Microsoft Word Gurz?col yaz?lar? – 160
Yüklə 1,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gürzəçöl yazıları 22 ki, däliyä dönür o tut ağacını unutmayanlar araq içändä... Amma bir gün gäldi ki, bir şinäbub gälib yuva saldı özünä o tut ağacında. – Ay uşaqlar, bu dimdiyindän pox daman, mur- darlayacaq tut ağacını. Neyläyäk?– dedi tut ağacı- nın yiyäsi, altı oğul iki qız atası. – Ay dädä, onun yuvasına äl vursaq, iyi keçär bi- zä. Sonra nä mehräkäyä, nä bazara çıxa bilärik, – dedi oğul balalar. – Ay dädä, şinäbub yuvasına ilişsäk, bizi alan ol- maz. Qız qarıyarıq sänin evindä qalıb, – dedi qız ba- lalar. Ev yiyäsi arvadını hayladı: – Az, närdivan qoy, qalx o murdarın yuvasını da- ğıt. Arvad dilländi: – Quşu tüfänglä vur öldür. Yuvası quruyub-quru- yub özü düşär yerä. – Şinäbub öldürmäk günahdır, – dedi ev yiyäsi. – Män dä yuvaya äl vura bilmäräm, – dedi arvad. – Niyä, ay cehizi bir äläk, bir aşsüzän olan? – Onun yuvasına äl vurub, sänä tändirdä çöräk yapsam yeyärsänmi? – Yox, it qızı, – dedi ev yiyäsi. – Onun yuvasına äl vurandan sonra qoyarsanmı dalınnan su atım sän säfärä çıxanda? VAQÌF SÄMÄDOÕLU 23 – Yox, it qızı, – dedi ev yiyäsi. – Onun yuvası ilä iylänmiş ällärimlä qoyarsanmı axşamlar ayaqlarını yuyum? –Yox, it qızı, it, – dedi tut yiyäsi. – Şinäbub qoxuyan ällärimlä razı olarsanmı be- lindän qucaqlayıb sänä oğul-qız doğum? – Yox, it qızı, it, – dedi ev yiyäsi. Hamı kiridi. – Murdar oldu tut ağacı. Hayıf. Arvad, neylämiş- di ulu babalar ağacından äli üzüländä? – Köçüb qürbätä gedärdi ulu babalar, – cavab verdi arvad. – Qürbätin qapısı bağlı, açarı sändä olmayanda necä, arvad? – soruşdu tut yiyäsi. Arvad bir söz demäyib evä keçdi. Sonra eşiyä çıxıb, ärinin ayaqlarının altına balta atdı. Sonra ba- şından kälağayını götürdü, läçäyini açdı. Sonra saç- larını yaxasına tökdü. Torpağa oturub, ävvälcä sinä- sinä, sonra dizinä vurdu. Vä ağlamağa başladı. Tut yiyäsi baltanı qaldırıb, tut ağacının üstünä getdi. Vä cämi iki saatdan sonra tut ağacının yerindä tut ağa- cından qalmış kötük qaldı. İki saat da keçändän sonra tutdan qalmış kötük yiyäsinin qapısına qonşusu gäldi. – Qonşu, bircä günlük mänä ver baltanı – dedi qonşu. – Xeyir ola? – soruşdu kötük yiyäsi. Gürzəçöl yazıları 24 – Oduna gedäcäyäm sabah erkän, – dedi qon- şu. Kötük yiyäsi baltanı qonşuya verdi. Vä fikirläşdi ki, özünün bu qışa odunu var. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 25 Tülkü yuvasí Tülkünün bu täzä yuvasının yatağı täxminän iki meträ yaxın därinlikdä idi. Yer üzünä çıxmağa säk- kiz yol açmışdı. Birini lap insan izlärinin iyi ilä dolu olan yolun qırağından. Här ehtimala qarşı. Çünkü här canlının yaşamağa, yäni qaçmağa bir neçä yolu olmalıdır. Ölmäyä yolsuz, cığırsız da getmäk olar. Tülkü gen, rahat yatağına xeyli siçan, siçovul, hätta bir yaralı dovşan da boğub tädarük yığmışdı. Bu däfä işini ehtiyatlı tutmuşdu. Öz hesabıyla bir aya yaxın yuvasından işığa çıxmayıb. Gözläri açılana qädär balalarının yanında qala bilärdi. Bilirdi ki, on- ların gözü bir häftäyä, on günä açılacaq. Bir ay-ay yarımdan sonra daha balalarını yuvada saxlaya bil- mäyäcäkdi. Onlar eşiyä çıxmağa can atacaqdılar. Çünkü birinci däfä boş yuvada doğmuşdu. Ge- cälär eşiyä çıxıb ovunu eläyir, qarnını birtähär do- yuzdurub geri dönürdü. Uzanıb balalarını ämizdirir- di. Ancaq günlärin bir günü onu güdüb belindän yaraladılar. Xoşbaxtlıqdan ovçunun tüfängin mizili uzaq, qırması xırda idi. Ancaq yaralı tülkü yuvasına girib balalarını ämizdirmäkçin yataqda uzananda Gürzəçöl yazıları 26 balalarından biri dä mämälärä yaxın durmadı. Ha- mısı daraşdı ananın yarasından daman qanı ämmä- yä. Tülkü balalarını bir-bir boğub, eşiyä çıxdı. Tülkü bu gün-sabah doğacağı balalarının atasıy- la fevralın ävvälindä görüşmüşdü. İndi o gündän täxminän iki ay keçirdi. Odur, tülkü yataqda uzanıb balalarının dünyaya gälmäsini gözläyirdi. Rahat nä- fäs ala-ala. Üräyi onunçun sakit idi ki, axırıncı däfä yuvaya girändä göydän sel kimi yağırdı. O da indi bilirdi ki, yağış onun bütün yer üzündä qalan izlärini yuyub aparıb, qoxusunu öldürüb. Näfäs almağa ha- va da bol idi. Tülkünün qazıb açdığı säkkiz yuva yo- lunun säkkizindän dä yataq yeri yel çäkirdi. Özü dä ämälli-başlı. Bundan qabaq tülkünün heç belä yaxşı yuvası olmamışdı. Sözümü yaman uzadıram, deyäsän. Axır ki, vaxtı çatanda, insan äzabımı deyim, heyvan äzabımı de- yim, xülasä, min bir äzab, min bir zülmlä, gözündän yaş tökä-tökä tülkü dünyaya altı bala gätirdi. Altısı da dişsiz, gözläri bağlı, tünd qähväyi däriylä örtülü, quyruqları hälälik nazik. Tülkü balalarını da, mämä- lärini dä saydı. İki mämäsi artıq idi. Ancaq iki üst mämäsi südlä dolmamışdı, bomboş idi. Kor balala- rı bu qaranlıq yuvada elä bil analarından min qat yaxşı görürdülär. Birinin dä burnu südsüz mämäyä däymädi. Här bala özünä bir dolu mämä seçib, dünyaya “gälmişik” dedilär. Başladılar analarını äm- mäyä. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 27 Bir häftä iki gün keçän kimi balacaların gözü açıldı. Açıldı deyändä hälälik elä belä, görmäk üçün yox, yuvanın qaranlığına açıldı tülkü balalarının gö- zü. Gün işığına çıxmalarına hälä bir aya yaxın vaxt qalırdı. Gün gäldi, ana tülkü bir däfä balalarını ämizdi- rändä altı mämäsinin altısı da sancıdı. – Balaların dişi çıxır, – dedi ana tülkü. Sonra doğduğu bändäläri doyuzdurub känara itälädi, ayaqları üstä qalxıb, yatağın küncünä yanaş- dı. Gördü ki, irälidän yığdığı ruzu da sona yetir. Tam qaranlıqda olsa da, bilirdi ki, indi eşiyä çıx- maq olmaz, çünkü yuvanın üstü indi gündüz idi. Odur, ana tülkü olanından-qalanından bir az yeyib, elä yediyi yerdäcä uzandı. Mürgü vura-vura düşün- dü ki, balalarını bu gün-sabah yuvadan çıxarıb, ya- vaş-yavaş ov elämäyä, öldürmäyä vä ovlanmayıb, ölmämäyä öyrätmälidir. Sonra yuxuya getdi vä yu- xuda heç bir şey görmädi. Üç-dörd saatdan sonra oyanıb ayağa qalxdı, ehmallıca bir-birinä qarışıb ya- tan balalarının üstündän keçib, çıxış yolundan biri- nä girdi. Eşiyä täräf sürünmäyä başladı. Arada da- yanıb tääccüblä iräli baxdı. Gecänin nä iyi gälirdi, nä tutqun işığı, nä qarışıq säsi. Heç bir şey anlama- yıb täzädän irälilädi. Axır ki, burnu daş kimi bir şeyä dirändi. Yuvanın bu ağzı nä iläsä möhkämcä tutul- muşdu. Tülkü iräli päncä atdı. Dırnaqlarının yeri ağ- rıdan göynädi. Bildi ki, yolunu käsän şeyi qaza bil- Yüklə 1,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|