Microsoft Word Gurz?col yaz?lar? – 160
Yüklə 1,07 Mb. Pdf görüntüsü
|
Gürzəçöl yazıları 100 – Gälin daş evdä oturanları qovub, ora dälläyi qoyaq. Köpäkoğlu olsa da, camaatın därdini-sirrini bilir, – dedi biri. – Bäs üzümüzü, başımızı kim qırxacaq? – soruş- du o birisi. Vä qärara gäldilär ki, känddä bir çimdik çay yox- dur, çayçı da bikardır. Daş ev çayçının yeridir. Ge- dib daş evin sarı qapısını yerindän çıxarıb känara at- dılar. Orda olanları iki yerä böldülär. Bir hissäsini känddän qovub, o biri hissäsini dälläk dükanının dalında öz-özünä bitmiş kändälaşdan asdılar. Här käs getdi öz işinä-gücünä. Çayçı öz şagirdi ilä daş evdä oturub fikirläşmäyä başladı. Xeyli fikirläşändän sonra bir qoşma yazıb, Aşıq Salehi çağırdılar. – Aşıq, sözü bizim, havası elin. Çaydan bir qoş- ma yazmışıq. Bunu evin qabağına çıxıb bir şux, nik- bin hava üstündä oxu! – dedi çayçı. – Sarıtelä yaxşı yatır, – dedi Aşıq Saleh qoşmanı oxuyub. – Sarıteli unut, hälä ki sazın älindän çıxıb, dalına girmäyib! – bağırdı çayçının şagirdi. Vä kändin camaatı gördü ki, Aşıq Saleh daş evin qabağında durub, sädäfli sazını sıxıb odlu sinäsinä dübeyti üstä, deyir, nä deyir. – Ölmä, aşıq, hayıfsan! – bağırdı camaat vä gö- zünün yaşını sildi. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 101 Ancaq köpäkoğlu dälläk havanın sözlärinä diq- qätlä qulaq asıb bildi ki, indän belä kändin su gä- län torpağında da, dämyäsindä dä çay kolları äki- läcäk. Dälläk eşidän kimi dä çıxdı. Ätraf yamyaşıl çay kollarına büründü. Civizliyi dä baltalayıb, yerdä qa- lan kötükläri zülmlä dartıb çıxardılar. Orada da çay äkdilär. Üstündän xeyli keçän kimi dälläk dükanından çı- xıb, qayçısını oynada-oynada hasar boyu çömbälib oturmuş adamlara tutdu üzünü: – Ä, gördünüz? Bu da daş evä darvaza qoydu! Camaat ayağa qalxdı. Ayağa qalxan kimi dä ha- mı gördü ki, dälläk köpäkoğlu düz deyir. Evin qırmı- zıya çalan pürrängi çay rängindä darvazası var. – Yox, bu qapı qoysa da, qapını yaxşı rängläyib. Pürrängi çay rängindädi, – dedi camaat. – Ay ävväm müsälman! Nä färqi var qapı nä rän- gindädi? Qapı niyä qoyur axı, düz-ämälli adamdısa? Niyä özünü xalqdan ayırır? – bağırdı dälläk. Camaat fikirläşmäyä başlasa da, heç käs fikirlä- şib bir şey tapa bilmädi. – Müsälmanın qarnı boş olanda, ağlı bir şey käs- mäz, – dedi bir kişi. Vä bütün kişilär dükanın qabağından dağılışıb öz evlärinä gäldilär. – Arvad, çöräk gätir! – qışqırdı kişilär. Gürzəçöl yazıları 102 Vä arvadları gätirib kişilärinin qabağına häräsi bir kasa täzä dämlänmiş çay qoydular. – Bundan savayı heç zay yoxdu evdä, – dedilär arvadlar. Deyib, bir ağızdan ağlamağa başladılar. Diz döyä-döyä, başa vura-vura. Vä kişilär arvadlarını sinä döyän görüb, barmaq- larını dişlädilär. Barmaqlarını ağızlarından çıxarma- yıb elä beläcä kändin ortasına yığıldılar. Sonra ge- dib daş evin darvazasını qoparıb, yerä atdılar. Çay- çını känddän qovub, şagirdini körpüdän çaya atdı- lar. Boğazına daş bağlayıb. – Başqa götür-qoyumuz yoxdur! Üzümüzü-gözü- müzü tük bassa da, daş evä dälläyi gätirib qoymalı- yıq. Köpäkoğlu adam olsa da, bizim öz içimizdän çıxıb! – dedilär. Camaat dälläyi dükanında tapa bilmädi. Gäzib häyätdä dä tapa bilmädilär. Zalım oğlu elä bil yoxa çıxmışdı. Ancaq dükanın qabağında başının yarısı qırxılmış bir uşaq ağlayırdı. – Dälläk mänim başımın yarısını qırxıb harasa qaçdı. Böyüyändä mänä bir qız gälmäyäcäk, – de- yirdi yanıq-yanıq uşaq. – Hara qaçdı, ay uşaq? – soruşdu camaat. Ancaq uşaq cavab vermädi. Cavab vermäyä ma- cal tapa bilmädi daha doğrusu. Çünkü uzaqdan Aşıq Salehin zili havalandı. – Ölmä, aşıq, hayıfsan! – dedi camaat. VAQÌF SÄMÄDOÕLU 103 – Hälä belä oxumamışdı! – dedi camaat. Vä hamı Aşıq Salehin säsinä getdi. Xeyli yol öl- çüb, axır ki, sädäfli sazın parıltısını gördülär. Gördü- lär ki, Aşıq Saleh kändin arana aparan yeganä yolu- nun qabağını käsib oxuyur. İki qayanın arasına da daş evin polad ränginä boyanmış darvazası qoyu- lub. Darvazanın da dalından Qaçhaqaçla qayçı säsi gälir. Gürzəçöl yazıları 104 Kaå ki, o gün olaydí... Çiğatay iki yaşına yaxın ayaq açmağa başlayan- da yıxılmışdı. Vä bu yıxılmağı yadından çıxmışdı, böyüyüb polkovnik äfändi Çiğatay Şirvan olandan sonra. Dörd yaşı tamam olan günü atasının aldığı velo- sipeddän yerä däymäyini unutmamışdı. Vä yeddi yaşında, atasıyla anası säfärdä olanda Çiğatayın aya- ğının altından qara tutun nazik, quru budağı gedän- dä vä Çiğatay üç adam boyu hündürlüyündän aşağı gäländä velosipeddän yıxılmağı yadına düşmüşdü. – Kaş ki, o gün olaydı... – demişdi Çiğatay. Çünkü o vaxt velosipeddän yıxılanda yanında anası var idi. Vä anası onu qucağına götürüb könlü- nü almışdı. O gecäni dä yanında yatırmışdı. Vä ana- sından dünyanın än gözäl ätri gälirdi. İndi isä anası säfärdä idi. Bağda isä bircä nänäsi qalırdı, bir dä dayısı oğlu. Çiğatayın da onların ikisindän dä zählä- si gedirdi. Çünkü onların ikisindän dä iy gälirdi. Da- yısı oğlu papiros qoxuyurdu, nänäsi sidik. Sonra, illär ötändän sonra Çiğatayı Bakının Bayıl häbsxanasından birbaşa almanlarla döyüşä apar- Yüklə 1,07 Mb. Dostları ilə paylaş:
|