almamı  olmaları sebebiyle, 5. Madde 3. 
Paragraf  hükümlerinin  ihlâl  edilmi   oldu u 
kararına varmı tır.  
 
3.  Hüküm giymi  suçlular 
 
                                                 
110
 Stögmuller-Avusturya davası. 
111
 21 Aralık 2000. 

---

 
68 
Sözle menin  5.  Madde  1.  Paragraf  (a) 
fıkrasında, “yetkili mahkeme tarafından mahkûm 
edilmesi  üzerine  bir  kimsenin  usulüne  (hukuka) 
uygun 
olarak 
hapsedilmesi” 
hükmü 
bulunmaktadır. Bu hüküm çerçevesinde, “hüküm 
giymek”,  i lenen  suç  neticesinde  suçlu 
bulunmaktır.  Hüküm  giymek  tabii  ki  yargılama 
öncesi  alıkoyulma  ve  di er  önleyici  tedbirleri 
kapsamaz.  Bir  suçtan  hüküm  giydikten  sonra 
hapis  cezası  çekme  eklindeki  tipik  durumla 
birlikte,  5.  Madde  1.  Paragraf  (a)  fıkrası  ayrıca, 
ruhsal  durumunda  bozukluk  olan  ve  bir  suçtan 
hüküm giymi  bir ki inin tedavi amacıyla bir akıl 
hastanesine kapatılmasını da kapsar. Mahkûmiyet 
kararı,  cezaî  takibat  ya  da  disiplin  soru turması 
sonrasında suçun sabit olması neticesinde verilir. 
Sözle mede  kastedildi i  ekilde  mahkûmiyet, 
asliye  mahkemesi  (birinci  derece  mahkeme) 
tarafından  verilen  karar  olup  temyiz  öncesi 
alıkoyma  hali  de  bu  madde  hükümleri 
kapsamında  de erlendirilir.  Wemhoff  davasında 
A HM  u kararı vermi tir: 
Birinci  derece  mahkemede  hüküm  giyen 
bir  ki i,  o  ana  kadar  alıkonulmu   olsun 
olmasın, 
“mahkûmiyet 
sonrası” 
özgürlükten  mahrumiyete  yetki  verilen  5. 
Madde 
1. 
Paragraf 
(a) 
fıkrası 
kapsamında 
de erlendirilir. 
“Mahkûmiyet  sonrası”  ifadesi,  nihaî 
mahkûmiyetle 
sınırlı 
olarak 
yorumlanamaz.  
Ayrıca, B.-Avusturya davasında A HM  u 
karara varmı tır: 
Temyiz 
ya 
da 
davanın 
yeniden 
incelenmesi 
a amasında 
alıkonulan 
ki inin,  Sözle menin  6.  Maddesinde 
belirtilen  artlara  uygun  olarak  görülen 
davasında  hüküm  giydi ini  göz  ardı 
etmemek gerekir.  
Burada 
birinci 
derece 
mahkeme 
tarafından yargılanmaktan bahsedilmektedir. 
 
Mahkûmiyet kararının “yetkili mahkeme” 
tarafından verilmi  olması gerekir. Yani, davaya 

---

 
69 
bakma  yetkisi  olan,  ayrıca,  idareden  ve 
taraflardan ba ımsız ve yeterli hukukî teminatlar 
sa layabilecek  bir  kurum  –  her  ne  kadar 
üyelerinin  hukukçu  olması  gerekmese  de.
112
 
Polisin, savcının, askerî bir kumandan ya da idarî 
bir  merci  tarafından  verilen  kararlar  bu  artları 
yerine getirmez. Mahkûmiyet kararı, Sözle meye 
taraf olan ya da olmayan bir ülkede, yabancı bir 
mahkeme  tarafından  da  verilmi   olabilir.  5. 
Madde  1.  Paragraf  (a)  fıkrası  hükümlerinin 
uygulanabilmesi  için  önemli  olan,  hüküm  giyen 
ki inin cezasını Sözle meye taraf olan bir ülkede 
çekmesidir.
113
  Mahkûmiyet  kararının  yabancı 
mahkemeler  tarafından  verildi i  davalarda 
“yeterli  hukukî  teminat”  meselesi,  Drozd  ve 
Janousek-Fransa ve  spanya davasında gündeme 
gelmi tir.  Bu  davada  A HM,  Sözle meye  taraf 
olmayan  bir  ülkenin  mahkemeleri  tarafından 
                                                 
112
 X.-Avusturya davası (1968 ve 1969); De Wilde, Ooms ve 
Versyp-Belçika davası; Engel-Hollanda davası; Eggs-
sviçre davası; Neumeister-Avusturya davası. 
113
 X.-Federal Almanya Cumhuriyeti davası; 26 Haziran 
1992 tarihli Drozd ve Janousek-Fransa ve  spanya davası. 
verilen  bir  mahkûmiyet  kararı  “açık  bir  ekilde 
mahkemenin  dava  hakkında  karar  vermekten 
imtina etmesi” neticesinde verilmedi i sürece, bu 
mahkûmiyetin yerine getirilmesinin, 5. Madde 1. 
Paragraf 
(a) 
fıkrası 
kapsamında 
de erlendirilece i kararına varmı tır.
114
  
Alıkoyma 
uygulamasının 
“hukuka 
uygunlu u”  artı,  verilen  mahkûmiyet  kararının 
de il,  yalnızca  alıkoymanın  hukuka  uygun 
olmasını 
gerektirir. 
Yani, 
alıkoyma 
uygulamasının  ulusal  hukuka  ve  Sözle meye 
uygun  olması  gerekir.  Hukuka  uygunluk  artı, 
“yetkili 
mahkeme” 
tarafından 
verilen 
mahkûmiyet  kararında  belli  bir  hapis  cezasının 
gerekçesinin  bulunması  ve  cezanın  verilmesine 
yol açan durumun da suç i lendi i tarihte ulusal 
hukuka  göre  hapis  cezası  vermeyi  gerektirecek 
bir  suç  te kil  etmesi  gerekti i  anlamına  gelir. 
Sözle menin  5.  Madde  1.  Paragraf  (a)  fıkrası 
                                                 
114
 Bu davada ba vuru sahipleri, Andorra’daki 
mahkemelerin verdi i cezayı Fransa’da çekmi tir. Ayrıca 
bkz. 24 Ekim 1995 tarihli Perez Fransa davası.  

---