Microsoft Word fuattez doc

 
254 
görülebilmektedir.  Askerler  arasındaki  Hellen-Pers  ayırımı  kalkan  motifleri  gibi  boya 
ile yapılmış detaylarda verilmiş olmalıdır.
411
  
Nereidler  Anıtı’nın  arşitrav  bloklarında  prosession  ve  av  sahnesinin  yanı  sıra  savaş 
sahnesi de bulunmaktadır. Savaşa süvarilerin yanı sıra hoplit ve peltastların da katıldığı 
görülmektedir.  Savaşın  en  hareketli  anının  canlandırıldığı  sahnede  çoğunlukla  ikili 
mücadele grupları bulunmaktadır. Sahnede yer alan sekiz atlı da aynı pozdadır. Süvari 
mızrağını  kaldırmış  saplama  anında,  atı  ise  şaha  kalkmış  durumdadır.  Burada 
betimlenen atlılar Karaburun II’de görülen atlı figürü ile aynı pozdadır.  
M.Ö.  366–60  yıllarına  tarihlenen
412
  Payava  Lahdi  mermerden  yapılmış  olup  ahşap 
görünümünde  yontulmuştur.
413
  Lahdin  kaidesinin  doğu  yüzünde  kayalık  bir  alanda 
geçen  savaş  sahnesi  yer  almaktadır.  Sahnenin  ortasına  doğru  sağdan  süvariler,  soldan 
piyadeler  ilerlemektedir.  Ortada  merkezde  şaha  kalmış  at  üzerindeki  binici,  kaldırdığı 
mızrağını düşmanına saplamak üzeredir. Yüzü korunmamış olan figür, sorguçlu konik 
formlu  bir  miğfer  takmaktadır.  Kısa  pelerini  hızlı  gitmesinden  dolayı  arkada 
dalgalanmaktadır.  Omuzu  üzerindeki  bantlardan  göğüs  zırhı  taktığı  anlaşılmaktadır. 
Figürün  bacakları  üzerinde  parameridia  bulunmaktadır.  Kısa  yeleli  olan  atın  başının 
üzerinde  yelesinin  bir  tutamı  bağlıdır.  Atın  hemen  altında  sağ  tarafa  doğru  düşmüş 
elinde  kalkanı  ile  bir  düşman  askeri  yatmaktadır.  Miğferli  olan  figür  kısa  khiton 
giymektedir. Atın hemen önünde sağ kollarını havaya kaldırmış ellerinde mızraklar ile 
saldırı  durumunda  üç  peltast  gelmektedir.  Birbiri  ile  aynı  pozdaki  üç  figür  de  sol 
ellerinde  birer  kalkan taşımaktadır.  Birinci  ve  üçüncü figürler miğferli  ve  tunikli  iken 
ortadaki üçüncü figür çıplaktır. Bu figürlerden sonra kalkanlı ve miğferli birkaç figüre 
ait  kalıntılar  görülmektedir.  Ortadaki süvarinin arkasında  hızlı  bir  şekilde  ilerleyen üç 
süvari  daha  vardır.  Arka  arkaya  gösterilen  süvarilerden  öndeki  korunmamıştır.  Ancak 
bacağı ve atının ön kısmı görülebilmektedir. Başları korunmuş olan diğer iki süvarinin 
ise  miğferli  oldukları  anlaşılmaktadır.  Sahnenin  ortasındaki  süvari,  mezar  sahibi 
                                                 
411
 Polat 1998, 147. 
412
 Polat 1998, 171. 
413
 Ksanthos’da bulunmuş olan Payava lahdi Londra’ya götürülmüştür. Fellows 1839, 228; Smith 1900, 
46; Bruns - Özgan 1987, 286, Kat. 28; Jacobs 1987, Taf. 7;  dil 1993, 82 vd., lev.87-88; Polat 1998, 155. 

---

 
255 
Payava’yı
 temsil etmektedir.
414
 Polat, Pers yanlısı olan Payava’nın Satrap ayaklanması 
sırasında  Büyük  Kraldan  yana  olan  Satrap  Autophradates  yanında  savaşa  katılmış 
olacağını,  dolayısıyla  burada  betimlenen  sahnenin  gerçek  bir  savaşı  ifade  ettiği 
görüşündedir.
415
 
M.Ö.  360-50  yıllarına  tarihlenen  Manisa  6226  envanter  nolu  mimari  bloğun  üzerinde 
yüksek  kabartma  şeklinde  savaş  sahnesi  betimlenmiştir.
416
  Dört  tarafı  kırık  olan  blok 
üzerinde  sağa  doğru  dörtnala  giden  atın  arka  ayakları,  karın  alt  kısmı  ve  üzerindeki 
süvariye  ait  ayaklar  korunmuştur.  Atın  ön  ayakları  burada  bulunan  iki  savaşçının 
arkasında  kalması  nedeniyle  görülmemektedir.  Binicinin  ayak  bileklerinde  görülen 
katlar,  anaksyrides  giydiğini  göstermektedir.  Dolayısıyla  süvari  ya  Pers  ya  da  Pers 
yanlısıdır. Atın hemen altında başı sola doğru gelecek şekilde uzanmış bir asker figürü 
bulunmaktadır.  Çıplak  olan  figürün  bacakları  dizlerden  hafifçe  bükük,  baş  geriye 
doğrudur. Sağ kolu dirsekten ve bilekten bükük şekilde kayaların üzerinde durmaktadır. 
Sağ  el  bilekten  bükük,  avuç  içi  görülmektedir.  Sağ  elinin  yanında  yerde  miğferi 
durmaktadır. Sol kol ise başının üzerinden geçmektedir. Sahnenin sağında yer alan diğer 
figür  de  çıplak  olup  bir  dizini  yere  dayamış  sol  elinde  bulunan  kalkanının  arkasına 
saklanmış durumdadır. Az bir parçası korunmuş olan başında enseden anlaşıldığı üzere 
miğfer giymektedir. Sahnenin en sağında belden aşağısı korunmuş ayakta duran çıplak 
bir  figür  yer  almaktadır.  Tam  arkadan  betimlenen  figürün  sol  ayağı  diz  çökmüş, 
arkasında kalmaktadır. Figürün duruşu süvariye doğru hamle yaptığını göstermektedir. 
Süvarinin  ayağındaki  anaksyrides  Pers  olduğuna  işaret  eder.  Sadece  kalkan  ve  miğfer 
taşıyan çıplak figür ise Hellen askeri olmalıdır. 
Tatarlı  savaş  sahnesinin  sağ  tarafında  yer  alan  atın  altında  başı  sağa  dönük,  sırt  üstü 
yatan binicisi görülmektedir(Lev. 46: a). Figürün dizleri karnına doğru çekik, bir kolu 
yanda diğer kolu dirsekten bükük bir şekilde başına dokunmaktadır. Duruşu ile Manisa 
6226  ile  büyük  benzerlik  göstermektedir. Aralarındaki tek fark,  yatış yönlerinin farklı 
olmasıdır. 
                                                 
414
 Polat 1998, 168. 
415
 Polat 1998, 168 vd. 
416
 Polat 1998, 82., Lev. IIb, çiz. IV. 

---

 
256 
Nereidler  Anıtı  ve  Payava  Lahdi  üzerindeki  savaş,  Persler  ile  Hellenler  arasında 
geçmektedir.  Benzer  şekilde  Karaburun  II  resimlerindeki  savaş  Persler  ile  Hellenler 
arasındadır.  Nereidler  anıtı  ve  Payava  savaş  sahnelerindeki  Pers  savaşçıları  arasında 
hoplit  ve  peltastların  var  olması  savaşçıların  birbirinden  ayırt  edilmelerini 
güçleştirmektedir.  Pers  savaşçıları  geleneksel  tiara,  uzun  kollu  tunik  ve  anaksyridesin 
yanı  sıra  Hellen  özellikler  gösteren  kıyafetler  de  giymektedir. Aynı  durum Karaburun 
II’de yer alan savaşçılar için de geçerlidir. Kuzey duvarının birinci figürün (Lev. 32: a), 
merkezdeki  atlı  figürün  (Lev.  32:  b)  ve  ileri  doğru  hamle  yapan  figürün  (Lev.  33:  b) 
Pers  tarafından  olduklarını  ayaklarındaki  anaksyrides  ile  gövdelerinin  arkasında 
akinakes
417
 göstermektedir. Ancak Persepolis kabartmalarında akinakes beldeki kemere 
tutturulurken  burada  bir  ip  yardımıyla  omza  takılmıştır.  Mellink,  Pers  özellikleri 
gösteren  ama  tam  bir  akinakes  olmayan  bu  hançerleri  Akhaemenid-Anadolu  olarak 
yorumlamıştır.
418
  Karaburun  savaşçı  figürlerinin  başlarında  tiara  yoktur  ve  kısa  kollu 
tunik giymektedirler. Sadece bacakları ve kolları korunmuş olan atlı figürün bacaklarına 
örttüğü  parameridia  açık  bir  şekilde  görülmektedir.  Nereidler  Anıtı  ve  Payava 
Lahdi’nde  yer  alan  savaş  sahnelerindeki  Hellen  ordusunda  çıplak  savaşçılar 
bulunmaktadır. Pers-Hellen savaşının canlandırıldığı Karaburun’da atlı figürün önünde 
yerde  uzanan  Hellen savaşçısı  ise  sorguçlu  miğfer, gövde ve  baldır zırhı  giymektedir. 
Bu figür ihtişamlı giyimiyle Hellen ordusunun komutanı olarak yorumlanmıştır.
419
 Bu 
figürün dışında Hellen ordusuna ait tam figür korunmamıştır. Savaş sahnesinin başında 
Pers  savaşçısının  saçından  yakalamış  olduğu  okçu  çıplak  ayaklıdır.  Aynı  şekilde  Atlı 
figürün  önünde  yer  alan  ikili  grupta  Pers  savaşçısının  kovalamakta  olduğu  olasılıkla 
Hellen askerinin korunmuş tek ayağı da çıplaktır.  
Tatarlı’da ise Persler ile  skitler arasındaki savaş canlandırılmaktadır (Lev. 44: e). Pers 
savaşçılarından atlı olanlar tiara başlık takmaktadır. Ayaklarında ise  skit tipi pantolon 
                                                 
417
 Pers silahları için bkz. Burton 1884, 210-11; Khorasani 2007; Farrokh 2007, Chapters 4-5 
418
 Mellink 1972, 268. 
419
 Mellink 1972, 266 vd; Mellink 1973a, 298 vd.; Mellink 1974b, 356 vd.; Mellink 1975a, 72 vd. 

---