275
giymiş olan figür ayaklarını önündeki tabureye koymuştur. Kadın figürünün arkasında
sol elinde ayna sağ elinde bir kutu bulunan hizmetkar sola doğru dönük olarak ayakta
durmaktadır. Klinenin solunda alçak bir tabure üzerinde elinde lir bulunan bir kadın
figürü yer almaktadır. Bu figürün arkasında elinde kase bulunan hizmetkar klineye
doğru ilerlemektedir. Sahnenin solunda servis masası yer almaktadır. Diğer kline
sahnelerinden farklı olarak zmir 4338 stelinde yelpaze bizzat şölen sahibi tarafından
tutulmaktadır.
M.Ö. 5. yüzyılın ilk yarısına tarihlendirilen Daskyleion çevresinde ele geçmiş iki yüzlü
bir stel parçası üzerinde kline sahnesi yer almaktadır.
466
Diğer kline sahnelerinden farklı
olarak tabure üzerinde oturan kadın figürü burada klinenin solundadır. Sağa doğru
dönük olan kadın iki elini öne doğru uzatmıştır. Kadının önünde sadece klinenin
ayakucundan küçük bir parça korunmuştur. Kızılbel Kline sahnesinde de çok az
korunmuş olmasına karşın klinenin sağında kadın figürü büyük olasılıkla tabure
üzerinde oturmaktadır.
Bursa 10087, stanbul 1502 stelinde, Afyon E. 1858 stellerinde klinenin sağında
taburede oturan kadın figürleri yer almaktadır. Kadın ile klinedeki figür konuşma jesti
içindedir. stanbul 1502 stelinde kline üzerinde bir kadın otururken, erkek geriye doğru
dönerek tabure üzerinde oturan diğer bir kadın ile konuşma jestindedir. Karaburun II’de
klinenin arkasında yer alan kadın tabure üzerinde oturmamakta, ayakta durmaktadır.
Ayrıca kline üzerindeki figür ile her hangi bir ilişki içerisinde değildir. Kline üzerindeki
sakallı erkek figürünün boynunda ucunda mühür bulunan bir ipin vardır. Kadın
figürünün, boynunda da benzer bir ip bulunmaktadır. Dentzer, Kadının boynunda
yalnızca soylulara ait bir ayrıcalık olan ve hizmetçilere verilmeyen bir mührün asılı
olduğunu ve dolayısıyla buradaki figürün klinedeki erkeğin karısını ifade ettiğini
düşünmektedir.
467
Solda oturan kadın örneği sadece Daskyleion stel parçası üzerinde
görülmektedir. Daskyleion steli ve kısmen Kızılbel kline sahnesinde gördüğümüz solda
tabure üzerinde oturan kadın ve klinede tek başına uzanan sakallı erkek
kompozisyonunun benzerini Sidon’da ele geçen M.Ö. 500 yıllarına tarihlenen ve bir
466
Polat 1998, 35 vd., Lev. III a-b, Çiz. II a-b.
467
Dentzer 1982, 287.
276
Hellen sanatçısının yaptığı kesin olan Satrap Lahdi’nin kısa kenarlarından birinde
görmekteyiz.
468
Sahnenin ortasında kline üzerinde sola doğru uzanmış sakallı erkek
figürü yer almaktadır. Figür dirseğini dayamakta olduğu sol elinde bir kase tutmaktadır.
leri doğru uzattığı sağ elindeki boynuz şeklinde rhytona solda duran hizmetkar içki
doldurmaktadır. Klinenin sağında ayakta elinde havlu tutan bir hizmetkar durmaktadır.
Sahnenin en solunda bir taburede oturan kadın figürü yer almaktadır. Başını örttüğü
himationuna sarılmış olan figür ayaklarını alçak bir tabureye koymuştur.
Batı Anadolu’da Arkaik Dönem kline sahneleri M.Ö. 550 yıllarına tarihlenen Larisa
mimari terrakottaları üzerinde de karşımıza çıkmaktadır.
469
Farklı detaylara sahip olan
parçalarda ana tema aynıdır. Kline üzerinde sola doğru uzanmış erkek figürü dirseğini
yastığa dayadığı sol elinde içki boynuzu tutmaktadır. Genellikle sakallı olan figürün
belinden aşağısı himation ile sarılıdır. Figüre klinenin sol tarafında uzanmış ikinci bir
figür eşlik etmektedir. Kadın ya da erkek olan bu figür erkeğe dönüktür. Yuvarlak bir
yastığa dayadığı sol elinde ya bir kase ya da içki boynuzu tutmaktadır. Klinenin önünde
alçak sehpa ve altında bir köpek bulunmaktadır. Bu sahneye klinenin sağında ya da
solunda duran bir hizmetkar eşlik etmektedir.
Nereidler Anıtı’nın cella kuzey ve doğu frizlerinde de bir kline (ziyafet) sahnesi
betimlenmiştir. Frizin kuzey yüzünde yan yana yerleştirilmiş dört kline yer almakta ve
her klinede iki kişi uzanmaktadır. Hizmetkarlar ise klinenin önünde ve iki yanında yer
almaktadır. Bu frizin sağ tarafında 902 nolu blok üzerinde tek bir kline üzerinde tek bir
figür dikkati çeker. Korunma durumunun kötü olan parça üzerinde sağda bir figür
bulunmaktadır. Cellanın doğu duvarındaki frizde de uzun bir kline sahnesi yer alır.
Burada dört kline üzerinde sekiz kişi uzanmaktadır. Klinelerin önünde ve yanlarında yer
alan üç hizmetkar hizmet etmektedir. Frizin sağında 903 nolu blok üzerinde tek bir kline
üzerinde uzanan sakallı erkek görülmektedir. Dirseğini yastığa dayadığı sol elinde bir
kase tutmaktadır. leri doğru uzattığı sağ elinde ise bir boynuz biçimli bir rhyton
tutmaktadır. Solda üç hizmetkar bulunmaktadır. Klinenin altında bir köpek yatar
durumdadır. Klinenin sağında ayakta duran kısa sakallı bir erkek figür ile kline
468
Kleemann 1958, p.119, pl. 3, 13, 14; Dentzer 1982, pl. 31.
469
Kjellberg 1940, Taf. 22-29.; Åkerström 1966, Taf. 29.1.
277
üzerindeki figür konuşma jestindedirler. Burada iki kişinin oturduğu kline
kompozisyonunun yanı sıra Karaburun II ve Kızılbel kline sahnelerinde ve ayrıca Bursa
10087, stanbul 1502 stelinde, Afyon E. 1858
stellerinde gördüğümüz kline üzerinde
oturan erkek ve sağında kadın kompozisyonu bulunmaktadır.
Kıbrıs Amanthos’da bulunmuş Miletos işi bir Fikellura amphorasının omuzu üzerinde
Kline (ziyafet) sahnesi yer almaktadır.
470
Yerdeki minderler üzerine uzanmış olan
erkekler sol dirseklerini mindere dayamış ve ellerinde içki boynuzu tutmaktadır. Sağ
elleri ise konuşma jesti ile ileri doğru uzatmıştır. Figürler uzun, sol omuz üzerinden
aşağıya doğru inen ve bacakları saran himation giymiştir. Açıkta kalan sağ omuzlarında
kısa kollu bir tunik görülmektedir. Himation koyu renk, tunik açık renk yapılmıştır.
Figürlerin bazıları sakalsız, uzun ya da kısa sakallı ve kısa ya da uzun saçlıdır. Figürler
arasında aulos çalan giyimli bir küçük çocuk görülmektedir. Kalabalık bir topluluğunun
yer aldığı bu ziyafet sahnesindeki erkeklerin pozları, giyimleri ve konuşma jesti içinde
ileri doğru uzattıkları sağ elleri ile Kızılbel (Lev. 10: a, b) ve Karaburun II (Lev. 30: b)
örneklerindeki kline üzerinde uzanan figürleri çağrıştırmaktadır.
Kıbrıs’ta ele geçmiş olan Golgoi lahdinin uzun kenarlarından birinde kalabalık bir kline
sahnesi yer almaktadır.
471
M.Ö. 5. yüzyılın ilk yarısına tarihli olan lahdin dört kenarında
da farklı konular işlenmiştir. Dört klinenin bulunduğu sahnede sağ baştaki kline
üzerinde bir kişi diğer üç kline üzerinde ikişer kişi uzanmaktadır. Ayakları
profillendirilmiş olan klinelerinin önünde sehpa ve ayak koyma taburesi yer almaktadır.
Kline üzerinde sola doğru uzanmış erkek figürlerinin gövdelerinin üst kısmı çıplaktır.
Figürler sol dirseklerini kline üzerindeki iki yastığa dayamıştır. Sağ baştaki hariç diğer
klinelerde birer kadın oturmaktadır. Küçük tabure üzerine basan bu figürlerden sol
baştaki lir çalmakta, diğerleri klinelerine oturdukları erkekler ile yakın temas halindedir.
Sağ başta kline üzerinde tek başına uzanan figür sakallı olup sağ elindeki kyliksi
klinenin solunda yer alan çıplak hizmetkara doğru uzatmaktadır.
470
Walter-Karydi , Samos VI, 1. Samische Gefässe des 6 Jhr. V. Chr.1973, pl. 13, 109.
471
Myres 1914, 226-229; Dentzer, 1982, no. R 6, Pl. 31 fig. 186. Golgoi lahdi sadece kline sahnesi ile
değil aynı zamanda diğer yüzlerinde işlenen konular ile özellikle Kızılbel resimleri arasında bağlantı
kurmak mümkündür. Lahdin diğer uzun yüzünde domuz avı sahnesi, kısa yüzlerinin birinde Medusa’nın
başının kesilmesi, diğerinde ise araba sahnesi bulunmaktadır.
Dostları ilə paylaş: |