Microsoft Word Gurz?col yaz?lar? – 160
Yüklə 1,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gürzəçöl yazıları 54 – Niyä? Arxalı, pullu häkim olsa, taxtanı rändälä- yärlär, – demişdi sädr gülä-gülä. Ancaq sädrin sözünä bir käs gülmämişdi. Häki- min sözünä isä qulaq asandan sonra säksän üç yaşlı Anaxanım qarı: – Bunu da doğan deyir oğlum var? Kül säni do- ğanın başına! – demişdi. Düz dä demişdi. Särxoş, ayaq üstä sädrin zor bi- läyi hesabına dayana bilän qonaq bir axşam känddä qalıb, yeyib-içib it gününä düşändän sonra Bakıya, öz xarabasına getmişdi.Vä yenä dä kändin sözü- söhbäti dönmüşdü köhnä axarına. Hamı bir ağız- dan deyirdi ki, qonağı ölümdän qurtaran, ölüm ayağında saxlayan sädrin puludur. Deyirdilär ki, gü- ya sädrin dädä-babadan qalan saysız-hesabsız äräb mirvarilärini qocanın näcisindä saxlayır. Güya mir- vari onun näcisindä ölmür. Beylä söhbätlärin dä ar- xası ona bärkilmişdi ki, qocanın qulluğunda duran, onun altını yuyub-tämizläyän sädrin dul baldızı idi. Adamaoxşamaz Säkinä. Camaat hätta belä bir şey danışırdı ki, güya sädr raykomittifaqın sädrinä dä zarafata salıb täzä pulla iki min manata qocanın nä- cisindän satmışdı. Bäziläri dä deyirdilär ki, sädr ray- komittifaqın sädrinä käläk gälib, ona öz näcisini dürtüb. Amma bu söhbätlärä inanan da var idi, inanmayan da. Anaxanım qarı isä bir däfä demişdi: – A bala, vallah, bilmiräm! Bizim äslimiz Qazax- dandı. Biz buraya köçüb burda yurd salanda män o VAQÌF SÄMÄDOÕLU 55 uşaq boyda cunquş şey idim. Bu kişi dä eläcä indiki täkin yatıb ölürdü. Kändin camaatını da taun biçib qırmışdı. Biz gäländä bu yekälikdä känddä sağ qa- lan elä o ciğazıydı, o can verib ölä bilmäyän. Sonra bizim öyü burdan sürdülär Qazaxıztana. Qazağa yox, a bala, Qazaxstana. Çox ev sürdülär. Çoxu da damda, sürgündä çürüdü. Neçäsi dä nemsäylä da- vadan geri dönmädi. Biz buraya sürgündän qayıdıb gäländä känd yenä dä bomboşuydu. Fağır Tapdı- ğın evindä yurd saldıq. – Qoca dururdumu , a qarı? – soruşmuşdu biri. – Dururdu deyändä, başı batmış elä yerindä uza- nıb can verirdi, – cavab vermişdi Anaxanım qarı. – Bäs täkbaşına burda necä dolandınız, Anaxa- nım qarı? – soruşmuşdu bir müxbir. – Can verän qoca buğda yeri dedi dädämä. Dä- däm gedib bir kisä yaxşı toxumluq buğda gätirdi o canıölmäyän dediyi yerdän. Torpağı şumlayıb säp- di. Yaxşı taxılımız oldu o ilisi. Sonra millät yığıldı. Ev-eşik saldı camaat. İndi kolxozdu. Şükür Allaha, dolanış da yaxşıdı, – demişdi müxbirä Anaxanım qarı. – Onun heç düz-ämälli söz danışdığını eşitmi- sänmi, qarı? – soruşmuşdu kändin dälläyi. – Yox. Elä indiki täkin sayıqlayırdı. Män onu gör- düyüm gündän sayıqlayır. Di gäl, qocanın sayıqla- mağı qäribä sayıqlama idi. Qızdırmalı, azara tutul- Gürzəçöl yazıları 56 muş adamlar täk qalanda da, adam yanında da ağızlarına gäläni danışırlar. Bu qoca isä dilinä an- caq yanında adam olanda söz gätirirdi. Özü dä on- dan biri söz soruşmasaydı, heç vaxt dillänmäzdi. – A qoca, nä vaxtdan yorğan-döşäyä düşmüsän? – soruşmuşdu bir däfä sädr. – O, fil öldürmüşdü. Onun äti zähärlädi mäni. O vaxtdan, – demişdi qoca. Sädrin oğlu “Zoologiya” därsliyini fil şäkli olan sähifädä açıb, kitabı qocanın gözläri qabağında tut- muşdu. – O bundanmı vurmuşdu, qoca? – soruşmuşdu sädr. – Bundan. Ancaq bu qırxılıb, onun yunu üstün- däydi, – sayıqlamışdı qoca ölüm ayağında. Vä qocanın bu sözlärinä hamıdan çox kändin dälläyi gülmüşdü. Sonra camaat dağılmışdı. Här käs öz ocağının başına çäkilmişdi. Bircä qoca qal- mışdı ağır näfäsi ilä täkbaşına. Sähär açılanda sädrin baldızı, adamaoxşamaz Säkinä yenä qocanın komasına girib, fağırın dalını, başını tämizlämişdi. – Ay qoca, bu kändin camaatı çoxmu qırılıb? – soruşmuşdu adamaoxşamaz Säkinä. – Hämişä, a bala, camaat hämişä qırılır. Geci var, tezi var, – cavab vermişdi qoca. – Azardan, ya davadan? VAQÌF SÄMÄDOÕLU 57 – Azar da qırıb, dava da, taun da, zälzälä dä, sel dä, soyuq da.Yaman sazaq olub buralarda, qızım. Bir däfä här yanı buz bağlamışdı, – cavab vermişdi qoca. – Qışmı gälmişdi, a qoca? – Qış getmädi, qaldı bu yerlärdä, yaman çox qaldı. Yazı yaxın qoymadı buralara beş-on il... – Bäs sän neylämisän camaat qırılıb özün täkcä qalanda? – soruşmuşdu adamaoxşamaz Säkinä. – Ayağa qalxmışam, qızım. – Niyä, qoca? – Yerä düşän buğdaları yığmağa, qızım, – cavab vermişdi qoca. – Niyä, a qoca? – soruşmuşdu adamaoxşamaz Säkinä. – Camaat gäländä torpağa säpmäyä bir şey ol- sun, – demişdi qoca. Adamaoxşamaz Säkinä bir älindä vedrä pıqqılda- ya-pıqqıldaya qardaşının evinä gälmişdi. Ambarın altındakı zirzämiyä enib, eşiyä qocanın qurumuş nä- cisiylä dolu gül dibçäyi ilä çıxmışdı. Dibçäyin içini bıçaqla yerä qazıb sarımtıl, qiymäti olmayan äräb mirvarilärini bir-bir yığmışdı, sonra qocanın täzä nä- cisinä qatıb yenidän dibçäyä doldurmuşdu. Mirvari- lär bir iynä ucu qädär dä kiçilmirdilär qocanın ba- ğırsaqlarından çıxan bu möcüzänin içindä. Neçä evin mirvarisi kiçilib ölmüşdü, camaat onları tor- Gürzəçöl yazıları 58 paqda, duzlu suda, gilabi içindä, uşaq näcisindä saxlasa da. Ancaq sädrä qismät olmuş sarımtıl mir- varilärä elä bil ölümsüz ömür payı käsmişdi Tanrı. O da ölüm ayağında xırıldayan qocanın hesabına. Qocanın yediyi bir südä qatılmış çöräk idi, bir dä yarma sıyığı. Ät boğazından keçmirdi. Adamaoxşa- maz Säkinä bir kärä yarmanı ät suyunda bulayıb ona yedirtmäk istäyändä, qoca qusub, sonra uşaq kimi ağlamışdı. – Niyä qusub ağladın, qoca? – soruşmuşdu ada- maoxşamaz Säkinä. – Bu yarmadan o filin qanının dadı gäldi, qızım, – demişdi qoca. Vä o gün daha dillänmämişdi. Elä hämin gün kändin dälläyi älindä qayçı oyna- da-oynada dükandan çıxıb divarın dibindä çömbä- lib növbä gözläyänlärä demişdi: – Siz öläsiz, ay camaat, ermänilärin belä can ve- rib ölmäyän adamı olsaydı, Mäkkädä quranı ermäni dilindä oxudardılar. Kül bizim başımıza. Deyib, dü- kana girmişdi. Ertäsi günün sähäri kändin camaatı bir-birinä däymişdi. Çünkü sädrin baldızı, adamaoxşamaz Sä- kinä qocanın komasına girib yorğan-döşäyi boş görmüşdü. Qışqırıb eşiyä çıxmışdı. Üstündän iki gün sonra qonşu rayonun katibi kändä zäng eläyib sädrlä danışmışdı. – Ä, sizin qocanı tapmışıq, – demişdi. Yüklə 1,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|