45
GEBELİKTE BESLENME
Gebelik anne adayı olmak, eşine ve kendine benzer bir canlıyı vücudunda taşımak çok
özel ve sorumluluk isteyen bir süreçtir.
Bebeğin büyümesi, sağlıklı olması, ruhsal, fiziksel, zihinsel yönden iyi gelişmesi
annenin sağlığı ve beslenmesi ile doğru orantılıdır.Annenin gebelik öncesi fiziksel gelişimini
tamamlamış olması,besin depolarının yeterli olması ve doğum yaşı hem bebeğin hem de
annenin sağlığını koruyacak en önemli etkenlerdir . Çünkü bebek annenin besin
yedeklerinden ve gebelik boyunca tükettiklerinden kendisi için lazım olanları seçip
alarak büyür beslenir.
Gebelik, besin öğesi ihtiyacını arttıran durumlardan biridir(18,19,20,21).Gebelik
süresince bebek iyi beslensin diye fazla ve dengesiz yemek doğru değildir. Ama doğum
sonrası eski görünüme kolayca ulaşmak için az yemek ise hiç doğru değildir. İnsan yaşamında
beslenmenin çok önemli ve çok özel olduğu devrelerden biri olan gebelik, anneye topluma
sağlıklı bireyler kazandırma sorumluluğunu vermiştir. Anne iyi ve doğru beslenmezse ölü
doğum, erken doğum, düşük ağırlıklı doğum, bedensel ve zihinsel özürlü doğumlar gibi
tehlikelerle karşılaşabilir. Kendisinde ise anemi, hipertansiyon, ödem, yorgunluk, diş
kayıpları ve kemik problemleri oluşabilir.
Gebelikte Sindirim Sorunları: Gebeliğin ilk üç ayında uyum problemleri nedeniyle
bulantı ve kusmalar görülür.Bu ilk dönemde bulantı ve kusmayı tetikleyen şartları
mümkün olduğunca ortadan kaldırmaya, biraz sakinleştikten sonra başka yiyecekler
tüketmeyi denemeye çalışmalıdır. Çok yağlı yiyecekler, fazla sulu yemekler, ağır kokulu
baharatlar , lahana, karnı bahar ve et, kavrulmuş soğan kokuları bulantı ve kusmayı
tetikler.Pişerken kokusu ile zaten hassas olan anneyi uyaran yiyecekler ya başka yerde
pişmeli ya da bunların yerine uygun değişimler kullanılmalıdır. Örneğin et yerine balık,
tavuk, hindi eti tüketilebilir.
Kış sebzelerinden havuç, patates, ıspanak tüketilebilir.Limon, yoğurt yemeklerde
sindirimi kolaylaştırır. Aynı zamanda limon C vitamini bakımından da zengindir.
Sıvı yiyecekleri az tüketmeye ve yemek sonrası bir süre dinlenmeye özen gösterilir ise
problemler azalabilir. Az ve sık yemek de yararlıdır.
Konstipasyon ileri aylarda görülebilen bir problemdir. Kabuğu ile yenen meyveleri
tüketerek, her öğünde sebze ve salataya yer vererek bu sorunun önüne geçilebilir. Günlük
yürüyüşler ve su tüketimi son derece yararlıdır.
46
Gebelikte Doğru ve Yeterli Beslenme:Annenin günlük yaşantısını sürdürecek yeterli
enerji ve besin öğelerini
alırken
fazladan alacağı protein, enerji,
vitamin ve mineraller hem
kendisi hem de bebeğin sağlıklı olmasının garantisidir.
Normal bir gebelik sürecinde annenin kendi gereksinimine ek olarak tükettiklerin
bebeğe aktarılması annenin yaklaşık 10 – 12 kg alması demektir.Bu artışı sağlayabilmek
için ek olarak günlük 20 gr protein, 15-20 mg demir, 500 mg kalsiyum ve ortalama 300
kalorilik enerji artışı gereklidir.
Doğru beslenme ve gebelik durumunun özellikleri nedeniyle gereksinimlerin çeşitli
Yiyecek guruplarından sağlanması gerekir.Yiyecekler vücudumuzda çeşitli görevler
yaparlar. Aynı görevleri yapan yiyeceklerden besin gurupları oluşturulmuştur. Gurup
seçeneklerinden biri tüketilmiyorsa diğeri yenerek doğru beslenilebilir.
Et, yumurta, kurubaklagil gurubu: Beyin , kas , kemik ve
dişlerin gelişimi ve kan
yapımında görevlidir.Protein ve demir gereksinimini karşılar.
Süt ve süt ürünleri: Kemik , diş gelişimi ve büyüme ile görevlidirler.protein ve
kalsiyum kaynağıdırlar.
Sebze ve meyveler:Büyüme ve gelişme için vitamin ve mineralleri sağlarlar.
Tahıllar:Enerji ve B gurubu vitaminleri içerdikleri için büyüme ve gelişmeye
yardımcı olurlar.
Yağlar ve Şekerler:Sadece enerji içerirler.Yeterli ve dengeli beslenmede dikkatli bir
şekilde tüketmek zorunda olduğumuz besinlerdir.
Gebelikte dikkat edilmesi gereken en önemli nokta; yaş , boy ve hareket
durumumuza göre uygun ağırlıkta gebeliğe başlamaktır.Çok kilolu bir gebeyi
zayıflatmak bu süreçte doğru değildir.Kilosunu korumaya çalışmak, ilk üç ayda enerji
eklemesi yapmamak , dördüncü aydan sonra enerji kısıtlamasına gitmemek gerekir. Daha
yüksek enerjili yiyeceklerden daha fazla almasına engel olarak, gebelik için gerekli besin
öğelerini alarak gereksinimlerini karşılamak esastır.
Ergenlik çağında olan, ya da yaşantısı gereği çok hareketli gebelerde ise mutlaka
olması gereken kilonun sağlanması, ek olarak gebelik için artan gereksinimin karşılanması
gerekir.
Gebelikte ağırlık takibi çok önemlidir.İlk üç ayda 0.5 – 1 kg, sonraki aylarda ise
ortalama 1.5 – 2 kg ağırlık kazanması uygundur. Çok zayıf gebelerde, yetersiz ve
dengesiz beslenenlerde, ölü doğum, erken doğum, zihinsel be bedensel özürlü doğumlar
görülebilir.Annede iş gücü kaybı, ödem, halsizlik görülme oranı yüksektir. Çok kilolu
gebelerde de hipertansiyon, diyabet, doğum güçlükleri gibi problemler görülebilir. Bu