Gürzəçöl yazıları
90
– Mäni ondan ayırma, – dedi qız.
Vä çöräk yapan qız da cähännämä getdi.
O, üzünü Äzrayıla tutdu:
– Gördün heç nä aydın deyil?
– Axı sän qızı da, oğlanı da qanunla cännätä
göndärmäliydin! – dedi Äzrayıl.
– Hansı qanunla? – soruşdu O.
Äzrayıl cavab verä bilmädi. Ätrafdakılara baxdı
O. Onlar da başlarını aşağı salıb dinmädilär. O, qız-
la oğlanın kitabını känara qoydu.
İçäri başkäsäni gätirdilär. O, başkäsänä bircä
däfä baxıb, qälämlä onun kitabının üstünä “Cähän-
näm” sözü yazdı.
– Sänä min şükür! – bağırdı Äzrayıl.
Vä bu an cännätin qapısından içäri bir ixtiyar qarı
atdı özünü.
– Onu mänä ver, sänä qurban olum! Balamdı, il-
lär uzunu görmämişäm, laylay demämişäm beşiyi
üstä, – yalvardı ana.
– Al oğlunun kitabını, bax. Gör nä qädär qan tö-
küb. Özün bax, – dedi O.
Vä başkäsänin kitabını qarıya uzatdı. Arvad kitabı
älinä alıb açmadı. Sinäsinä sıxıb, lay-lay deyä-deyä
yırğalamağa başladı. Vä qarının arıq, quru döşläri
yavaş-yavaş dolub şişdi. Bir azdan mämälärinin
ucundan başkäsänin kitabına süd dammağa baş-
ladı.
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
91
– Lay-lay demä, aç kitabı, oxu. – dedi O.
– Özün oxu, – dedi ana.
– Oxumuşam.Biliräm, – dedi O.
– Bir dä oxu, yalvarıram, – dedi ana.
Vä kitabı Onun qabağına qoyub geri çäkildi. Oğ-
lunun böyründä durdu.
O, kitabı xeyli väräqlädi. Ancaq oxuya bilmädi.
Çünkü yazıların hamısını qarının südü yuyub apar-
mışdı.
– Apar, hara istäyirsän apar oğlunu, – dedi qarı-
ya O.
Ana oğlunu älindän tutub, özüylä cännätä apardı.
– Onu niyä cännätä göndärdin? – qışqırdı Äzrayıl.
– Män göndärmädim.Anası apardı, – dedi O.
İçäri çılpaq, ipäk kimi dalğalanan saçları bädäni-
nä tökülmüş gözäl bir qız girdi. Qara gözlärini bir
däfä qırpmayıb, gülümsünä-gülümsünä Onun üzü-
nä baxmağa başladı. O, älinä qäläm alıb, qızın kita-
bını qabağına çäkdi. Fikrä getdi.
Äzrayılın säbri tükändi.
– Bunun üstündä dä fikirläşirsän? Yoxsa fahişäni
dä cännätä göndärmäk istäyirsän? Bilirsän bu nä
qädär ev yıxıb? Neçä uşağı atasız qoyub? Neçä kişi-
nin malını, pulunu dağıdıb? – bağırdı Äzrayıl.
– Biliräm, – dedi O.
Vä gözlärini kitabdan qaldırıb utanmaz-utanmaz,
täbässümünü çeyniyä-çeyniyä qara gözläriylä ätraf-
Gürzəçöl yazıları
92
da dayananları süzän qıza baxdı. Qız hamını gözdän
keçirändän sonra üzünü Ona tutdu. Başıyla sinäsi-
nä tökülmüş saçlarını arxasına atdı. Äzrayılın da,
Onun da üzünä qäribä bir şeh däydi qızın saçların-
dan.
– Gördün? – soruşdu Äzrayıl.
– Gördüm, – cavab verdi O.
Vä qızın kitabının üstünä “Cännät” sözü yazdı.
– Sän neyniyirsän? Bunu cähännämä göndär-
mäk lazımdır! – qışqırdı Äzrayıl.
– Äzrayıl düz deyir, – dedilär ätrafdakılar.
O älindäki qälämi yerä qoyub ayağa qalxmaq is-
tädi. Ancaq qalxa bilmädi täzädän öz yerinä oturdu.
Näfäsini gärdi.Vä astadan dedi:
– Män cähännäm odunda belä gözäl saçları yan-
dıra bilmäräm...
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
93
Quru arx
Bu çöldä gäzib, gäzib axırda su tapacağıq. Tap-
dığımız o suyun yaxınlığında känd salacağıq. Yaşa-
yıb, yavaş-yavaş ömür süräcäyik. Vä o kändin qıra-
ğında ilk ölümüzün ilk mäzarının baş daşını qoyan
kimi üzümüzü qibläyä tutub, deyäcäyik: – Bu tor-
paq bizimdir. Burda ölmäyä başladıq biz. Kändimi-
zin suyu var, qäbiristanlığı da. Biz varıq...
Sälim kişi bir gün sağ olanda älindä tutduğu beli
çälik kimi oynada-oynada qalxdı kändin üstündäki
täpälärin belinä ki, oradan axan arxdan camaatın
cämi iki hektarlıq qarpızına, yemişinä su versin. An-
caq sulaya bilmädi insanın torpaqda äkib becärdiyi
Allahın nemätini. Çünkü Sälim kişi sağ olanda kor
deyildi. Vä täpälärin üstünä qalxan kimi gördü ki,
arxda bostan sulamağa nädi, allahın aftafasına dol-
durmağa da su yoxdur.
– Sänin yuxu görän gözlärini, arvad! – bağırdı
Sälim kişi, arxın cadar-cadar olmuş içinä tüpürüb.
Arvadının da gözlärinä onunçun söydü ki, canci-
yäri bu gecä yuxusunda duzlu balıq görmüşdü vä
sähär Sälim kişiyä çay süzändä yuxusunu danışmış-
Gürzəçöl yazıları
94
dı. Odur, Sälim kişi hayı gedib, vayı qalmış arxın üs-
tündän aşağı enib kändä gäldi. Vä sağ olduğu üçün
birbaş öz evinä yollandı. Häyätdä çömbälib toyuq
yonan arvadına bir söz demiyib, evin içinä keçdi.
Oğlunu çağırdı.
– Ay oğul, ermänilär, deyäsän, arxın suyunu kä-
siblär. Qapının ağzındakı beli götür, get. Get arxın
suyunu aç. Ermänilärä dä de ki, dädäm deyir ki,
müsälmanı da allah yaradıb, ona da su lazım olur.
Amma dava-dalaş salma, – dedi Sälim kişi oğluna.
– Baş üstä, dädä! – dedi oğul.
Vä gälib gördü ki, qapının ağzında bel zad yox-
dur. Qapını açıb eşiyä çıxdı. Gördü ki, bel burdadı.
– Göräsän, qapının ağzı bu täräfdi, ya içäri täräf?
– soruşdu özü-özündän.
Vä arxın üstünä qalxıb, ermäni kändinä sarı ge-
dändä elä hey fikirläşirdi ki, göräsän, qapının ağzı
hansı täräfdädi. Xeyli gedib, yel däyirmanına çatan-
da ayaq saxladı.
– Allah bilir hansı täräfdädi qapının ağzı! Bel ki
älimdädi! – özünä hirslänib, dedi oğul.
Sonra ayaqlarının yüyänini buraxıb, arxın qırağı
ilä ermäni kändinä üz tutdu. Xeyli gedändän sonra
gördü ki, ermäni kändinin camaatı uşaqlı-qocalı ar-
xın üstünä toplaşıblar.
– Gör bir köpäkuşağı neyläyir! – bağırdı içindä
oğul.
Dostları ilə paylaş: |