Gürzəçöl yazıları
116
yirdi ki, dimdikburun Tapdığın ayağı näyäsä ilişdi.
Üzüqoylu yerä däydi.
– Tfu, sänin ananı! – söydü yovşan qoxusunu
dimdikburun Tapdıq.
Vä ayağa qalxıb, gördü ki, ayaq üstädir. Älindä
dä bir stäkan araq tutub tost deyir. Böyründä dä
läzgi çobanları vä bizim çobanlar oturub. Günäş ba-
şının üstündädir. Vaxt da ki, keçän ildir.
– Aman Allah! – dedi dimdikburun Tapdıq.
Vä älindä bir stäkan arağı tuta-tuta yastı täpäni
aşdı. Qızmar günäş altda ilan mälädän Şarabat dü-
zünün içiylä üz tutdu poçt yoluna täräf. Saatına
baxdı. Gördü ikinin yarısıdır. Vä muğamat konserti-
nä düz bir il altı saat qalıb.
Xeyli ayaq döyändän sonra dayandı. Älindäki
stäkana baxıb, arağı başına çäkdi. Sonra stäkanı
yerä atdı ki, sındırsın. Ancaq stäkan sınmadı. Tap-
dıq çömbälib, gözlärini şoran torpağın tozuna bu-
laşmış stäkana zillädi. Stäkan dümağ olmuşdu räh-
mätlik anasının mirvari gälmiş gözläri kimi. Vä dim-
dikburun Tapdıq indinin özündä dä bilmirdi ki, ana-
sının gözlärinä mirvari haradan gälib çıxdı. Ocaq-
dan közmü düşmüşdü, yoxsa kanalın suyuna pam-
bıq därmanı säpmişdilär täyyarälärdän? Tapdığa bir
adam düz-ämälli cavab vermämişdi. Vä üç il bun-
dan qabaq, bir yaxşı cämdäyi bir ağappaq bezä bü-
küb, anasını da götürüb Bakıya, göz xästäxanasına
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
117
gätirändä dä häkim payı alıb, arvada xästäylä dolu
xästäxanada yer verib, demişdi:
– Operasiya elämäk lazımdı.
Amma arvadın operasiyadan sonra canı çıxmış-
dı. Vä Tapdıq anasını kändä gätirib basdırandan
sonra bir gün täzädän Bakıya qayıtmışdı. Täzä ov
tüfängi almağı “Vosnoxotda” işläyän Qrişadan. An-
caq Qrişanın dükanı tämirdä olduğundan Tapdığın
sövdası baş tutmamışdı.
Vä Tapdıq restorana gedib tüfängin pulunun ba-
şına kül qoymuşdu. Vä elä hämin restoranda anası-
nı operasiya eläyib öldürän häkimin anasını ağlat-
mışdı. Restoranın ayaqyolusunda üzbäüz gälmişdi
hämin häkimlä...
İndi dä dimdikburun Tapdıq ayağa qalxıb gördü
ki, häkim ayaqyolu qoxuyan ayaqyolunun yerinä sä-
rilib, onu yumruqla vurub yerä salan vä indi dä üz-
gözünä siyän çobana baxa-baxa qışqırır:
– Помогите! Помогите!
Sonra gecä ikinin yarısında Tapdığın dörd yüz
manat pulunu götürüb, özünü milisiyadan buraxdı-
lar.
Vä Tapdıq yuxuya getmiş şähärin içiylä yeriyä-
yeriyä saatına baxdı. Gördü ki, saat gecä ikinin ya-
rısıdır. Vä muğamat konsertinä düz dörd il, bir sut-
ka vaxt qalıb. Xoşbaxtlıqdan Tapdıq bir yük maşını-
nın şoferini dilä gätirä bildi. Şoferä pulsuz yük olub
Gürzəçöl yazıları
118
poçt yolunun qırağındakı pavilyonun qabağında ye-
rä düşdü.
O vaxt pavilyonun müdürü Ähmäd deyildi. Bir
cavan oğlan idi.
Vä Tapdıq ondan bir stäkan araq alıb, başına çä-
kändän sonra stäkanı beton döşämäyä vurub sın-
dırdı...
Vä Tapdıq şoran düzün tozuna bulaşmış stäkanı
älinä götürüb bir dä yerä vurdu. Stäkan yovşan üs-
tünä düşüb yenä sınmadı.
Vä Tapdıq yarı yoldan geri döndü. Uzaqdan hü-
rüb üstünä gälän, ancaq yaxınlaşan kimi onu tanıyıb
geri çäkilän itlärin üzünä dä baxmayıb, yatağa girdi.
Özünü qara damın küncündäki palasın üstünä yıxıb
gözlärini yumdu. Vä birdän bir gün kimi anadan
olub bu gün kimi yaşadığı günlär düşdü dimdik-
burun Tapdığın yadına. Sonra birdän yadına düşdü
ki, pavilyonçu Ähmäd onu televizorda muğamat
konsertinä baxmağa çağırmışdı. Yerindän qalxmaq
istädi. Qalxa bilmädi. Vä ağlamağa başladı. Ancaq
anası onu qucağına alan kimi säsini käsdi.
– Ağıllı baladı, çiçi baladı. Ağlayan kimi kiriyän
baladı, – dedi anası onu yırğalaya-yırğalaya.
Vä Tapdıq balaca gözlärini yumub rahatca yuxu-
ya getdi. Çünkü bilirdi ki, muğamat konsertinä hälä
çox, yaman çox vaxt qalıb, alämi yovşan iyinä bürü-
müş bu şoran düzdä...
VAQÌF SÄMÄDOÕLU
119
Qíå yuxusu
– Qancıq, it qızı! Bu il dä doğmasan, dädän evi-
nä göndäräcäyäm! – bağırdı Teymur.
Sonra evin içindä palazın üstünä särilmiş arva-
dının qarnından bir täpik dä tutuzdurub eşiyä çıx-
dı.
– Älinä, ayağına qurban olum, oğul! – dedi Tey-
murun anası eyvanda oturub düyü arıtlaya-arıtla-
ya.
– A ciji , utandığımdan kändä dä çıxa bilmiräm,
– dedi Teymur.
– Doğmayan arvad hürmäyän it kimi şeydi, a ba-
la. Yediyi dä, içdiyi dä haramdı, – dedi anası.
Gülzarın bu ocağa gälin gäldiyi dörd il idi. Ancaq
doğmamışdı. Odur, Teymurun evindä gündüzün
işığında da, gecänin qaranlığında da gileyin, narazı-
lığın söyüşü eşidilirdi.
Teymur Gülzarı neçä häkimä göstärmişdi, nä
qädär xärc çäkib, ayın-oyun dağıtmışdı, di gäl, oğul-
qız sarıdan ötrü göynäyän burnu soyumamışdı.
Uşağı olmurdu Gülzarın.
Gürzəçöl yazıları
120
– Bunun qarnı qaraçı qäbridi! Üstündä nä daşı
var, nä xaçı! Qaraçı qäbridi bunun qarnı! – bağır-
mışdı bir gün Teymur.
Vä o gün kändä xäbär yayılmışdı ki, İnnalı kändi-
nin böyründä qaraçı köçü yurd salıb.
Naxırçı Abbas da o gün bu kändin mal-qarasını
qabağına qatanda camaat onun çiynindän asılmış
beşatılan görmüşdü. Qaraçılar da Abbasın tüfängini
görüb sürüyä gendän dä baxmağa cürät elämämiş-
dilär. Odur, dağılmışdılar kändlärä dilänmäyä, fal
açmağa, däyiş-düyüş elämäyä.
Vä bir qaraçı arvadı böyründä beş-altı uşaqla
Teymurun qapısına gälmişdi.
– A ciji, qov o it qızını! – bağırmışdı Teymur.
– Kiri, köpäkoğlu! Qoy bir fal açsın görüm, – de-
mişdi anası.
Vä bir dämir manatlığı ovucunda bärk-bärk sıxıb,
qaraçı nä qädär dil-ağız eläsä dä, pulu ona ävvälcä-
dän vermäyib, gälinin falına baxdırmışdı.
– Arvad, sänin gälinin gäräk boğaz ayının piyini
yesin. Onda doğacaq, – demişdi qaraçı arvad.
Vä dämir manatlığı Teymurun anasından zorla
alandan sonra varıb getmişdi. Vä qaraçı arvadın
sözläri känddä hamının yadından çıxmışdı. Bircä
Gülzardan savayı. Vä Gülzar bir gün mäqam tapıb
dädäsi evinä qaçmışdı. Häyätdä atasının ayaqlarına
yıxılıb ağlamışdı.
Dostları ilə paylaş: |