317
sarı gri ve kahverengi kullanılmıştır. Gri siyahın sulandırılması ile elde edilmiş
olmalıdır. Açık sarı ise belki de sarı okranın sulandırılmış halidir. Ancak Tatarlı’da yeşil
renk kullanılmadığı kesindir.
Yeşil renk tespit edilen resimlerde bu rengin nadir olarak kullanıldığı görülmektedir. En
fazla resim içeren Kızılbel’de yeşil renk sadece Güney duvarındaki Akhilleus’un
kalkanında vardır. Malakit (bakırtaşı) minerali olan bu boya mezarın başka resminde
tespit edilmemiştir. Karaburun II’de ise batı duvarı ziyafet sahnesindeki kline üzerinde
yer alan yatakta saptanmıştır. Diğerlerine göre en bol yeşil kullanımı Gordion Boyalı
Ev’de görülmektedir. Himationlarda kırmızı, mavi ve yeşil renk bol miktarda
kullanılmıştır. Harta’da Pers figürünün kemeri yeşil renktir. Ayrıca mezar odasının
bezeme bordürlerinde kırmızı, yeşil ve mavi renkler kullanılmıştır. Bu durumda yeşilin
rahatça elde edilebilecek bir renk olmadığı anlaşılmaktadır. Yeşil, doğal yolların dışında
sarı ve mavinin karıştırılması ile de elde edilebilmektedir. Ancak çok tercih edilen bir
yöntem olmadığı anlaşılmaktadır. Renkler incelemiş olduğumuz resimlerde daha çok
doğal halleriyle kullanılmıştır.
ncelemiş olduğumuz neredeyse tüm resimlerde bir renk düzeninin olduğu dikkati
çekmektedir. Kızılbel’de kırmızı ve mavi, Tatarlı’da kırmızı ve siyah kontrast renkler
olarak kullanılmıştır. Özellikle yan yana ilerleyen insan figürlerinin kıyafetlerinin
renklerinde, at figürlerinde bu kontrast dikkat çekicidir ve figürlerin birbiriyle
karışmasını engellemektedir. Kızılbel’de at figürlerinde kural olarak yele ve kuyruk her
zaman gövde rengine kontrast renklerde boyanmaktadır. Tatarlı’da ise at gruplarında,
üçüncü kontrast renk olarak beyaz kullanılmaktadır. Yele kuyruk ve toynak ise gövde
rengindedir. Harta ve Aktepe resimlerinden çok az parça ele geçmiş olması nedeniyle
böyle bir yoruma gitmek doğru olmayacaktır. Ancak Aktepe mezarına ait genç erkek
figürünün mavi elbisesinin kırmızı şeridi vardır. Harta’da da erkek figürü, kırmızı bir
kıyafet ile mavi renkte bir pelerin giymektedir. Aynı mezardan ele geçen genç erkek
figürü de aynı tarzda kıyafet giyip bu sefer kıyafet mavi, pelerini kırmızıdır. Az parça
ele geçmiş olmasına karşın Harta ve Aktepe resimlerinde de şimdilik kırmızı ve
mavinin kontrast renk olarak kullanıldığını söylemek mümkün gibi gözükmektedir.
318
Kısmen korunma durumu iyi olan Karaburun II resimlerinde kırmızı-beyaz, mavi-beyaz
ve siyah-beyaz kontrast renkler olarak kullanılmışlardır. Batı duvarı solda yer alan
hizmetkarlardan birincisi beyaz, ikincisi kırmızı elbiselidir. Aynı şekilde kuzey
duvarında birinci hizmetkar kırmızı elbiseli, ikinci hizmetkar beyaz elbiselidir.
Karaburun II’de renk kontrastlığından daha çok resmin genel ton dengesi tercih
edilmiştir. Bu nedenle Karaburun II’nin sadece renk kullanımı açısından daha ileri bir
seviyede olduğunu söylemek mümkündür.
ncelemiş olduğumuz Harta, Aktepe, Kızılbel, Karaburun ve Gordion Boyalı Ev
resimlerinde erkek ten rengi için pembe tercih edildiği görülmektedir. Kızılbel
resimlerinde ise erkek figürlerinde pembe ten rengine rastlanmakta, ancak erkek ten
renginde kızıl okra daha fazla görülmektedir. Ayrıca farklı bir ırkı temsil eden mavi-
siyah ten rengine sahip erkek figürleri de vardır. Erkek ten renginde Tatarlı resimleri
farklılık göstermektedir. Burada ahşap üzerine yapılmış figürler ya kırmızıya boyanmış
ya da boş bırakılmıştır. ncelemiş olduğumuz yapıların, Harta hariç hepsinde kadın
figürü ele geçmiştir. Kızılbel, Karaburun II ve Gordion Boyalı Ev’de bulunan kadın
figürlerinin tenleri beyaz renktir. Sadece Aktepe’den ele geçen kadın figürünün teni
pembe renktir. Soyguncuların eline geçen parça ne yazık ki rötuşlanmıştır ve görülenler
orijinalinden günümüze kalan kontur ve boyalar değildir. Dolayısıyla tekrar boyanmış
olan yüzün orijinalinde beyaz olması mümkün görünmektedir. Tatarlı resimlerini ayrı
tutulacak olursa, Arkaik Dönem Batı Anadolu resimlerinde tercih edilen erkek ten rengi
pembe ve daha koyu tonları, kadınlar için tercih edilen ten rengi ise beyaz olarak
karşımıza çıkmaktadır.
Saç renklerinde kadın erkek ayırımına işaret edecek bir farklılık söz konusu değildir.
Saç renklerinde siyah ve kızıl okra tercih edilmektedir. Kızılbel resimlerinde doğal
renklere aykırı olarak pembe saç rengi görülmektedir. Burada sanatçı, sarı saç renginin
açık renk etkisini, pembe ile yakalamaya çalışmaktadır. Kızılbel’de sarı rengin hiç
kullanılmamış olması bu fikri desteklemektedir. ncelenen resimlerde en aykırı saç
rengi, Aktepe’de bulunan kadın figürünün mavi renkli saçıdır. Daha önce de
belirttiğimiz gibi Aktepe resimleri daha sonra ağır bir şekilde rötuşlanmıştır. Dolayısıyla
319
bu mavi saç rengin orijinal olup olmadığı kesin değildir. Başka herhangi bir resimde de
mavi saç rengine rastlanmamıştır.
Figürlerin giysilerinin renklendirilmelerinde kadın erkek ayırımı yok gibi
görünmektedir. Kadınların elbiseleri beyaz olup, genellikle siyah noktalarla bezelidir.
Kadınlarda olduğu kadar erkeklerde de renkli olan mantolar dönüşümlü olarak kırmızı,
mavi ve lila rengidir. Astarları ise kırmızının çeşitli tonlarındadır. Savaşçılar ve avcılar
tek renkli basit kısa tunikler giymektedir. Renkler: parlak kırmızı, koyu kırmızı ya da
beyazdır.
ncelemiş olduğumuz yapılardan Kızılbel ve Tatarlı mezar odalarının duvarları birden
fazla resimli frizler ile çevrilidir. Tatarlı’nın iç duvarları yatay ahşap hatıllardan
oluşturulmuştur ve her bir hatıl bir friz olarak değerlendirilmiştir. Kızılbel de ise böyle
bir zorunluluk (ya da kolaylık) olmadan mezarın iç duvarları frizlere bölünmüştür.
Frizler genel olarak bordo renkli bir bant ile sınırlandırılmıştır. Doğu ve batı
duvarlarında dört, kuzey duvarda beş batı duvarda ise bantlarla sınırlandırılmış iki friz
bulunmaktadır. En az friz batı duvarında yer almaktadır. Bunun nedeni duvarın önünde
taş masanın bulunmasıdır. Kuzey duvarda çatıdan kaynaklanan üçgen alınlık sayesinde
beş friz yapacak yer ortaya çıkmaktadır. Aynı özelliğe sahip güney duvarda ise IV. friz
neredeyse kuzey duvardaki V. frizin yüksekliğine erişecek kadar yüksek yapılmıştır.
Mezar odasının duvarları örüldükten sonra tüm yüzeyde düzleştirme yapılmıştır. Batı
duvarının taş masanın arkasında kalan bölümü düzleştirilmemiştir. Dolayısıyla mezar
odası resimlerle bezenirken içeride masa ve kline var olduğu anlaşılmaktadır. Masa ve
klinenin varlığı frizlerin oluşturulmasında etken olmuştur. Bu yüzden batı duvarındaki I.
friz masanın üst sınırından başlamamıştır. Diğer duvarlarda frizler, masa ve klinenin
izin verdiği ölçüde zeminden başlamaktadır. Batı duvarı mezar odasının ana duvarıdır.
Doğu duvarında II. frizin üst sınırını, III. frizin ise alt sınırını siyah merkezli, kırmızı ve
beyaz örgülü bordür oluşturmaktadır (D4-5). Bu bordür kuzey duvarında da (K5-6)
takip edilebilmektedir. Friz kuşaklarının yüksekliklerinin aynı olması ve özellikle ikili
örgü bordürünün her iki duvarda da aynı yerde bulunması, bu iki duvarın da birlikte
düzenlendiğini düşündürmektedir. Resimler yapılmadan önce mezar odasının tüm
Dostları ilə paylaş: |