Microsoft Word fuattez doc
Yüklə 31,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
266 Anadolu-Pers stel ve kabartma eserlerinde tek hayvan avı nadir olarak görülmektedir. Kızılbel resimlerinde ise farklı olarak tekli ya da tek tür hayvan avı sahneleri bulunmaktadır. Güney duvarının III. frizinde aslan avında yem olarak boğa kullanıldığı görülmektedir. Aslanı yönlendirmek üzerede ellerinde kalkan ile kovalayıcılar betimlenmiştir. Doğu duvarı II. frizinde en az yedi geyik doğada oldukları pozlarda gösterilmiştir. Avcıların doğal ortamlarına yayılmış olan geyiklere yaklaşmasını gösteren bir sahneye olmalıdır. Anadolu-Pers eserlerinde doğayı belirtmek üzere sahnede kuru bir ağaç bulunmaktadır. Kızılbel resimlerinde korunma durumunun kötü olması nedeniyle doğaya ait her hangi bir iz görülememektedir. Frizde kısmen izler halinde korunmuş olan, elinde mızrak tutan avcı olasılıkla bir atın üzerindedir. Figürün sadece bu duruşu ile Anadolu-Pers eserleri arasında bir bağlantı kurmak mümkündür. Aynı duvarın III. frizinde ise tek bir domuz avlanmaktadır. Buradaki sahnede farklı olarak domuz avı, bataklık bir arazide tekne ile yapılmaktadır. ncelemiş olduğumuz Anadolu-Pers eserlerinde ise domuz ve diğer hayvanlar at üzerinde avlanmaktadır. Sahnedeki tek yürüyen figür ava yardımcı olan hizmetkardır. Bataklık arazide tekneyle yapılan domuz avına ilişkin bir Sasani kabartması M. S. 6. yüzyıla ait geç tarihli bir örnek olmasına rağmen coğrafyanın resim sanatına olan etkisini göstermesi açısından ilginçtir. 443 Sasaniler bilindiği üzere ran’da Perslerin kültürel mirasçısı durumundadır. Kızılbel geyik avı sahnesinin benzer bir örneğini Alacahöyük’teki Hitit rölyeflerinde bulmaktayız. Alacahöyük Sfenksli Kapı’nın doğu ve batı kulelerinin temel üstü orthostat kabartmaları M.Ö. 14. yüzyıla tarihlenir. Bu kabartmalar bir friz bandını hatırlatmaktadır. Batı kulesi orthostatlarında alt sırada kült-libasyon sahneleri, alt frizde ise aslan, domuz ve geyik avı sahneleri işlenmiştir. 444 Blokların birinde bir grup iri boynuzlu geyik doğada serbest halde betimlenmiştir. Geyiklerin bu pozları Kızılbel örneklerine benzemektedir. Kastamonu Kınık’ta bulunmuş M.Ö. 13. yüzyıla ait mparatorluk kasesinde benzer bir geyik avı kompozisyonu bulunmaktadır. 445 Kasenin 443 Rawlinson 2006, 700, pl. XLIV. 444 Darga 1992, 133-134. 445 Jacob 2002, kat. no. 101, 554-555. 267 üst frizinde, Hitit okçusu ve yanında yem olarak koyulmuş tasmalı bir geyik figüründen oluşan av sahnesi yer almaktadır. Avcı oklarını, çeşitli pozda gösterilmiş olan geyik ve yaban keçisine doğrultmuştur. Hayvanlardan bazıları yaralıdır ve sırt üstü yatmaktadırlar. Sahnede stilize edilmiş kıvrımlı bir ağaç ve üç rozet dışında hiçbir bitki betimlenmemiştir. Kasenin ikinci frizinde birden fazla konu işlenmiştir. Uzun bir mızrağı olan bir avcı bir yaban domuzuna saldırmaktadır, geri planda ise bir ağaç ve bir yonca yaprağı bulunmaktadır. Bundan sonra boğaya saldıran aslanlar sahnesi gelmektedir. Bundan sonra ise uzun bir mızrakla geyiğe saldıran avcı bulunmaktadır; En sonda ise heraldik pozlu iki aslan gelmektedir. Batı Anadolu resim sanatı içerisinde önemli bir yer sahip olan Klazomenai lahitleri üzerinde av konusunun işlendiği iki örnek dikkati çekmektedir. M.Ö. 510 yıllarına tarihlenen Viyana IV. 1865 lahdinin başucunda siyah figür tekniğinde yapılmış geyik avı sahnesi yer almaktadır. 446 Sahnenin sağında üç geyik sağa doğru kaçmakta, hemen arkalarından iki atın çektiği bir araba ve bir atlı gelmektedir. Arabanın içindeki figür ve atlı, mızraklarını kaldırmış fırlatmak üzeredir. Atların altında sağa doğru koşan bir köpek ava eşlik etmektedir. M.Ö. 500 yıllarına tarihlenen, Klazomenai üretimi Malburg lahdinin ise başucunda siyah figür tekniğinde yapılmış domuz avı sahnesi yer almaktadır. 447 Korunma durumu kötü olan sahnenin ortasında sola yönelmiş bir yaban domuzu yer almakta, sağdan ve soldan avcılar domuza doğru hızla ilerlemektedir. Sahnenin üst yarısı kötü korunmuştur. Figürler kısmen bacak ve gövde duruşlarından kısmense kalan izlerden anlaşılabilmektedir. Sahnenin solundan ve sağından ok ve mızrak taşıyan figürler domuza doğru gelmektedir. Anadolu-Pers eserleri üzerindeki av sahneleri ile Kızılbel av sahneleri arasında ikonografik anlamda bir bağ kurulabilmesine karşın figürlerin duruşları ve sahnenin kompozisyonu arasında bir bağ kurmak güç görünmektedir. Kızılbel’de gördüğümüz bataklıktaki domuz avı, geyik sürüsü, boğanın yem olarak kullanılması ile avlanan 446 Cook 1981, E.7, 23 vd., pl. 26.; Joubin 1901, no: 22.; Byvanck 1948, 93-100. 447 Cook 1981, E.9, 24 vd. pl. 27, 1-2. 268 aslan sahneleri simgesel olmalarının yanı sıra bölgede yaşayanların gerçek bir faaliyeti gibidir. Kastamonu kasesi üzerinde görülen geyiği yem olarak kullanma hareketi Kızılbel Aslan avı sahnesinde boğayı yem olarak kullanma anlayışıyla aynıdır. Alacahöyük orthostatlarında açık alanda serbest olarak çeşitli pozlarda görülen geyik figürleri Mellink’in de işaret ettiği üzere Kızılbel’de Demir Çağı’ndan beri devam eden bir Anadolu geleneğinin varlığını göstermektedir. 448 Güney duvarın dar olan II. frizinde yer alan av sahnesinde kovalayıcılar soldan, okçular sağdan koşarak çok iyi organize edilmiş bir avı canlandırmaktadırlar. Kompozisyon Arkaik Dönem’de görülen simetrik düzen içindedir. Ancak resimlerin işlenişindeki kalite, bu frizin duvar ressamlarının repertuarının bir parçası olduğunu göstermektedir. 449 7.5. KL NE (CENAZE Z YAFET ) SAHNELER : ncelediğimiz yapılar içerisinde kline sahnesi Kızılbel ve Karaburun II’de karşımıza çıkmaktadır. Kline sahnesi, Kızılbel mezar odasının en geniş frizi olan batı duvarı I. frizinde yer almaktadır (Lev. 7: a). Bu frizin üzerinde sağda kline sahnesi solda ise askerin veda sahnesi bulunmaktadır. Batı duvarının önünde aynı zamanda masa da yer almaktadır. Kızılbel kline sahnesinden geriye çok az iz korunabilmiştir (Lev. 10: a, b). Kline kısmen görülebilmektedir. Bezeme detayları ancak klinenin sağ kenarında görülmektedir. Klinenin sağ yanının üzerindeki kırmızı geniş izler koltuk başlığının üzerindeki yastığa ait olmalıdır. Kline üzerinde uzanan figürden çok az iz geriye kalmıştır. Erkek figürü sola doğru uzanmış yatar durumda olmalıdır. Omuzu üzerindeki khitonun kırışıklığından küçük bir parça, sakalının sivri ucu ve iki düşey çizgi halinde kumaş drapesi korunmuştur. Kırmızı izleri kalmış olan çift dalga çizgili ve noktalı beyaz bordür sol omzundan dökülen pelerinin parçası olmalıdır. Benzer şekilde noktalı kenarlı mavi pelerin bordürü, klinenin merkezinin solundan inmektedir. Bunun devamında 448 Mellink 1998, 63. 449 Mellink 1998, 60. Yüklə 31,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|