57
zaman, davaya özgü bulgular ı ı ında
de erlendirmesini yapacaktır. Bu bulgular bazı
son derece istisnaî durumlarda, ki inin yargı
huzuruna çıkarılıncaya kadar özgürlü ünden
mahrum edilmesini haklı kılabilir.
76
öldürürken yalnız olmayabilece i ihtimali ba langıçta
makul görülmekle birlikte, bu tezi destekleyen hiçbir kanıt
bulunamaması sebebiyle, suçlunun herhangi bir i birli i
içinde hareket etmi olabilece i endi esi daha sonra
ortadan kalkmı tır.
76
W.- sviçre davasında, davanın istisnaî içeri i (altmı irketin
yönetimini ilgilendiren bir dolandırıcılık suçu), el konulan
belgelerin çok sayıda ve kasıtlı olarak karı ık tutulmu olması,
çok sayıda ahidin ifadelerinin alınmasının gerekmesi (bir bölümü
yurtdı ında olmak üzere), ba vuru sahibinin sistematik olarak,
salıverilme öncesi ve sonrası sorumlu tutulmasına yol açabilecek
kanıtları ortadan kaldırma niyetini yansıtan davranı ları
(hesaplarda sahtecilik yapma ya da hesapları imha etme gibi),
hâlihazırda bulunamayan kanıtların ba vuru sahibi tarafından yok
edilebilece ine, sahte kanıt hazırlanabilece ine ve ahitlerle suç
ortaklı ı yapılabilece ine yönelik endi eler ve soru turmanın
Almanya’da i lenen suçları da kapsaması sebebiyle, ki inin
mahkemeye çıkartılıncaya kadar geçecek sürede bir i birli ine
girmesi ciddî bir risk olarak tespit edilmi tir. Bu çerçevede,
üphesiz, takibatın çe itli safhalarında ba vuru sahibinin kendisini
aklayacak kanıtlar hazırladı ı, evrak üzerine geçmi tarihler attı ı
ve ahitleri yönlendirdi ine ili kin dava dosyasında yer alan
Suçu önleme ihtiyacı
Suçu önleme ihtiyacı, a ır bir suçun söz
konusu
oldu u
durumlarda
özgürlükten
mahrumiyet uygulamasının sürdürülmesi için
me ru bir gerekçe olarak kabul edilir, ancak
gelecekte suç i lenebilece i do rultusundaki
endi e haklı ve bu özel durumda alınacak tedbir
de gerekli olmalıdır. Bu konularda de erlendirme
yaparken, özellikle söz konusu ki inin geçmi i ve
ki ili i ba ta olmak üzere, davayla ilgili tüm
artların dikkate alınması gerekir. Dolayısıyla,
bulgular önem kazanmaktadır. Ancak, bu durumun özgürlükten
mahrumiyet halinin devamında yegâne gerekçe olmadı ını
vurgulamak gerekir; ayrıca ba vuru sahibinin kaçması riski de
bulunmaktaydı. sviçre idaresi bu davada ayrıca, ba vuru
sahibinin ba ka suçlar i lemesinin önlenmesi gere ine de itibar
etmi tir. Bu gerekçelerle gerçekle tirilen özgürlükten mahrumiyet
uygulaması, ba vuru sahibinin hileye müracaat etmesi ve kaçma
riski haklı gerekçeler olarak de erlendirildi i için ki A HM de bu
görü ü payla maktadır, temyiz mahkemeleri tarafından
incelenmemi tir.
58
söz konusu ki inin geçmi te davaya konu olan
suça benzer ya da aynı tür suçtan hüküm giymi
olması da, soru turmanın ba langıç tarihinden
itibaren
ki inin
alıkoyulması
kararının
verilmesine yol açan bir (ya da birkaç) suçtan
hüküm giymesine kadar geçen sürede i lendi i
anla ılan di er suçlar da önem kazanacaktır.
77
Ancak, bu tür durumlarda ki inin alıkoyulma
halinin devamı, söz konusu suçların tür ve
iddetinin daha önceki suçlara benzerlik
ta ımaması halinde do ru olmayacaktır.
78
Ayrıca,
ki inin artlı tahliye edildi i dönemde ba ka
suçların i lenmi oldu u ihtimallerinin –
alıkoyma halinin devamı için öne sürülebilir –
77
Assenov-Bulgaristan davasında oldu u gibi.
78
Clooth-Belçika davası bir cinayet ve kundaklama
davasıdır. Bu davada ba vuru sahibi, daha önce büyük
soygun te ebbüsü ve firardan hüküm giymi tir. Ba vuru
sahibinin çe itli silâhlı soygunlarla suçlandı ı Muller-
Fransa davasında ise, daha önceki olaylara atıfta
bulunulmu tur.
kesinlikle
kanıtlanması
gerekir;
79
maddî
sıkıntıların ki iyi ba ka suçlar i lemeye sevk
edebilece i do rultusundaki argüman ikna edici
olmaktan uzaktır.
80
Ayrıca, ba vuru sahibinin
psikiyatrik tetkiklerden geçmesi gerekebilece i,
bu tetkiklerin ki inin tedavi olması gerekti ini
ortaya koyabilece i ve ki i tedavi edilmeden
alıkoyma halinin devamının do ru olmayaca ı da
hatırda tutulmalıdır.
81
Buna ilâveten, özelli i
gere i gerçekle mesi uzak bir ihtimal olan bir
suçun i lenmesi endi esine istinaden alıkoyma
79
Stögmuller-Avusturya davasında A HM, gerekçe olarak
belirtilen ikayetlerin yalnızca bir bölümünün bu tür bir
yargılamaya yol açabilece ini vurgulamı tır.
80
Bu durum özellikle Stögmuller-Avusturya davasında söz
konusudur. Bu davada ba vuru sahibi, isnat edilen suçlarla
ba lantılı faaliyet konusu tefecilik mesle ini de i tirerek
havacı olmu tur.
81
Clooth-Belçika davasında, psikiyatr, ba vuru sahibinin
hareketlerini kontrol etmesine imkân vermeyen ciddî ruhsal
sorunlar ya aması sebebiyle uzun süre tedavi görmesi
gerekti ini bildirmi tir.
59
süresinin uzatılmasını haklı kılmaya çalı mak da
do ru de ildir.
82
Kamu düzenini koruma ihtiyacı
Sanı ın korunması dahil olmak üzere
kamu düzeninin muhafaza edilmesi ihtiyacı,
Letellier-Fransa davasında alıkoyma halinin
devamına mesnet te kil edebilecek bir gerekçe
olarak tespit edilmi tir. Ancak A HM, bu kararın
istisnaî hallerde, yani söz konusu ki inin
salıverilmesi durumunda, salıverildi i andan
itibaren
fiilen
kamu
düzenine
zarar
verebilece inin kanıtlanması halinde haklı
olabilece ini vurgulamı tır. Dolayısıyla bu
gerekçe, âdeta ki iye verilecek nihaî cezanın
iddetini dikkate alarak ki iye bir gözaltı cezası
82
Bkz. I.A.-Fransa davası. Bu davada, ba vuru sahibinin
karısını öldürdü ü iddia edilmektedir. Davada hiçbir
ekilde, duyulan endi eye dayanak te kil edecek bir bulgu
yoktur.
vermek için bir yol olarak kullanılamaz. Ya da
sadece söz konusu suçun özellikleri sebebiyle
itibar edilecek bir gerekçe olamaz.
83
Her ne kadar cinayet gibi a ır bir suça
verilecek tepkinin – kurbanın yakınları ya da
kamuoyu olarak – kamu düzenine zarar
verebilece i endi elerini haklı göstermeye yeterli
olabilse de A HM Letellier davasında, kamu
düzeninin zarar gördü üne ili kin hiçbir somut
bulgu olmadı ına i aret ederek maktulün annesi
ve kız karde inin de ba vuru sahibinin
salıverilmesine itiraz etmedi ini vurgulamı tır.
Ayrıca, I.A.-Fransa davasında cinayet kurbanının
yakınlarının misilleme yapabilece ine ili kin
olarak öne sürülen endi eler de hem mu lak
olmaları, hem de maktulün yakınlarının büyük
bir bölümünün Lübnan’da ya ıyor olmalarından
83
Bkz. I.A.-Fransa davası. Bu davada A HM, ne suçun
özelli ine (ba vuru sahibinin karısını öldürmü olması) ne
de bu suçun i lendi i artlara ili kin ulusal mahkemelerin
verdi i kararlarda gösterdi i gerekçeleri ikna edici
bulmu tur.
Dostları ilə paylaş: |