Microsoft Word fuattez doc

 
272 
farklı  olarak  sehpanın  altında  bir  köpek  bulunmaktadır.  Hem  Kızılbel’de  hem  de 
Karaburun  II’de  klinenin  yanında  kadın  bulunmaktadır.  Kızılbel’de  klinenin  solunda, 
Karaburun II’de ise sağında yer almaktadır. Karaburun’da sahneye dört hizmetkar ve bir 
kadın eşlik etmektedir. Kızılbel’de ise bir hizmetkara ait herhangi bir iz korunmamıştır. 
Ancak  Klinenin  sağındaki  boşluk  bir  hizmetkarın  girebileceği  kadardır.  Kızılbel’de 
kline sahnesinde bir kadın ve en fazla bir hizmetkarın varlığından söz edilebilir. Hellen 
sanatında  kline  sahneleri  genelde  yataklar  üzerine  uzanmış  pek  çok  davetlinin 
betimlendiği, çok az hizmetçinin eşlik ettiği sahnelerdir. Batı Anadolu örneklerinde ise 
Karaburun II’de olduğu gibi tek bir yatak üzerindeki tek bir kişinin etrafında çok daha 
kalabalık  hizmetkarlar  grubunun  bulunduğu  sahneler  yaygındır.  Pek  çok  örnekte 
kompozisyon simetrik olup kline üzerinde yer alan erkek figürü genelde merkezde yer 
almaktadır.  Sahnenin  boş  alanları  hizmetkarlar,  masa  ve  sehpa  ile  doldurulmaktadır. 
Hellen örneklerinde olduğu gibi içki sunan hizmetkar vaz geçilmez bir unsurdur. Ancak 
Hellen  yapıtlarında  Arkaik  Dönem’den  itibaren  bu  figür  çıplak  olduğu  halde,  burada 
gördüğümüz  örneklerde  her  zaman  giyimlidir.  Aynı  şekilde  ayna  ve  alabastron  tutan 
hizmetkar  figürü  Hellen  sanatında  görülmez.  Karaburun  II’de  iki  hizmetkarın  elinde 
gördüğümüz yelpaze de Hellen sanatında karşımıza çıkmaz.
453
 
Karaburun II’deki kline sahnesinin  (Lev. 30: a) Akhaemenid dünya ile ilişkide olduğu 
açıktır.
454
  Özellikle  Anadolu-Pers  mezar  stellerinde  bu  ilişki  rahatlıkla 
kurulabilmektedir.  Anadolu-Pers  eserleri  üzerinde  çok  sık  rastlanan  kline  sahnelerinin 
birçok çeşitlemesi bulunmaktadır.
455
 Klinede uzanan erkek, hizmetkar ve sağda yer alan 
kadın figüründen oluşan kompozisyon M.Ö. 4. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen
456
 Bursa 
10087 steli üzerindeki kline sahnesinde görülmektedir.
457
 Stel üzerinde figürlü iki friz 
yer  almaktadır.  Birinci  frizde  av  sahnesi,  ikinci  frizde  ise  ortada  kline  üzerinde  sağa 
doğru uzanan erkek figürü yer almaktadır. Üst kısmı çıplak olan figürün vücudunun alt 
bölümü himation ile sarılıdır. Sahnenin sağında bir tabure üzerinde oturan kadına doğru 
dönük  olan  figür  elinde  bir  phiale  tutmaktadır.  Kadın  figürü  sol  elini  havaya 
                                                 
453
 Dentzer 1982, 284 vd. 
454
 Karaburun II’nin diğer resimlerinde de aynı ilişki kurulabilmektedir. 
455
 Polat 1998, 235. 
456
 Polat 1998, 47 vd. 
457
 Polat 1998, 44. vd. Lev. IVb; Cremer 1984, 87 vd., Taf.6.; Nollé, 1992, 30 vd., Taf. 11. 

---

 
273 
kaldırmışken  sağ  elinde  bir  obje  tutmaktadır.  Ayaklarını  önündeki  küçük  bir  tabure 
üstüne koymuş olan figür uzun bir elbise giymektedir. Kadın ile erkek arasında bir ilişki 
var  gibidir. Klinenin sol tarafında bir hizmetkar elinde tuttuğu kaseyi klinedeki figüre 
doğru uzatmaktadır. Hizmetkarın önünde ise üzerinde karıştırma kabı bulunan alçak bir 
sehpa yer almaktadır.  
Benzer  kline  kompozisyonu  M.Ö.  400  yıllarına  tarihlenen
458
  stanbul  1502  stelinde 
bulunmaktadır.
459
  ki  bezemeli  frizi  bulunan  stelin  üstte  av  sahnesi,  altta  ise  kline 
sahnesi yer almaktadır. Sahnenin ortasında yer alan kline üzerinde sola doğru bir erkek 
figürü  uzanmaktadır.  Üst  kısmı  çıplak  olan  figürün  alt  kısmını  himation  sarmaktadır. 
Figür geriye dönerek klinenin sağında tabure üzerinde oturan bir kadın figürüne doğru 
elindeki  kaseyi  uzatmaktadır.  Kadın  bir  eliyle  kaseyi  alırken  diğer  eliyle  de  önünde 
duran  çocuğun  elini  tutmaktadır.  Kadın  khiton  ve  himation  giymiştir.  Bu  figürün 
arkasında  ayakta  elinde  ayna  ve  alabastron  bulunan  bir  hizmetkar  yer  almaktadır. 
Klinenin ortasında sol tarafta khiton ve himation giyimli bir kadın figürü elindeki çiçeği 
koklamaktadır.  Figür  önünde  duran  tabureye  ayağını  koymuş  durumdadır.  Klinenin 
arkasında  solda  ise  kısa  bir  khiton  giymiş  elinde  kase  ile  bir  hizmetkar  sağa  doğru 
ilerlemektedir. Klinenin önünde üstü boş bir masa yer almaktadır. Sahnenin en solunda 
bir servis masası üzerinde oinokhoe, krater ve bazı kaplar bulunmaktadır. Polat, burada 
bir aile tablosunun betimlendiğini düşünmektedir.
460
 Klinede uzanan erkek figürü mezar 
sahibini  temsil  etmektedir.  Figür  sağa  doğru  dönerek  tabure  üzerinde  oturan  karısına 
kase uzatmaktadır. Kadın hem  erkekle  hem de önünde  duran  çocukla  ilgilenmektedir. 
Bu  figür  erkeğin  karısını  temsil  ederken  klinede  oturan  genç  kız  ise  erkeğin  yetişkin 
kızını temsil etmektedir.
461
 
M.Ö. 5. yüzyılın ilk yarısına tarihlenen
462
 Afyon E. 1858 steli üzerinde kline sahnesi yer 
almaktadır.
463
  Sol  üst  köşesi  ve  alt  kısmı  kırık  olan  stel  üzerinde  üç  adet  betimli  friz 
                                                 
458
 Polat 1998, 42 vd. 
459
 Polat 1998, 38 vd., Lev. IVa; Kleemann 1958, 174, no.5; Borchhardt 1968, 206 vd., Taf. 52/1, 53/1; 
Dentzer 1982, 227 vd., no. R 68, Pl. 60, fig. 332; Cremer 1984, 89 vd., fig. 4; Nollé 1992, 27 vd., Taf. 9-
10. 
460
 Polat 1998, 41 vd.  
461
 Polat 1998, 241. 
462
 Polat 1998, 178. 

---

 
274 
korunmuştur.  Betimlemelerden  hiç  birinde  plastik  detaylandırmalar  yoktur.  En  üst 
frizde antithetik duran iki sphinks arasında küçük bir hayat ağacı yer almaktadır. Sadece 
üst tarafı korunan üçüncü frizde flüt çalan figürler ve büyük baş hayvanlardan oluşan bir 
tören alayı sahnesi bulunmaktadır.  
Ortadaki  frizde  kline  sahnesi  yer  almaktadır.  Sahnenin  sağ  yarısını  kaplayan  klinenin 
üzerinde  sağ  tarafa  doğru  gövdesinin  üstü  çıplak  bir  erkek  figürü  uzanmaktadır. 
Vücudunun  alt  bölümü  bir  örtü  ile  sarılmış  olan  figür  sağ  elini  kline  üzerinde  oturan 
kadına  doğru  uzatmaktadır.  Başı  örtülü  olan  figür  ayağını  önündeki  tabureye  koymuş 
durumdadır.  Klinenin  sağ  tarafında,  khiton  giymiş  bir  kadın  figürü  elini  kiline 
üzerindeki  figüre  doğru  kaldırmış  durumdadır.  Klinenin  solunda  ise  elinde  bayrak 
formlu  yelpaze  tutan  bir  kadın  hizmetkar  yer  almaktadır.  Bu  figüründe  arkasında 
ellerinde obje taşıyan iki hizmetkar klineye doğru yaklaşmaktadır. Sahnenin en solunda 
ise üzerinde sürahi ve içki kaplarının bulunduğu masa yer almaktadır.  
Bu sahnede klinenin solunda elinde bayrak şeklinde yelpaze tutma hareketini Karaburun 
II’nin  kline  sahnesinde,  kuzey  duvarındaki  birinci  hizmetkarın  elinde    (Lev.  31:  c) 
görmekteyiz.  Aynı  zamanda  Afyon  E.  1858  stelinde  klinenin  sağında  yer  alan  oturan 
kadın  figürünün  de  bayrak  formu  yelpaze  tuttuğu  düşünülmektedir.
464
  Benzer  formlu 
yelpaze  tutma  hareketi  yine  Karaburun  II’nin  kline  sahnesinde,  soldan  birinci 
hizmetkarın elinde görülmektedir. Dolayısıyla iki sahnede de kline iki taraftan yelpaze 
tutanlarla çevrilidir.  
zmir 4338 stelinde (Ödemiş steli) kline sahnesi yer alır.
465
 Üzerinde iki frizli sahnenin 
yer  aldığı  stelin  ikinci  frizinde  ortadaki  yabankeçisine  saldıran  iki  aslan  betimi  yer 
almaktadır. Birinci frizde ise kline sahnesi bulunmaktadır. Sahnenin ortasında yer alan 
kline üzerinde sola doğru uzanmış sakallı erkek figürü bulunmaktadır. Uzun kollu tunik 
giymiş  olan  figürün  bacakları  himation  ile  sarılıdır.  Sol  elinde  yelpaze  taşıyan  figür 
klinenin sağında tabure üzerinde oturan kadına sağ elindeki çelengi uzatmaktadır. Kadın 
sağ  eliyle  çelenge  doğru  uzatırken  sol  elinde  bir  çiçek  tutmaktadır.  Uzun  bir  elbise 
                                                                                                                                             
463
 Polat 1998, 173, lev. XXXIII; Dentzer 1982, 268 vd., no. R 63, Pl. 19, fig. 319. 
464
 Polat 1998, 176. 
465
 Fehr 1971, 112, no. 470; Pfuhl – Möbius 1977, no. 6, pl.2; Dentzer 1982, no. 62, pl.58. fig. 318. 

---