Microsoft Word Gurz?col yaz?lar? – 160
Yüklə 1,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gürzəçöl yazıları 48 – Götürdüyün nä olacaq? Kölgäyämi atacaqsan, a başı batmış? Çobanlar gülüşdülär. Alı qaşlarını çatıb fikrä dalmışdı. Gözlärini dä yummuşdu ki, onu yatan bilib dilländirmäsinlär. – Ayä, siz öläsiz “Elm vä häyat” jurnalına yazmaq lazımdır, – dedi biri. – Fotoqraf Friq burda olsaydı, şäklini dä çäkärdi, – dedi o biri. – Rähmätliyin oğlu, o daz Friq yeri dä, göyü dä bir yerdä häncirä çäkäcäkdi? – soruşdu Mähämmäd. Hamı yenä gülüşdü. Alı yerindä uzanıb, elä hey fikirläşirdi. – Bälkä, buranın katibinä deyäk? Här halda hö- kumät adamıdı, – dedi Tapdıq. – Dimdiyinäki a, Tapdıq, katib qartal kölgäsin- dän nä ala biläcäk ki, ona baş da qoşsun? – dedi Mähämmäd. Vä hamını üräkdän güldürdü. Alı gözlärini yenä dä lampanın hisli işığına açdı. Qähqähäylä gülän çobanların divarda yırğalanan kölgälärinä baxdı. Yenä gözlärini yumdu. Hiss elädi ki, bädäninin sähärdän tarıma çäkilän äzäläläri yav- aş-yavaş boşalır. Bir dä düşündü ki, iyirmi günä, bir aya yataqda bit ämälä gälär. Arana hälä täzä enmiş- dilär. – Nädi, a qağa, yatırsanmı? – soruşdu Mähäm- mäd. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 49 – Yox. Fikirläşiräm, – dedi Alı, gözlärini açmayıb. – Olmaya, yenä adın çıxıb yadından? – soruşdu Mähämmäd, ätrafdakılara göz vurub. – Elädi. Amma demä, özüm tapacağam sabaha kimi yatmasam da, – dedi Alı. Amma yalan dedi. Çünkü adı yadında idi. Sonra ayağa qalxıb öz yerinä keçdi. Boş stäkanını ağzına kimi araqla doldurub içdi. Stäkanı älindä tutub, bir şey yemädi. – Nädi, a qağa, gözlärin qanla dolub. Olmaya, säni dä qartalın kölgäsi özündän çıxarıb? – soruşdu Mähämmäd. – Ä, onun özünä dä kölgäsinä dä... Sän mana qulaq as. Bax hamının yanında deyiräm: O “Volqa- nı” män almasam a... qoy, onda urus mändä sağ yer qoymasın...! Babam da çoban olub, atam da. Partiyanın üzvüyäm, ötän il qırmızı ämäk bayrağı or- deni almışam, peredavik deyirsän, peredavikäm! – bağırdı Alı. Vä qabağına tüpürdü. – Süfräyä niyä tüpürürsän, ä? – qışqırdı Tapdıq. Alı stäkanı yerä qoyub, var gücü ilä Tapdığın na- zik burnundan bir yumruq tutuzdurdu. Vä yumruğu qana bulaşanda çiynindän elä bil dağ düşdü. Gürzəçöl yazıları 50 İ sti Nä yaman isti idi, ay Allah! Elä qızmar gün idi ki, bir quşcuğaz uçub gälib bir ağaca qonsaydı, quşcu- ğazın qonduğu budağın cırıltısı Ayıdağın ätäyindäki, döşündäki kändlärin hamısında eşidilärdi. At qoşul- mamış, öküz qoşulmamış, häyätdä duran arabala- rın härlänmäyän täkärläri altından toz qalxan bir isti gün idi... Alı ilä Mähämmäd bir ağacın yoğun gövdäsinä söykänib, bu isti günün içindä oturmuşdular. – Ay Alı, ävvällär bu ağacdan yerä nä düşärdi? – soruşdu Mähämmäd. – Kölgä, – cavab verdi Alı. Di gäl kölgä sözü istinin içindän keçä bilmädi. Alının ağzından çıxan kimi külä döndü. Eşitmädi Mähämmäd Alının cavabını. İkisi dä susub, başları- na sähäng qoyub, kährizä gedän iki gälinä baxdılar. Gälinlär kährizin başında sähängläri yerä qoyub bir ağızdan kökslärini ötürdülär. Qupquru idi kähri- zin dibi. – Ay qız, bu kährizdä ävvällär nä olardı? – soruş- du biri. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 51 – Su, – cavab verdi o biri. – Nä? Olmaya säsin batıb? – dedi birinci. – Su! – qışqırdı ikinci. Ancaq cavab verän qızın sözünü soruşan qız eşitmädi. Çünkü buxarlanıb qupquru qurumuşdu “su” sözü. Vä bu an boş sähängläri çiyinlärinä qo- yub kährizdän dönän qızları Aşıq Saleh gördü. Gör- dü nä gördü! Sazı aşırıb odlu sinäsinä basdı: Aman, dağlar, yar gäziräm, Bağçalarda bar gäziräm, Aranda yandı ciyärim, Zirvänizdä... “Qar gäziräm”, deyä bilmädi Aşıq Saleh. Bilmädi “qar” sözü necä oldu, bilmädi beli sın- mışlar sözü hara getdi. Qan vurdu Aşıq Salehin beyninä. Qan doldu gözäl görüb, ilk däfä gözälä yer üzündä söz tapa bilmäyän gözlärinä. Badı kändin- dä, Usta Avakın bağladığı sazı başı üstünä qaldırıb yerä çırpdı. Saz dığırlana-dığırlana kändin içiylä ke- çib düz kändin biçänäyinä gäldi. Orada qanqala ili- şib dayandı. Gördü ki, biçänäyi dizä kimi qalxmış yamyaşıl üzündä almas kimi şeh dänäläri parlayan ot basıb. Vä bu otu rähmätlik Sälim kişi biçir. Ancaq Usta Avakın bağladığı sazın birdän-birä doqquz siminin, doqquzu da partladı. Vä bu säs qızmar istiyä qarışıb alämä yayıldı. Gürzəçöl yazıları 52 Saz gördü ki, rähmätlik Sälim kişi kärtini yamya- şıl otların dibinä çäkä-çäkä gedir. Ancaq onun biç- diyi yamyaşıl, şehli otlar yerä sapsarı, qupquru, toz- lu düşür. Sälim kişi dä bir an ayaq saxlayıb arxası- na, biçdiyi otlara baxmır. Vä saz birdän hiss elädi ki, sinäsi od tutub yanır. Yadına düşdü ki, simlärinin doqquzu da qırılıb, si- näsi bu qızmar günäşin altında, bu isti günün içindä açıq qalıb. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 53 Ölüm ayaõínda – Bu qoca haçaqdan yorğan-döşäyä düşüb? – Allah bilir, män gözümü dünyaya açan gündän bäri onu canverän görmüşäm. – Yaşı neçä olar görän? Bunu bir käs bilmirdi. Nä kändin ağsaqqalları, nä dä oxuyub dünya görmüşläri. Özündän dä soru- şanda qäribä sayıqlamadan savayı bir şey eşitmäk olmurdu qocadan. Bilmäk olmurdu dastan deyir, yoxsa başı-ayağı käsilmiş ähvalat danışır. Kolxozun sädri Bakıdan särxoş, ayaq üstä dayana bilmäyän bir dambat adam gätirmişdi. – Bu häm häkimdi, häm alim, – demişdi sädr. Gälän qonaq qocanın yanında beş-on däqiqä oturub eşiyä çıxmışdı. – Amerikada qanun icazä verir ki, belä xästälärä iynä vurub onun da, qohum-äqräbasının da canını biryolluq qurtarasan äzab-äziyyätdän. İndi kişisän sän buna iynä vurub öldür, görüm necä öldürürsän! Dalına hökumät rändälänmämiş taxta soxar, – de- mişdi alim-häkim. Yüklə 1,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|