Microsoft Word ellez metanet docx
Yüklə 0,56 Mb. Pdf görüntüsü
|
63
Burada: Dxb, Sxd - bazis dövründə satışdae pul gəlirində müvafiq dövrdə dəyişən və sabit xərclərin xüsusi çəkilərini (%-lə) göstərir. Axırıncı formulaya bazis dövrünə aid məlumatları qoyaq:
% 8 , 6 6 , 52 1 , 1 46 110
= − × − =
S M olur.
6,8% təhlil olunan bazis dövründə satışdan alınan pul gəlirində mənfəətin payını göstərir. Həqiqətdə də belədir: % 8
6 7108532
100 482959
= × % Təhlil aparılan dövrdə satışdan pul gəlirində satışdan mənfəətin payını hesablamaq üçün formulanın tərkib hissəsini S at - a bölmək lazımdır: p at xd xb at pb S M S S D S S M = − − = × 1 100
% 2 , 6 1 , 1 6 , 52 46 100 = − −
Həqiqətən, % 2 , 6 7819385 100 482959
= ×
Müəssisə natural ifadədə satışın həcmini artırmadan sadəcə olaraq qiymətlərin artırılması hesabına (bazar şəraiti buna imkan verən halda) mənfəəti çoxaltmaq qərarına gəldikdə satışın həcminin artımı mənfəətli satışın həcminə bərabər olur. Satışın həcmini artırmadan dəyişən və sabit xərclərin azaldılması yolu ilə mənfəətin çoxaldılmasına nail olmaq arzusunda olduqda da eyni bərabərliklərə nail olmaq mümkündür. Bunu aşağıda verilən məlumatlardan daha aydın görmək olar.
64
65
Cədvəldə hər bir mümkün şəraitdə mənfəətin artımının nəticələri göstərilmişdir. Bazis dövrü kimi əvvəjki cədvəldə verilən IV variant qəbul edilmişdir. Bu cədvəlin birinci variantı natural məhsul ifadədə buraxılışının artımı hesabına satışın həcmi çoxaldılan şəraitdə göstəricilərə aid hesablamalar verilmişdir. kinci - dördüncü varitantlarda satışdan alınan mənfəətin müvafiq surətdə ya qiymətlərin yüksəldilməsi hesabına, ya daimi xərclərin, ya da dəyişən xərclərin azaldılması hesabına artıırlması nəzərdə tutulur. Fərz edək ki, müəssisədə satışdan alınan mənfəətin bazis dövrü ilə müqayisədə 2 dəfə artırılması tələb olunur. Onda yuxarıda verilən müvafiq düstura uyğun olaraq satışın həcminin artımı: 482959x1:0,46=894368 man., satış məbləği isə 7819385+894368=8713353 man. olur. Satışdan alınan pul gəliri məbləğində dəyişən xərclər məbləği:
7819385 8713353
3599802 = × man. olur.
Satışdan alınan pul məbləğlərinin tərkibində bütün xərclər bazis səviyyəsində saxlanılır. III və IV variantlarda satışdan alınan pul gəliri artmır, mənfəətin ikiqat artımı isə dəyişən xərclər (III variantda) sabit qalmaq şərtilə sabit xərclərin (III variant) eyni məbləğdə satışdan alınan mənfəətin artırılmasını təmin ediləcək məbləğdə azaldılması hesabına təmin olunur. Hesablamanın nəticələri göstərir ki, müəssisə üçün mənfəətin ikiqat artırılmasını təmin edən ən rahat üsul qiymətlərin artırılmasıdır. Onları 6,2% yüksəltmək lazımdır. Lakin onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, əksər hallarda praktiki cəhətdən çox az mümkün üsuldur. Onda məsrəfləri azaltmaq lazım gəlir, dəyişən xərcləri 13,4% və sabit xərcləri 12,9% məsrəflərin bu xüsusiçəkilərinə sabit xərclərini azaltmaq
66
nisbətən asan olur, çünki, onları dəyişən xərclərlə müqayisədə bir qədər az aşağı salmaq tələb olunur. Ümumiyyətlə satışın həcmi dəyişilməyən şəraitdə dəyişən xərcləri azaltmaq çox mürəkkəb problemdir. Belə ki, bu xərclərin azaldılması ya ucuz materiallardan istifadə etmək, yaxud da əməyin və avadanlıqların məhsuldarlığının yüksəldilməsini tələb edir. Təcrübədə mənfəətin artırılmasının bütün 4 üsullarından istifadə etmək də mümkün dür. Onda mənfəətin artırılmasını: - məhsul satışının natural ifadədə miqdarının artırılması hesabına; - bir qismi də qiymətlərin yüksəldilməsi hesabına; - bir qismini də, az da olsa sabit və dəyişən xərclərin azaldılması hesabına təmin etmək olar. Bütün şərtlərdə satışdan alınan mənfəəti ikiqat artırmaq üçün satışdan alınan pul məbləğini yaxud məsrəflərin bəzi elementlərini az da olsa dəyişdirmək lazımdır. Satışın digər dəyər struktur tərkibində amillərin və tələb olunan mənfəət məbləğinə nail olmaq üçün onların müəyyən dərəcədə dəyişdirilməsinin ə həmiyyəti haqqında nəticələr başqa cür olur. Növbəti analitik cədvəldə (cədvəl 3.7) şərtlərin dəyişilməsinə dair misal verilir - satışın yüksək rentabelliyi və daimi xərclərin aşağı xüsusi çəkisi.
Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|