Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

77 
 
...Anam mənim bu sualıma köksünü ötürərək, cavab verdi: 
- Bala, - dedi, - çox vaxt səninlə oturub, söhbət eləyirdim. Sən cəbhədə 
bəlkə  də atışmadasan. Mən burada bardaş qurub, səni körpə çağında 
görürəm, dindirirəm, danışırsan, oynayırsan... Açar orada dursun. Mən onu 
yaxşı niyyətlə qoyuram. Elə bilirəm evimizdəsən. 
Sənin səfərin uğurlu səfərdir. Ürəyim mənə deyir ki: "Sən işdən 
qayıdanacan oğlun gələr, qapıda qalar. Açarı qoy get..." Gördün ki, 
niyyətim düz çıxdı, Allah düz adama niyyətinə görə verər. Şükür ki, gəldin 
çıxdın! 
Anam danışdıqca mənim ürəyim genişlənir, iftixar hissim alovlanırdı. 
Ürəyimdə deyirdim: "Bəşəriyyət hamısı analar qəlbi ilə yaşasaydı, dünya 
başdan-başa bir cənnət olardı. Bunların duyğusu, arzusu, xeyirxahlıq və 
mərhəmət dolu ürəkləri həmişə bizimlə, cəbhəçilərlədir. Bu müqəddəs qəlb 
sahiblərinin keşiyində durana zaval yoxdur!" 
Vətənin hava və sularındanmı, adamlarımızın "cəbhəçidir",- deyə mənə 
göstərdikləri qonaqpərəstlikdənmi, görüş sevincindənmi, nədənsə, mən çox 
tez dirçəldim. Özümü əvvəlkindən də möhkəm hiss etdim. Sağaldıqca, 
qüvvətə  gəldikcə  təkrar cəbhəyə qayıtmaq arzusu məndə alovlanırdı. 
Nəhayət, anam məni yola salmalı olduğuna inanandan sonra Nəsrəddinin 
də, Lətifin də anasını çağırdı.  İstirahət günü bizim evimiz səfər evinə 
oxşayırdı. Hərə bir sovqat bağlayıb gətirmişdi. Mən ha yalvardım ki: 
"Canım, bunların heç birinə ehtiyac yoxdur, bunu aparmaq özü çətin işdir", 
buraxmırdılar. Corab gətirən, papiros alan, fətir bişirən, xörək hazırlayan 
kim... Anam məndən xəlvəti bir qutu bağlamışdı. 
- Bala, - deyirdi, - bu, üçünüzün payıdır, açmazsan. Yetirən kimi 
Nəsrəddini, Lətifi çağırarsan, açarsınız. Bu, üç ananın səliqəsidir. Bir açın, 
bir oturun, bir yeyin, bir gəzin, bir vuruşun! 
 
* * * 
 
Cəbhəyə qayıdanda hərbi mütəxəssislər məni böyütmək, başqa yerə, 
yeni vəzifəyə göndərmək fikrində idilər. Mən yoldaşlarımdan ayrılmayım 
deyə, bundan yayındım, öz hissəmizə gəldim. Təəssüf ki, yoldaşlarının heç 
birini yerində tapmadım. 
Nəsrəddinin iki gün əvvəl yaralandığını, səhra xəstəxanasına 
gotürüldüyünü deyirdilərsə, Lətif haqqında açıq danışmırdılar. Mən dərhal 
  

---

78 
 
komissarın yanına getdim, təlaşımı görüb, mənə iki sətirlik bir yazı göstərdi. 
Orada savadlı bir əl rusca yazmışdı: "Demişdim, ele də oldu: döyüşçü 
ölməyəcəkdir!" Mən yazını oxuyub komissarın üzünə baxdım. Nəzərlərimlə 
soruşurdum. Nə soruşduğumu komissar bilmirdi: 
- Həkim yazır, - dedi, - Lətifin sağalmağına ümidimiz yox idi. 
Köks qəfəsinə iki güllə, bir mina qəlpəsi dəyib, ciyərinin başı zədələnib. 
Amma həkim Qiyaslı ümid verirdi. İndi isə Lətifin sağalmağı müəyyəndir. 
İki ay əvvəl mənim yanıma gələn yoldaşlarımı axtarıb, görüşmək üçün 
icazə aldım.  Ən  əziz sovqatı, anaların verdiyi bağlamanı  səhra 
xəstəxanasına gedən maşınların birinə atdım. 
Əvvəl Nəsrəddini tapdım. O, isti bir xalat geymiş, həyətdə  gəzinirdi. 
Yarası qolundan idi, həm də yüngül idi. Mənim gəlməyim onun üçün yox, 
xəstə yoldaşlarım üçün də bir bayram oldu. Şəhərimizdən, yollardan, 
əkindən, məhsuldan suallar verirdilər. Nəsrəddin ikilikdə söhbət üçün məni 
çəkib, palataların kənarına gətirdi. Torpaq üstündə dirsəklənib oturduq. Mən 
gördüklərimin hamısını nağıl etdim. Bıçağı  çıxarıb, bağlamanı açmaq 
istədim. Nəsrəddin mane oldu: 
- Qoymaram, - dedi. 
- Yeməli şeydir,xarab ola bilər. 
- Lətifsiz açmayacaqsan. 
Nəsrəddinin sözü qabağımı kəsdi, bıçağı qatlayıb cibimə qoydum. 
- Elə isə dur, - dedi, - dur, onun yanına gedək. 
Nəsrəddinin ucaboylu, zabitəli bir həkimi var idi. Başqaları həkim olub 
orduya gəlmişdilər, bu adam tibb təhsilindən əvvəl mükəmməl hərb adamı, 
böyük komandir imiş. Rəsmiyyəti çox sevirdi. Xəstələr və  ya bacılar ondan 
bir güzəşt xahiş etməli olanda ümidsiz əllərini tovlayırdılar. Buna görə də 
Nəsrəddin xahiş etmək istəmirdi. 
Mən həkimi "yumşaltmağı" boynuma aldım. Gözlədim. O, otağından 
çıxanda rəsmi vəziyyət alıb, məqsədimizi söylədim. 
- Sabah nahardan sonra yarım saat gedə bilər, - deyə o, icazə verdi. 
Həkim bunu deyib ötdü. Mən sabaha qala bilməyəcəyimi deməyə israr 
etməyə macal tapmadım. 
Mən bu gün Lətifin yanına getdim. Lətif ağır xəstəlikdən təzə ayılırdı. 
Rəngi-rufu qalmamışdı. Məni görəndə sevincindən ağladı. Məni də 
qəhərləndirdi. Narahat etməyim deyə, tez durdum. Bağlamanı onun yanına 
qoyub çıxdım. 
 

---

79 
 
Lətifin sağalıb hissəmizə qayıtmağı iki ay yarım çəkdi. Bu müddətdə 
anaların bağlaması gah onun çarpayısı başında, gah təcili yardım 
arabasında, gah istehkamda qaldı. Lakin açılmadı. Ancaq Lətif gələndən 
sonra üç səmimi yoldaş oturub, sovqatı açdıq. Burada albuxara, kişmiş, 
fındıqdan tutmuş Ordubad almasına qədər vardı. Yeməli  şeylərin altında 
adama bir əl dəsmalı, bir ətirli sabun, adama bir cüt toxunma əlcək var idi. 
Əlcəkləri  əlimizə taxdıq. Anamın sözü mənim qulağımda cingildədi: 
"Bir oturun, bir gəzin, bir vuruşun!" 
- Uşaqlar, - dedim, - bu əlcəklərdə analarımızın mehribanlıq istisi, 
vətənimizin dostluq sədaqətinin, birliyinin hərarəti var. Əllərimizə baxıb, 
analarımızın bizimlə, yanımızda olduqlarını hiss edirik. Onların mehriban 
ana nəfəsi bizi bəsləmiş, böyütmüşdür, bizi döyüşə  də, qələbəyə  də 
aparacaqdır. 
Lətif də, Nəsrəddin də ananın sözlərini təkrar etdilər: 
- Bir gəzək, bir vuruşaq! 
- Qoyun, - dedim, analarımızın surəti gözümüzün önündə, səsi 
qulağımızda,  əli ürəyimizdə olsun. Qoyun onlar oxşayıcı, məhrəm  əllərini 
həmişə bizim yaralarımızın üstünə çəkib sağaltsınlar. Sağ olaq, torpağımıza 
soxulan təcavüzkarları məhv edək! Analarımız sevinsin, arxayın yaşasınlar. 
Ana Vətən bizdən razı qalsın. 
 
1942 
 
 
LEYLA 
 
Gözləyən qızlarımız, gəlinlərimiz,  
      bacılarımız, analarımıza hədiyyə 
 
 
 
Bir müddət onun ayağı tramvaydan kəsilmədi. Şəhərə yaxın düşərgələrin 
birində  əsgəri hissədə vuruşmaq öyrənən sevgili əri Mir Əlinin görüşünə 
gedər, əlinə düşəndə hədiyyə aparardı. Axırıncı dəfə vidalaşandan, Mir Əli 
cəbhəyə yola düşəndən sonra da gəlini yollarda görmək olardı. 
Sevgilisindən xəbər almayanda səbri tükənər, darıxardı; heç bir şeydən 
təsəlli tapmayanda baş alıb çölə, Mir Əlini yola saldığı  

---