Microsoft Word D\335n ve d\326vlet elaqeler\335 as\375l
Yüklə 478,48 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- C- K L S Ə V Ə TEOKRAT YA
- 2-QURAN V Ə TEOKRAT YA
29
77. Brutus bu mövzuda belə deyir: Müqəddəs Kitab, Tanrının öz ixtiyarı ilə, krallar isə Tanrıdan aldıqları ixtiyara dayanaraq hökm etdiklərini, əsl hegemonluq Tanrıda olduğunu, kralların isə onların təmsilçiləri olduqlarını deyər. 37 Kral məqamını, Krallar Kralı Tanrıdan öz xalqına ədalət dağıtmaq və onları bütün düşmənlərinə qarşı qorumaq məqsədi daşıyır.. Kralların tac geyinmə mərasimində iki cür sözləşmə olduğunu görürük: Biri xalqın, Tanrının xalqı olması üçün Tanrı ilə xalq arasında, ikincisi, xalqın sədaqətlə itaət, kralın da ə dalətlə hökümdarlıq etməsi üçün kralla xalq arasındadır 38 .”
C- K L SƏ VƏ TEOKRAT YA 78. Kilisə, teokratik sistemin ən mühüm təşkilatıdır. Çünki bu sistemdə kralı, hökümətləri və icra başçılarını təyin edən və vəzifəyə gətirənin Tanrı olduğuna inanılır. Xristianlara görə Tanrı ata, Oğul və Müqəddəs Ruh üçlüsüdür. Oğul sadır. ”Göydə və yer üzündə bütün iqtidar ona verilmişdir. 39 ” sa adına hərəkət etmə və qərar vermə səlahiyyəti isə kilisəyə aiddir. sa kilisədə hazır dayanır. Çünki kilisə onun mənəvi varlığı ilə bütünləşmişdir 40 . Müqəddəs Ruh isə kilisəni Allahın, yəni atanın neməti armağanları ilə doldurur və xatalardan qoruyur. 41
79. Matta incilinə görə Hz. sa çarmıxa çəkilib dəfn edildikdən üç gün sonra qəbrindən çıxmış, Galiledə 11 həvarisinə görünmüş və belə demişdir: ”Göydə və yer üzündə bütün iqtidar mənə verilmişdir. ndi gedin bütün bəşəriyyətə tələbə yetişdirin. Onları Atam, Mən və Müqəddəs Ruh adına vəftiz edin. Sizə buyurduğum hər şeyi yerinə gətirmələrini onlara öyrədin. Elə dünyanın sonuna qədər mən hər an sizinlə bərabərəm” 42 . Bu, kilisəni xristianlar nəzərində güclü hala gətirmişdir. Hətta bir kimsənin xristianlığa qəbul edilməsi də kilisənin təsdiq etməsi ilə olur. Bunun üçün vəftiz olmaq lazımdır. Vəftiz, Yunan dilində suya batırmaq deməkdir. Bir xristianlıq termini olaraq sanın mənəvi vücuduyla birləşməni və Müqəddəs Ruhla yenidən doğmanı ifadə edər. Vəftiz, xristian olmanın ilk şə rtidir. Bir kilisədən digərinə keçmək də vəftizlə olur. 43
80. Xristianlar dünyasında ən çox mənsubu olan məzhəb Katolik məzhəbidir. Bu məzhəb özünü Petrusa bağlayır. Ruhani rəis Papadır. Papa, sanın vəkili və Petrusun ardıcılıdır. Papa xatadan uzaq bir aftoritet, kilisə isə üniversaldır. Kilisə xaricində qurtuluş yoxdur. Roma, digər kilisələrin ruhani mərkəzidir və hamısından üstündür. Kilisə, Müqəddəs Ruh tərəfindən sövq və idarə edilir. Müqəddəs Ruh, Ata və Oğuldan çıxar. ncilin yorumu kilisə tərəfindən olur. 44
37 Stephanus Junıus Brutus, Vindiciae Contra Tyrannos (Tiranlara qarşı haqqlar) çevirən Mete Tuncay, Avropada Siyasi Düşüncələr Tarixi 2, Yeni Çağ Seçilmiş Yazılar, Ankara 1969, s. 62.) 38 Brutus, e. q. ə. s. 63 39 “...Və sa yanlarına gəlib onlara xitab edib dedi ki, səmada və zəmində bütün hökümət mənə verildi.” (Matta 18, Kitabı Müqəddəs Əhdi cədid, s. 43.) 40 Günay Tümər.Abdurrahman Küçük, Dinlər Tarixi, Ankara 1993, s. 263. 41 Tümər Küçük e. g. ə. s. 256. 42 Mətin sadələşdirilmişdir. Əlimizdəki nüsxədəki ifadələr belədir. ”Və onbir şagirdlər Galile sanın onlara əmr etdiyi dağa çatdılar. Onu görüncə ona səcdə etdilər. Lakin bəzisi şübhə etdilər. Və sa yanlarına gəlib dedi ki, səmada və zəmində bütün hakimiyyət mənə verildi. ndi gedin bütün millətləri tələbəliyə alın. Onları Ata, Mən və Ruhul Qüdüs adıyla vəftiz edin. Və sizə əmr etdiyim şeylərin hamısını yadda saxlamağı onlara təlim edin və beləcə dünyanın sonunadək mən hər vaxt sizinlə bərabərəm.” (Matta 16-20, Kitabı Müqəddəs, Əhdi cədid, s. 43) 43 Tümər, Küçük, e. g. ə. s. 268. 44 Tümər, Küçük, e. g. ə. s. 270. 30
81. Teokratik nizamda kralı, hökümətləri və valiləri müəyyən etmək və vəzifəyə gətirmək səlahiyyəti kilisəyə aitdir. Çünki kilisə Tanrı adına hərəkət edər və ona aid olan səlahiyyəti yerinə gətirir. Fəqət kilisə bu mövzuda bir məsuliyyət üstlənməz. Onsuzda Müqəddəs Ruhun kilisəni xatalardan qoruduğu 45 inancı onlara məsuliyyət şüurunu yüklənməyə manedir. 82. Buna görə teokratiyanı belə tərif etmək lazımdır: ”Teokratiya, hakimiyyəti kilisənin iradəsinə buraxan idarə üsuludur. Bu sistemdə kralı, hökümətləri və icra nümayəndələrini təyin edən və vəzifəyə gətirən kilisədir.”
83. nsanların bir çoxu dini, hakimiyyətə gəlmənin bir qayəsi olaraq başa düşürlər. Quranda dövlət başçısı, idarəçilər və idarəçilik sistemi ilə əlaqəli xüsusi bir höküm yoxdur. Bu mövzuda Muhamməddən (s.a.v.) də bir əmr və tövsiyə gəlməmişdir. Bu, idarəçilərə bir müqəddəslik verilmədiyini onların heç bir mövzuda toxunulmaz sayılmadığını göstərir. Teokratiya bu düşüncəyə zidd olaraq Allahın səlahiyyətinin bir təşkilata dövr edilməsini və ya onunla paylaşılması mənasına gəldiyi üçün bu səlahiyyəti istifadə edənlərin sorumsuz, müqəddəs və toxunulmaz olmasını zəruri edir. Qurana görə belə bir davranış şirkdir. Allah Teala belə buyurur: “ De ki: Övlad götürməyən, hakimiyyətdə şəriki olmayan, acizlikdən ötürü bir dosta ehtiyacı olmayan Allaha həmd (şükür) olsun. ”Onu ucaltdıca ucalt.”( sra 17/111) Qurana görə Peyğəmbərlər belə elədiklərindən məsuliyyət daşıyır. Allah Teala belə buyurur: “ Özlərinə elçi göndərilənləri mütləq sorğu-suala çəkəcəyik. O elçiləri də şübhəsiz hesaba çəkəcəyik. Elədiklərini özlərinə bir-bir başa salacayıq, çünki uzaqda deyilik. O gün tərəzinin qoyulacağı doğrudur. Kimin çəkisi (əməli) ağır gələrsə, o zaman belələri müvəffəqiyyət əldə edəcəklər. Kimin tərəziləri yüngül gələrsə belələri də ayələrimizə haqsız davrandıqları üçün özlərini məhv etmiş olacaqlar (Araf 7/6-9) Teokratiyada idarəçilərin zalımlığı, onların günahı deyil, Allahın insanları cəzalandırması sayılır. Halbuki Allah, zalımlardan uzaq durmağı əmr edər. O, belə buyurur: “ Siz, zalımlıq edənlərə yönəlməyin, yoxsa o atəş sizə də toxunur. Allahdan başqa sizə vəlilik (dostluq) edəcək kimsə yoxdur; sonra, kömək də görməzsiniz. (Hud 11/113) Haqsızlıq edən kim olursa olsun, haqsızlığa məruz qalanın yanında olmaq lazımdır. Allah Təala bu barədə belə buyurur: “ Hər kim, zülmə məruz qaldıqdan sonra haqqını alacaq olsa ona qarşı gəlmənin mənası yoxdur. Əsl yol, insanlara zülm edənlərə, yer üzündə haqsız yerə həddi aşanlara qarşı olmaqdır. Onların payına düşən ağrılı bir əzabdır. (Şura 42/41-42)
45 Tümər, Küçük, e. g. ə. s. 256. Yüklə 478,48 Kb. Dostları ilə paylaş:
|