Microsoft Word fuattez doc

 
278 
Arkaik Dönem Etrüsk mezarlarının duvar resimlerinde kline sahnesi çeşitli biçimlerde 
karşımıza  çıkmaktadır. M.Ö. 520–500  yıllarına tarihlenen  Aslan  Mezarı (Tomba  delle 
Leonesse)  yan  duvarlarında  kline  üzerine  uzanma  sahnelerine  yer  almaktadır.
472
 
Uzanma  betimli  sahneler,  M.Ö.  6.  yüzyıldan  Etrüsk  sanatının  sonuna  kadar  geniş  bir 
yayılım  bulmuştur.  Dans  sahnelerinin eşlik  ettiği  sakin  birer  aile  tablosu  niteliğindeki 
uzanma sahnelerinde karı koca çifti arasında şarap sunma jesti işlenmektedir. Krater ve 
kaselerden başka girland ören kızlar (Tomba della Caccia e Pesca)
473
, çocuklar (Tomba 
dei Vasi Dipinti) ve flütçü (Tomba del Vecchio) gibi figürlerin de sahneye eşlik ettiği 
görülmektedir. Etrüsk mezar resimlerinde M.Ö. 5. yüzyılın başlarında artık aile fertleri 
diğer figürlerden bu kadar kesin çizgilerle ayrılmamıştır. Genellikle klinede iki erkek, 
bazen de bir kadın bir erkek uzanmıştır. Klinenin önünde bir masa, altında ise genellikle 
uzun  bir  tabure  yer  almaktadır.  Ortamdaki  dallar  ve  küçük  ağaçlar,  eğlencenin  açık 
havada yapıldığını ifade etmektedir. Uzanma sahnesi giriş duvarında canlandırılmış, yan 
duvarlarda  kadın  ve  erkeklerin  dansıyla  flüt  çalma  betimlenmiştir.  Tek  tek  figürler 
birbirlerinden küçük ağaçlarla ayrılmıştır.
474
 
Birçok  örneği  bulunan  kline  sahneleri  sadece  Hellen  dünyasında  değil  Mısır’da, 
Fenike’de,  Hitit’te,  Suriye’de  ve  Asur’da  da  karşımıza  çıkmaktadır.
475
  Bütün  bu 
yapıtlarda,  tek  bir  kişinin  üzerine  odaklanmayan,  pek  çok  davetlinin  oluğu  kline 
sahneleri betimlenmiştir. Bu tasvir kompozisyonunun biçimlenmesinde friz formu etkili 
olmuştur.  Bu  frizler  benzerlerinin  Hellen  seramiğinde  özellikle  de  symposion 
sahnelerinde  bulmaktadır.  Hellen  vazo  resimleri  kuşkusuz  bu  yapıtların  betimlerinde 
model  olmuştur.  Kızılbel  ve  Karaburun  II’de  yer  alan  kline  sahneleri  tek  bir  kişiye 
odaklanmaları ile verdiğimiz örneklerden ayrılmaktadır. Hatta Karaburun II’de klinenin 
sağında yer alan mezar sahibinin karısı olarak yorumlanmış kadın figürü kline üzerinde 
uzanan  mezar  sahibi  ile  ilişki  halinde  değildir.  Karaburun  II  ve  Kızılbel  kline 
sahnelerinin  diğer  farklı  ise  mezar  sahibinin  giyinik  olarak  kline  üzerinde  uzanmış 
olmasıdır.  
                                                 
472
 Steingräber 1986, fig. 101. 
473
 Sprenger - Bartoloni 1977, Pl.85. 
474
 Banti 1962, 53. 
475
 Dentzer 1982, 283 vd. 

---

 
279 
7.6. SPOR SAHNELER : 
ncelemekte  olduğumuz  yapılarda  spor  karşılaşmaları  sadece  Kızılbel  mezarında 
karşımıza  çıkmaktadır.  Mezar  odasının  güney  duvarının  Troilos  mitosunun  yer  aldığı 
IV.  frizin  sağ  kenarında  güreşen  iki  figür  (Lev.  25:  a,  b)  yer  almaktadır.  Akhilleus 
figürünün  arkasında  kalan  bu  iki  figürün  Troilos  mitosu  ile  ilişkisi  yok  gibi 
görünmektedir.  Akhilleus  figürü  ile  güreşçiler  arasında  bir  seyirciye  ait  olabilecek  iki 
çıplak ayak ve ayağın biraz üst tarafı korunmuştur. Seyirciye ait sol ayak güreşçinin sağ 
ayağının arkasında  kalmaktadır.  Güreşçiler  kısmen  izi  korunmuş  olan  kısa  kırmızı bir 
ş
ort giymektedir. Simetrik olarak yapılan güreşçilerin bir ayakları dizden bükük şekilde 
ileri  doğru  uzatmış,  diğer  bacakları  ise  geriye  doğru  uzanmaktadır.  Güreşçilerin  ten 
renkleri pembeden çok aşıboyasına yakındır.  
Kızılbel  mezar  odasının  doğu  duvarının  I.  frizinde    (Lev.  19:  b)  iki  spor  karşılaşma 
sahnesi  (Lev.  20:  a,  b)  yer  almaktadır.  I.  Frize  ait  1  nolu  bloğun  sağ  kenarı  mezarın 
kuzeydoğu köşesinde yer alan masaya denk gelmektedir. Burada en az iki kişinin olması 
gereken alanda sadece bir erkek figürüne ait izler korunabilmiştir. Korunan izlerden kısa 
saçlı ve sakallı olduğu anlaşılan figürün baş hizasına kaldırdığı elinde sopa benzeri kısa 
bir nesne tutmaktadır. Burada başka bir iz kalmamıştır.  
Aynı  frizin  2  no.lu  bloğunun  sol  yarısında  bir  spor  karşılaşması  yer  almaktadır. 
Birbirine  dönük  bir  şekilde  duran  iki  erkek  figürün  üstünde  kısa  şort  ya  da  peştamal 
vardır  (Lev.  21:  a).  Her  iki  erkek  figürünün  dirseklerinden  kırarak  ileri  doğru 
kaldırdıkları elleri yumruk şeklindedir. Soldaki figürün sağ yumruğu sırımı çağrıştıran 
çapraz  kırmızı  çizgilerle  bezelidir.  Her  iki  figürde  kısa  siyah  saçlı  ve  kısa  siyah 
sakallıdır.  Burada  bir  boks  karşılaşmasının  ilk  anı  resmedilmiştir.  ki  boksörün  de 
arkasında  birer  figür  spor  karşılaşmasındaki  görevliler  olmalıdırlar.  Sol  kenardaki  yer 
alan  görevli,  baldırının  yarısına  kadar  uzanan  beyaz  elbise  üzerine  siyah  manto 
giymektedir.  Ayaklar  net  bir  şekilde görülmektedir.  Yüz  ve el  korunmamıştır.  Her  iki 
figürde  de  kollar  dirsekten  kıvrık  şekilde  ileri  doğru  uzatılmıştır.  Figür  kısa  ve  koyu 
renk saçlıdır. Karşı taraftaki görevlinin duruşu daha iyi seçilebilmektedir. Bu figür sağ 
elinde  uç  kısmı  sol  elinin  alt  tarafına  denk  gelen  bir  asa  tutar  gibi  görünmektedir. 

---

 
280 
Sakalsız olan figürün kısa koyu renk saçları vardır ve yüzü kısmen de olsa korunmuştur. 
Beyaz khitonunun dirsek boyuna kadar inen geniş kolları vardır.  
Hellen  sanatında  ölen  kahramanlar  adına  düzenlenen  spor  karşılaşmaları  sıklıkla 
karşımıza  çıkmaktadır.  Bu  geleneği  Akhilleus’un,  arkadaşı  Patroklos  onuruna 
düzenlediği  cenaze  oyunlarında  görmekteyiz.
476
  Argonautlar  seferinde  yer  alan 
Teselyalı  kahraman  Pelias  adına  düzenlenen  cenaze  oyunlarından  Homeros  ve 
Stesikhoros  bahsetmektedir.
477
  Bu  müsabakalar  sonraları,  M.Ö.  6.  yüzyılın  ikinci 
yarısından  itibaren  hızla  popüler  olmaya  başlamış,  bölgesel  küçük  atletik 
karşılaşmaların  kökenini  oluşturmuşlardır.  Cenaze  oyunlarının  en  geniş  betimlemesini 
M.Ö.  6.  yüzyılın  ikinci  çeyreğine  tarihlenen  Kypselos  sandığı  üzerinde  bulmaktayız. 
Günümüze  ulaşmayan  bu  sandığın  üzerindeki  resimleri  Pausanias  tüm  ayrıntılarıyla 
anlatmıştır.
478
 Burada anlatılan ilk müsabaka Piso, Asterion, Polydeukes, Admentos ve 
Euphemos arasında geçen araba yarışıdır. Admetos ve Mopsos boks yapmakta,  ason ve 
Peleus  güreşmekte  ve  Eurybotas  disk  atmaktadır.  Son  olarak  da  Melanion,  Neotheus, 
Phalareus, Argeis ve  phiklos arasında geçen koşu bulunmaktadır.  
M.Ö. 6. yüzyılın ikinci çeyreğine ait bronz bir kalkan bandında Kypselos sandığındaki 
boks  maçı  betimlenmiştir.
479
  Sakallı  çıplak  iki  erkek  figür  karşılıklı  simetrik  duruşta 
boks  yapmaktadırlar.  leri  doğru  uzattıkları  sol  kolları  çapraz  şekilde  gelmektedir.  ki 
figür  de  müsabakanın  başlama  hareketi  olarak  sağ  ellerini  ileri  uzatmıştır.  Soldaki 
figürün sol eli yumruk şeklinde göğüs üzerindedir. Diğer figür ise yumruk yaptığı sol 
elini  geride  yukarıya  kaldırmıştır.  ki  figürün  arasında,  müsabakanın  ödülü  olan  üç 
ayaklı kazan durmaktadır.  
Amphiareos  krateri  olarak  adlandırılan  yaklaşık  M.Ö.  575  yıllarına  tarihlenen  bir 
Korinth  kraterinin  ana  sahnesinde  araba  yarışı  yer  almaktadır.  Kulplarından  birinin 
altında  ise  güreş  sahnesi  yer  almaktadır.
480
  ki  çıplak  erkek  figürü  bir  ayakları  önde 
                                                 
476
  liada, XXIII, 257-897. 
477
 Roller 1981, 107 vd. . 
478
  Hellados  Periegesis  V.17.8.  Sedir  ağacından  yapılmış  olan  bu  sandığın  Olympia  tapınağına 
Korinthoslu Kypselos tarafından armağan edildiği söylenmektedir. 
479
 Kunze 1950, 178; Roller 1981, 110, pl. 19, fig. 3. 
480
 Payne 1971, 329, no. 1471. 

---