Microsoft Word fuattez doc

 
311 
görülmektedir.  Aralarındaki  tek  fark  Aktepe  örneğinde  gövdenin  yan  kenarında  aşağı 
doğru  inen  ve  elbiseyle  kontrast  renkte  yapılmış  olan  şerittir.  Yanları  şeritli,  sade  bir 
elbise  giyen  figürler  Tatarlı  ekphora  sahnesinde  de  yer  almaktadır  (Lev.  43:  b).  Bu 
sahnedeki üç seyis ve mızrak taşıyan üç kişinin elbiseleri benzer şekilde betimlenmiştir. 
Aktepe ve Karaburun II mezarlarının figürleri arasındaki benzerlikler dikkat çekicidir. 
Karaburun  II  mezarındaki  sahnelerin  Pers  öğeler  taşıdığı  daha  önce  tartışılmıştır.  Az 
sayıda  parçası  korunmuş  olan  Aktepe  resimlerinde  de  Pers  etkilerinin  varlığını 
söylemek  yanlış  olmasa  gerektir.  Başka  bir  açıdan  ise  Aktepe  figürlerinin  ince  uzun 
parmaklı zarif elleri Gordion Boyalı Ev figürlerinin ellerine benzemektedir.  
Stilistik açıdan bir sıralama yapmak gerekirse tez kapsamında değerlendirilen örnekler 
arasında  en  erken  resimler  Kızılbel’de  görülmektedir.  Sadece  üç  figürün  ele  geçtiği 
Harta  resimleri  Anadolu-Pers  geleneğinde  olduğu  açıktır.  Harta’nın  çizim  kalitesi 
Karaburun  II  kadar  gelişkin  değildir.  Bu  yüzden  Kızılbel’den  sonra  Harta  gelmelidir. 
Bundan sonra ise ellerinde dal tutan figürleri ile Aktepe yer almaktadır. Gordion Boyalı 
Ev’e  ait  figürlerinin  çizim  tekniği  oldukça  başarılı  olmasına  karşın  khitonların 
kırışıklığının dalgalı çizgiler şeklinde gösterilmesi erken bir özelliktir. Ayrıca figürlerin 
ince uzun parmakları Aktepe figürlerinin ellerini hatırlatmaktadır. Tatarlı resimlerinde 
ise  on  etkisi  söz  konusu  değildir.  Tatarlı  ve  Karaburun  II  resimlerinin  ikonografik 
yakınlıkları  oldukça  açıktır.  Dendrokronojik  analizler  bu  mezarın  Karuburun  II’nin 
hemen önünde yer almasını gerektirmektedir. Karaburun II’nin son derece düşünülerek 
hazırlanmış  olan  kompozisyonu  mezar  odasının  duvarlarına  başarılı  bir  şekilde 
yansıtılmıştır.  Bu  durumda  Karaburun  II  mezar  odasının  resimleri,  stilistik 
değerlendirme sonucunda tarihsel olarak serinin sonunda yer almalıdır. 
ncelemiş olduğumuz resim örneklerinin tarihlendirilmesine yardımcı olacak buluntular 
oldukça  sınırlı  sayıdadır.  Bu  yüzden  resimlerin  kendi  aralarında  ve  diğer  buluntu 
gruplarıyla karşılaştırma yapmak zorunlu bir hale gelmektedir. 
Kızılbel  mezar  odasının  içinden  küresel  formlu  bir  taş  alabastron ait  parçalar,  kırmızı 
firnisli  bir  lydiona  ait  ağız  kenarı-boyun  parçası,  çeşitli  metal  parçaları  ve  işlenmiş 

---

 
312 
kemik parçaları ele geçmiştir.
576
 Bunların dışında 50 yaşlarında bir erkeğe ait iskelet ele 
geçmiştir.  Kızılbel  mezar  odasının  duvarları  bantlarla  frizlere  ayrılmıştır.  Figürler  bu 
frizler içerisinde, zemin çizgisi üzerinde durmaktadırlar. Sadece doğu duvarı II. frizdeki 
geyik  figürleri,  içinde  bulundukları  frizde  dağınık  halde,  doğada  oldukları  gibi 
betimlenmiştir.  
Kızılbel  resimlerinde  karışık,  iç  içe  geçen  kompozisyonlara  rastlanmaz.  Resimlerinin 
geneline  bir  sakinlik  hakimdir.  Arka  arkaya  ilerleyen  figürler,  ya  sağdan  sola  ya  da 
soldan sağa hareket etmektedir. Av ve spor sahnelerinde ise hareket merkeze doğrudur. 
Figürler  arasında  bir  çakışma  yoktur.  Yan  yana  duran  figürleri,  sadece  batı  duvarı  II. 
frizindeki giyinen savaşçı sahnesinde görmekteyiz (Lev. 11: a). Sahnenin en solunda üç 
kişiden  oluşan  bir  grup,  giyinen  savaşçıyı  izlemektedir.  Yan  yana  duran  bu  üç  figür 
birbirlerinin  gölgesi  şeklinde  yapılmıştır.  Arabayı  çeken  atlar  ve  seyisler  tarafından 
götürülen  atlar  aynı  şekilde  birbirlerinin  gölgesi  şeklinde  betimlenmiştir.  Figürlerin 
yapılarında  abartıdan  kaçınılarak  iç  detaylandırmalar  yapılmamıştır.  Genellikle 
profilden  gösterilen  figürler  ayakta,  yürür  ve  oturur  pozda  çizilmişlerdir.  Tek  istisna 
güney  duvarı  II.  frizdeki  Perseus’u  kovalayan  Gorgon  (Lev.  26:  a,  b,  c),  figürdür. 
figürün  çizimi,  M.Ö.  7.  yüzyıl  sonları  ile  6.  yüzyılın  ortalarına  kadar  Korinth 
vazolarında  görülen  yüzünün  iki  yanından  yılan  protonları  çıkan  aslan  ağızlı  Medusa 
tiplemesi ile benzerlik göstermektedir.
577
 
Batı  duvarında  yer  alan  savaşçının  vedası  sahnesi  Amphiaros’un  ayrılışı  olarak 
bilinmektedir. Kompozisyonun çıkışı olarak kabul edilen bu sahnenin en yakın örneğini 
Berlin’deki Geç Korinth krateri üzerinde görülür.
578
 Veda sahnesinde yer alan arabacı 
figürü  (Lev.  8:  a,  b)  öne  doğru  hafifçe  eğilmektedir.  Sürücünün  ileri  doğru  eğilmesi 
hareketi  çok  daha  güçlü  bir  şekilde  M.Ö.  550  yıllarına  tarihlenen  Larisa  mimari 
                                                 
576
 Mellink 1998 1 vd. 
577
 J. Floren, Studien zur Typologie des Gorgoneion, Orbis Antiquus, Helft 29 (1977), 21. 
578 Furtwängler 1932, pls. 121-122 (Berlin F1655).;
 
Payne, NC (1931) no 1471  

---

 
313 
terrakottalarında,
579
  M.Ö.  540  yıllarına  tarihlenen,  Myus’ta  ele  geçen  kabartma 
levhalar
580
  üzerinde görülmektedir.  
Kızılbel kuzey duvarı II. frizdeki prosessionda (Lev. 14: a; 15: a, b, c) yer alan kadın 
figürlerinin bir elleri başlarının üzerine doğru uzanmışken, diğer elleri de eteklerinin ön 
kısmından bir parçasını tutmaktadır. Eteğinin önünden bir parçasını tutma hareketi M.Ö. 
560 yıllarına tarihlenen Samos’taki Genelaos gurunda görülmektedir.
581
 Daha çok Doğu 
Yunan korelerinde görülen bu poz, Kızılbel örneklerinde beceriksizce yapılmıştır. 
Kızılbel  figürlerinin  el  çizimleri,  diğer  resim  örneklerine  göre  daha  basit  tarzdadır. 
Aktepe  resimlerindeki  eller  zariftir  ve  parmaklar  ince  uzun  bir  şekilde  çizilmişlerdir 
(Lev.  5;  a,  b,  c).  Gordion  Boyalı  Ev  resimlerindeki  eller  de  Aktepe  el  çizimleri  gibi 
zariftir ve parmaklar ince, uzundur (Lev. 38: a, b). Karaburun II’deki figürlerin elleri ise 
anatomik olarak doğru çizilmişlerdir (Lev. 30).
582
 Ancak Aktepe ve Gordion Boyalı Ev 
el çizimleri kadar zarif değillerdir. Parmaklar dolgun ve kısadır. Tatarlı figürlerinin el 
çizimleri ise Kızılbel örneklerine benzemektedir.  
Yukarıda ele alınan veriler yardımıyla  Kızılbel resimlerini M.Ö. 6. yüzyılın ortalarına 
tarihlemek  uygun  olacaktır.  Diğer  yandan  Kızılbel  duvar  resimlerinde  hiçbir  şekilde 
Pers  etkisinin  görülmemesi  ve  baskın  on  etkisi  mezar  odasının  Perslerin  Anadolu’ya 
gelmesinden (M.Ö. 547/6) hemen önce inşa edildiğini düşündürmektedir.   
Tarihleyici  herhangi  bir  malzeme  ele  geçmeyen  Karaburun  II,  resimlerindeki  Pers 
öğleler nedeniyle Mellink tarafından M.Ö. 5. yüzyıl başlarına verilmiştir.
583
 Karaburun 
II’nin  savaş  sahnesinin  merkezinde  yer  alan  figürün  yakın  benzerlerini  (Lev.  32:  b), 
M.Ö. 4. yüzyılın ortalarına tarihlenen Elmalı steli ve M.Ö. 390/70 yıllarına tarihlenen 
Nereidler  Anıtı’nın  arşitrav  bloklarındaki  savaş  sahnesinde  bulmaktayız.  Ayrıca, 
Karaburun  Ekphora  sahnesinin  en  yakın  benzerleri  M.Ö.  5.  yüzyılın  ortalarına 
                                                 
579
 Kjellberg 1940, Taf. 2:2, 4; 36; 3:36;  4:2.
 
580
 Blümel 1963, 193-211. 
581
 Boardman 2001, 78, fig. 91. 
582
 Karaburun II’nin elleri oransal olarak doğru çizilmişlerdir. Fakat sanatçı başka bir hata yapmış; kline 
sahnesinde sağda duran kadın figürünün her iki elini de sol el olarak çizilmiştir. 
583
 Mellink 1972, 268. 

---