VAQÌF SÄMÄDOÕLU
85
Är çırağı qaldırıb darı kisälärinä sarı getdi. Ora
baxanda, kim isä vurub çırağı onun älindän yerä
saldı. Är yanğın olmasın deyä äyilib çırağı yerdän
qaldırmaq istäyändä, onun belindän sallanan xan-
calı qınından çıxarıb kim isä zirzämidän qaçdı.
– Bu, yolkäsän, quldur çıxdı. Gedäk kişi. Biz bu-
na da gäräk deyilik. Bunun da çöräyi var, – dedi ar-
vad.
– Haram olsun belä cehiz, – dedi är.
Vä o gündän kändin camaatı onların evinä “Oğ-
ru ocağı” dedi.
Vaxt dünyanın här bir yerindä ötüb gedir. Ayıda-
ğın ätäyindäki känddä dä. Vä günlärin bir günündä
är qapının ağzında oturub, ayaqlarını arxda yuyanda
arxadan arvadının hänirtisini eşitdi. Qanrılıb, gördü
ki, arvadı iki äli ilä şiş qarnının altından tutub zirzä-
miyä täräf gedir. Är tez yerindän qalxıb ayağıyalın
kändin o başına, mamaçanın evinä sarı qaçdı.
Mamaça yarımca saat zirzämidä qalıb eşiyä çıx-
dı.
– Gözün aydın. Bir uşağın da oldu, – dedi.
– Oğlandı, qız? – soruşdu yenä dä är.
– Get özün bax, – dedi mamaça.
Är häyätdän bir toyuq tutdu, qoltuğunun altına
vurub öz evinä yollandı. Sonra çıraq yandırıb zirzä-
miyä düşdü. Gördü ki, arvadı sinäsinä bir arıq qara-
yanız qız uşağı sıxıb, sevincindän ağlayır. Körpä ar-
Gürzəçöl yazıları
86
xaya baxıb atasını gördü. Görän kimi anasının qu-
cağından düşüb zirzäminin küncündäki un çuvalı-
nın üstünä qaçdı. Çuvaldan bir ovuc un götürüb
anasına yanaşdı, anasının döşündän unun üstünä
üç-dörd damcı süd damızdırdı. Unu yoğurub, xamır
elädi. Sonra xamırı atasının tutduğu çırağın odunda
bişirib, zindanda dämir döyän qardaşına verdi.
Arvad äriylä zirzämidän eşiyä çıxanda dedi:
– Gedäk kişi. Biz buna da gäräk deyilik. Bunun
da çöräyi var.
– Halal olsun belä cehiz, – dedi är.
Vä o gündän kändin camaatı onların evinä “Çö-
räk ocağı” dedi.
Ayıdağın ätäyindän känddä yaz taxılı yığıldı. Taxıl
xırmanda küräklänib qurtaran kimi torpağa yonca
etdilär. Mal otladığını otladı, qalanını camaat biçib
häyätinä ot daşıdı. Sonra hämin yerdä bostan salın-
dı. Payızında nemätläri yığılandan sonra kändin ca-
maatı gördü ki, Sälim kişinin oğlu öküzünü bir ara-
ba oduna qoşub gälir. Vä Ayıdağın ätäyindäki känd-
dä bildilär ki, o arabadan sonra hämişä qar gälir.
Qışın ortasında arvad yenidän qalxıb evin orta-
sında durdu.
– Son qarnım gälib, kişi. Get mamaça gätir, –
dedi.
Är kändin o başına verdi özünü. Mamaçayla geri
dönüb, zirzäminin qabağında gözlämäyä başladı.
Yenä dä yarım saatdan sonra mamaça eşiyä çıxdı.
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
87
– Gözün aydın. Bir uşağın da oldu, – dedi.
– Oğlandı, qız? – soruşdu är.
– Get özün bax, – dedi mamaça.
Är hindän bir toyuq götürüb öz evinä yollandı.
Sonra çıraq yandırıb zirzämiyä endi. Gördü ki, arva-
dı yerdä oturub başına döyä-döyä ağlayır. Onun da
qabağında bir qız uşağı durub ki, daha nä deyim!
Aya deyir sän çıxma, män çıxacağam, günä deyir
sän çıxma, män çıxacağam. İpäk kimi saçları dizlä-
rinä kimi tökülüb, iri, qapqara gözläri adamın üzünä
qırpılmayıb baxır. Ata gördü ki, uşaq nä atasını sa-
yır, nä anasını. Totuq barmaqlarıyla elä hey telini
oxşayır. Gülä-gülä.
Är arvadına baxdı yenä. Vä bu anda qız uşağı
saçını başıyla qabağından arxasına atıb çılpaq bä-
däniylä düz atasının üstünä getdi. Yavaş-yavaş, utan-
maz-utanmaz, gülä-gülä. Kişi zirzäminin qapısından
çäkilib ona yol verdi.
Qız uşağı zirzämidän çıxıb yox oldu.
– Gedäk kişi. Biz buna da gäräk deyilik. Bunun
da çöräyi var, – dedi arvad.
– Tüpürüm belä cehizä, – dedi är.
Vä o gündän kändin camaatı onların evinä
“Qähbä ocağı” dedi.
Ayıdağın ätäyindäki känddä neçä qışın buz näfä-
sini neçä bahar isitdi, neçä yayın odunu payızın ya-
ğışları söndürüb soyutdu. İllär känddän adam apa-
Gürzəçöl yazıları
88
rıb, adam gätirdilär. Camaatın sözü-söhbäti neçä
kärä köhnälib, neçä däfä täzäländi.
Vä günlärin bir sazaqlı qış günündä ixtiyar qarı
bardaş qurub oturduğu yerdäcä üzünü älvan, qura-
ma mütäkkäyä tutub, xısın-xısın, lap içindän ağla-
mağa başladı.
– Niyä ağlayırsan, qarı? – soruşdu älvan yorğan-
döşäkdän qoca.
– Uşaqları görmäk istäyiräm, – cavab verdi qarı.
– Düş zirzämiyä. Biri dämir döyür, o biri çöräk
yapır, qarı, – dedi qoca.
– Män gedän qızla oğlanı görmäk istäyiräm, qo-
ca, – dedi qarı, ağlaya-ağlaya.
Qoca nä isä demäk istädi. Amma deyä bilmädi.
Çünkü yaman ösküräk tutdu onu.
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
89
Qärar
Äzrayıl älindä tutduğu dörd kitabı Onun qabağı-
na qoyub ätrafda dayananlara dedi:
– Ayıdağın ätäyindäki känddä doğulub dördü dä.
Bir atadan, bir anadan. Bir oğlan dämirçidi, o biri
oğlan başkäsän. Bir qız çöräk yapandı, o biri qız fa-
hişä. Mänä elä gälir ki, här şey aydındı.
– Heç nä hälä aydın deyil, – dedi O.
Vä içäri dämirçini gätirdilär.
– Özün seç. Ağ qapı cähännämä açılır, qara qa-
pı cännätä, – dedi dämirçiyä O.
– Harada od-alov var? – soruşdu dämirçi.
– Qara qapının dalında, – dedilär ätrafdakılar.
Dämirçi başını aşağı salıb sağ qapıya täräf getdi.
Onu açıb, yox oldu.
Vä içäri çöräk yapan qızı gätirdilär.
– Özün seç. Ağ qapı cähännämä açılır, qara
cännätä, – dedi O.
– Qardaşımı hara yolladın? – soruşdu qız.
– Özü cähännämi seçdi. Män onu cännätä gön-
däräcäkdim, – dedi O.
Dostları ilə paylaş: |