Gürzəçöl yazıları
74
Vä bir azdan sehrli xalı göydän yavaş-yavaş aşağı
enmäyä başladı. Böyük, säsli-küylü bazarın yanında
yerä qondu.
– Di get, – dedilär ona.
– Hara? – soruşdu kişi.
– Bazarın içindän keçib evinä üz tut. Amma şär-
timizi unutma. Kim sänä birinci su, ya çöräk versä,
ayaqlarının altında öläcäk, – dedi mäläklär.
– Biliräm, här şey yadımdadı, – dedi kişi.
Vä onlardan ayrılıb ayaqlarını güclä çäkä-çäkä
bazarın içinä girdi. Gördü bir oğlan uşağı atasının
qarpız satdığı yerin ätrafına su säpir. Ancaq uşağa
yaxınlaşıb ondan su istämädi.
Gälib bir yemiş satan yekäpär adamın qabağın-
da durdu.
– Buyur, xalaoğlu, dadına bax, könlünä yatsa al,
– dedi yekäpär.
Kişi onun uzatdığı yemiş dilimini älinä alan anda
gördü ki, mäläklär qılıncı sıyırıb yekäpärin başı üstä
durdular. Dilimi qaytarıb dedi:
– Turşuyub, xalaoğlu.
– Sän özün turşumusan, dılğır! – bağırdı yekäpär.
Kişi başını aşağı salıb o yana getdi. Bazarın ätri,
gözünün qabağına tökülmüş nemätlär kişinin ağlını
başından almışdılar. O, birdän gördü ki, bir qız uşa-
ğı älindä tutduğu almanı bazarda veyillänän pişiyä
atdı. Pişik almanı iyläyib, hirsli-hirsli qıza baxandan
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
75
sonra o yana getdi. Kişi äyilib almanı qaldırdı. To-
zunu-torpağını yaxasına çäkib, ağzına aparmaq is-
täyirdi ki, mäläklär peyda oldular. Biri qılıncı sıyırdı,
o biri qız uşağını saçlarından tutub göyä qaldırdı.
Kişi tez almanı yerä atdı. Mäläklär qızdan äl çäkib
yox oldular. Kişi bazardan çıxıb yerä oturdu. Ağlaya-
ağlaya fikirläşdi. Vä belä qärara gäldi ki, buradan
birbaş çalpapağın evinä gedäcäk. Ondan su istäyä-
cäk. Ämin idi ki, düşmäni ona bir oymaq da su qıy-
maz.
Yerdän daş qaldırıb darvazanı döydü. Çalpapaq
qapını açdı.
– Qonşu, män elä bu gün päncärä qabağından
çıxmışam. Mümkünsä mänä bir fincan su vä bir tikä
çöräk ver. Boyat olsa da olar, – dedi kişi çalpapağa.
– Su nädi? Çöräk nädi? Özü dä boyat deyirsän.
Ayıb deyilmi, qonşu? Män sänä pislik elämişäm.
İndi sän mänim qapıma gälmisän. Bir üç ilmäk qa-
ra qoçum var, cöngä boydadı. Onu sänin ayaqları-
nın altında käsäcäyäm. Ätini şişä çäkib, qardaş ki-
mi üzbäüz oturub yeyäcäyik. Olan oldu, keçän keç-
di, qonşu, – dedi çalpapaq vä içäri keçib bir nähäng
qara qoçu buynuzundan çäkä-çäkä gätirdi. Gätirib
kişinin ayaqlarının altına yıxdı. Kişinin heyrätdän dili
tutulmuşdu. Bilmirdi neyläsin, nä desin. Çalpapaq
cibindän bıçaq çıxarıb qoçun boğazına çäkmäk is-
täyändä mäläklär gälib onun arxasında durdular.
– Ya Allah! – dedi mäläklärdän biri.
Gürzəçöl yazıları
76
O biri mäläk qılıncı sıyırıb bir göz qırpımında çal-
papağın başını vurdu.
Sonra qara qoçun buynuzuna ip bağlayıb kişiyä
uzatdı.
– Apar kişi, halal malındı. Evdä yolunu gözläyir-
lär. Apar bu heyvanı, käsib uşaqlarına yedirt, – dedi
mäläk.
Vä birdän kişi gördü ki, mäläklärin küräklärindä-
ki qanadlar yox olub. Vä gördü ki, mäläklär ağ li-
baslarını birdän-birä adi kişi kostyumuna däyişdilär,
vä sehrli xalıya yox, onları küçädä gözläyän bir uzun
qara avtomobilä minib getdilär.
Kişi qara qoçu çäkä-çäkä aparanda qulağına
çalpapağın evindän qopan ağlaşmanın säsi däydi.
Bütün mähällänin camaatı indicä başı vurulmuş
çalpapağın qapısına täräf qaçırdı.
– Çalpapaq kişi piyan olub quyuya düşüb. O sa-
at da ölüb! – bağırırdı mähällänin uşaqları.
Kişi gälib öz häyätinä girdi. Arvadları onun ayağı-
na yıxılıb sevincdän ağlamağa başladılar, qoca ana-
sı eyvanda dayanıb ağlayırdı.
– Allaha inanmayan haramzadadı! Gördün, a ki-
şi! Sän azad olan günü o pyanıska köpäkoğlu quyu-
ya düşüb öldü! – dedi birinci arvad kişinin ayaqlarını
yuya-yuya.
– Böyük oğlum hanı?
– Zoykanı otarır.
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
77
– Bäs gätirdiyim qara qoç hanı? – soruşdu kişi.
– Yäqin, evin dalına keçib, – cavab verdi arvad.
Evin içindän tavanın orta diräyini cırıldadan nän-
ninin säsi gälirdi.
– Niyä uşaq bu vaxta kimi nännidä yatır? – so-
ruşdu kişi.
– Sän päncärä qabağına aparılan gündän bäri
uşaq böyümäyib. Elä çağa qalıb, – cavab verdi ikin-
ci arvad arxadan.
Vä kişi qanrılıb geri baxdı, sonra iräli. Gördü ana-
sı eyvanda dayanıb ağlayır, birinci arvadı onun
ayaqlarını yuyur, ikinci arvadı da arxada dayanıb,
amma otaqdan nänni säsi gälir. Kişi yerindän sıçra-
yıb özünü evin içinä atdı. Vä gördü ki, nännidä bir
göyçäk, ana südü qoxuyan körpä uşaq yatıb mışıl-
mışıl. Nännini dä qara qoç yırğalayır, ehtiyatla buy-
nuz vura-vura...
Gürzəçöl yazıları
78
Su
Su äsr, il, ay, gün haqq-hesabı bilmirdi. Amma
bilirdi ki, çoxdan, lap çoxdan laya yığılıb vä yer üzü-
nä çıxmaq vaxtı, allah bilir nä vaxtdan çatıb. Ancaq
quyu qazıb onu üzä çıxaran yox idi.
Vä günlärin bir günündä su gözlämäkdän tängä
gäldi.
– Atalar deyib, ağlamayan bäbäyä mämä verän
olmaz, – dedi su.
Vä “ya Allah” deyib, yerin altından yerin üzünä
çıxdı. Bulaq oldu. Bulaq gözünü dünyaya açdı. Gör-
dü ki, uzaqda älindä bir tikä çöräk tutub, qışqıra-
qışqıra bir oğlan uşağı qaçır. Onun dalınca da yekä
bir kişi. “Dayan, dayan!”, bağıra-bağıra. Uşaq bir-
dän büdräyib yerä yıxılır. Kişi özünü ona yetirib çö-
räyi älindän alır. Yeyändän sonra gälib, yer üzünä
yenicä çıxmış bulaq suyunun gözündän doyunca su
içir.
– Okhäng! – deyir xoşhallana-xoşhallana.
– Qaytar mänim çöräyimi! – qışqırır uşaq uzaq-
dan ağlaya-ağlaya.
Dostları ilə paylaş: |