Gürzəçöl yazıları
10
vinmiräm. İçimdä bir üşütmä var. Däftär dä älimä
ağır gälir. Daş kimi ağır... Sänin yoxluğun yazıları-
nın çäkisini dä ağır edib...
Yazıları oxumağa başlayıram. Sänin böyük hä-
väslä, ruhla yazmağa başladığın müxtälif mövzulu
hekayälärdän ibarät äsärini. Onları üräkağrısıyla oxu-
yuram. Birnäfäsä oxuyuram. Canlı, dadlı-duzlu äsä-
rini. Qulağımda Sänin säsin. Sanki Sän özün mänä
bu ähvalatları bir-bir danışırsan. Real häyatda gör-
düklärini, duyduqlarını vä Sänin zängin täxäyyülün-
dän doğanları. Heyif, min heyif, Sän yaradıcılığının
yeni cähätini özün istädiyin kimi tanıtdıra bilmädin.
Öz niyyätini, düşüncälärini istädiyin säviyyädä deyä
bilmädin. Xäyalında olanları, yazmaq istädiklärini bu
mätnä älavä etsäydin, täsävvür ediräm necä böyük,
bütöv, qeyri-adi bir äsär yaranacaqdı. İndi män ba-
şa düşüräm, däftäri älimdän aldıqda Sänin ciddili-
yinin arxasında hansı hisslär dururmuş. Yuxusuz ge-
cälärin zähmäti bahasına yazılmış äsärini hansısa
säbäblärdän zamanında özün dediyin kimi, “yaxşıca
işläyib”, üzä çıxara bilmämäyin. Vä “Gürzäçöl...” Sä-
nin üräyinin bir küncünä sığınmış yaralı yerin oldu.
Här däfä onun “uğultusunu” eşidändä, “ätrini” du-
yanda yeri göynädirdi...
“Gürzäçöl yazıları” Sän dünyanı däyişändän son-
ra işıq üzü göräcäk ilk kitabın olcaq. Mänsä üzärimä
ikiqat mäsuliyyät götürüräm. Sänin yaradıcılığına
olan täläbkarlığını bilä-bilä, äsäri yazdığın ilk va-
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
11
riantda çap etdirmäk vä än äsası, bunu Sänin xeyir-
duanı almadan ediräm. Bununçün gäräk mäni ba-
ğışlayasan... Sän Allah bağışla...
Nüşabä Babayeva-Väkilova
Gürzəçöl yazıları
12
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
13
Öküz yolu
Günlärin bir günündä Sälim kişi axşamdan yatıb
sabah yerindän qalxa bilmädi. Rähmätliyin beş-on-
iyirmi qoyunu, iki illik buğası, bir dä bircä var-yox
oğlu qaldı. Kändin camaatı meyitin burnundan qan
açılmadığını, sätälcäm yuxusuna getmädiyini gö-
rüb, Sälim kişini mafäyä qoyub apardırlar. Basdırdı-
lar Bincä täpäsinin böyründä. Mäzarın üstündä çı-
raq yandırıb döndülär kändä ehsan yemäyä.
Oğul qaldı dädäsini basdırdığı täpänin üstündä.
Yevlaxdan Xaldana gedän yola baxırdı. Fikirläşirdi
ki, buğanı axtalayıb arabaya qoşacaq, ya Yevlaxdan
Xaldana, ya da ki, Xaldandan Yevlaxa odun aparıb
satacaq, özünü dä, ata evini dä düzäldäcäk.
Kişinin qırxını verän kimi oğul buğanı häyätdän
eşiyä hoylayıb qabağına saldı. Üz tutdu buğa, keçi,
at axtalayan bir ermäninin evinä sarı. Buğanın gönü
qalın olsa da, üräyi näzik idi. Näsä damdı o näzik
üräyinä.
– Ä, atası ölmüş oğul, mäni bu sabahın gözü
açılmamış haraya aparırsan belä? Olmaya ermäni-
lärä satmaq istäyirsän, qibläsiz?
Gürzəçöl yazıları
14
– Düz tapmısan, o buynuzlu källän haqqı, ermä-
nilärin yanına aparıram säni, di gäl satmağa yox.
Oğul bic-bic içindä gülürdü. Buğa da yaş burnu-
nu dağlardan gälän keşniş ätrinä tuta-tuta onun qa-
bağında gedirdi. Yolun qırağında bir göyçäk ala
inäk göründü. Buğa bir az ayaq saxlayıb sinäsini
gäbärä-gäbärä ona baxdı.
– Bax, bax, hälä baxan günündü, – dedi oğul.
– Niyä “hälä”, a atası ölmüş? – soruşdu buğa.
– Ermänilärin yanından gäländä bilärsän.
– Niyä aparırsan mäni ora?
– Burdurmağa.
– O nä demäkdir?
– Axtalayacağam säni. İndi buğasan, geri öküz
dönäcäksän.
– Niyä axtalamaq istäyirsän mäni?
– Qüvvän birä on artacaq.
– O qüvvä mänim näyimä gäräkdir axtalanandan
sonra?
– Sänä yox, işä gäräkdir. Säni arabaya qoşub
odun daşıyacağam Yevlaxdan Xaldana.
– Bä niyä Yevlaxdan Xaldana?
– Nä bilim, bälkä, Xaldandan Yevlaxa. Yeri, gün
qalxır, istiyä düşmäyäk.
Buğa susdu, amma yerişini däyişä bilmädi. Näsä
fikirläşirdi öz aläminä gedib.
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
15
– Bäri bax, a atası ölmüş, beläcä qoşa bilmäz-
sänmi mäni o araba dediyin zährimara?
– Qoşaram, di gäl araba här gün yolundan çıxar.
Bayaq o ala inäyi görändä bu gendä yoldan çıxmış-
dın.
– Nädi, axtalanandan sonra kormu olacağam?
– Niyä kor olursan, ä? Di gäl, gözün ala inäyi
görmäyäcäk.
– Bäs nä göräcäyäm män, a atası ölmüş yetim?
– Yol, – dedi oğul.
Atası ölmüş oğulla kitabı bağlanan buğa az ge-
dib, çox gedib yetdilär ermäninin evinä. Qapısına
girdilär. Bir stäkan çay içib hal-ähval tutandan son-
ra ermäni buğanı böyürtdü, nä böyürtdü. Haqq da
almadı.
– Sänin rähmätlik atanla biz duz-çöräk käsmişik,
– dedi.
Atası rähmätlik olmuş oğul, öküz olmuş buğası-
nı qabağına salıb yola çıxdı. Gün däri yandıran ye-
rindä idi. Nä oğlan dillänirdi, nä heyvan. Qarasunun
böyründän ötüb kändä burulan yola dönändä oğul
hirsli-hirsli bağırdı:
– Ä, niyä dillänmirsän, dilini ha käsdirmädik!
– Yola baxıram, a atası ölmüş yetim. Ömrümüz
öküz yoluymuş, yol qırağında duran bir inäyä baş
qaldırıb baxammayacam. Çünkü öküzük, buğalığı-
mızı burub, älimizdän alıblar. Axtalanıb, axta yaşayı-
Gürzəçöl yazıları
16
rıq. Axta yeyirik, axta gäzirik, axta düşünürük. Axta-
axta yol gedirik axtalanmış yuxuların tozunu qoşul-
duğumuz arabanın täkäriylä qaldıra-qaldıra, – dedi
öküz.
Dostları ilə paylaş: |