Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

65 
 
Sarıköynək qadın isə öz işində idi. Hər gün gəlib evi süpürür, zəhmət 
haqqı üçün də ağlı kəsən, evdə gözə dəyən şeylərdən birini sarı köynəyinin 
altına vurub, soldat bazarına aparırdı. O, Qulamın da, Leylanın da iş-
peşəsini, üst-alt paltarlarını, qulluq vaxtlarını yaxşıca öyrənmişdi. Odur ki, 
evə çox arxayın gəlib-gedirdi. Hətta bir dəfə "köhnə paltar alan" pullu 
müştərilərdən bir-ikisini özü ilə lap evə  gətirmişdi. Qulamın bufetindəki 
şüşələrdən pivə töküb, bir-birinin sağlığına və bu pivəni bazardan alıb 
gətirənin sağlığına içmişdilər. Sonra yük yerindən yorğanlardan soyduqları 
ipəyi, çarpayı xalçasını, sandıq  şeylərindən dəyərlisini ortaya töküb 
sövdələşmişdilər. 
Pullu müştərilərlə yollaşandan, çervonları alıb yerbəyer edəndən sonra 
Sarıköynək qadın Qulamın məscidə dönmüş evinə baxıb, ürəyində demişdi: 
"Yox, balam, daha mən bir də bura nə üzlə  gələ bilərəm!.. Həmişəlik 
xudahafiz!" 
 
3 
 
- De görüm, bir korrektor kimi səhifəni oxuyub, qol çəkmisən, ya 
yox? 
- Bu nə sözdü, yoldaş redaktor? Siz məni o qədər məsuliyyətsiz 
sayırsınız ki, guya oxumamış da qol çəkərəm? 
- Demək, oxumusunuz? 
- Əlbəttə, özü də kəlmə-kəlmə! 
- Bəs bu nədir: "işləyirlər" əvəzinə "dişləyirlər" gedib? 
Qulam qəzetin o yerinə diqqətlə baxdı. Ciddi vəziyyətini pozub dedi: 
- Bu heç, buna səhv deməzlər! Gözdən qaçıb, yoldaş redaktor. Bir də, 
işləyib, dişləyib, ikisi də bir sözdür. Yəni düz gəlir. Bizim qaydamıza lap 
tuş gəlir ki, işləyən dişləyər, işləməyən dişləməz! 
Redaktor qəzeti çəkib, Qulamın əlindən aldı:  
- Neçə yerdə işləyirsən?  
- Qulam dik-dik baxdı:  
- Bunun məsələyə nə dəxli var? 
- Soruşuram, neçə yerdə işləyirsən?  
- Cəmisi bir-iki... - Nəşriyyatda çalışırsan?  
- O heç... səhərdi o. 
  

---

66 
 
- Layihə idarəsi necə? 
- Cəmisi bir altı saat. 
- Zaqotzernoda necə? 
- Yoldaş redaktor, o zdelnidir!  
Redaktor hirsləndi: 
- Yaraşarmı sizə, yaraşarmı bu qədər yerdə... 
- Yaraşımasın o adamlara ki, işləmirlər. Biz ki gecə-gündüz çalışırıq, tər 
tökürük, bu da mükafatımızdırmı? 
Redaktor ayağa qalxdı: 
- Sizin bugünkü səhvinizin üstündən keçmək olar. Saydığım yerlərdən 
azad olunmasanız, sabah işə buraxılmayacaqsınız. Yorğun başla, üzgün 
zehinlə mətbuat işinə xeyir vermək olmaz! 
Qulam qalxıb ətəklərini tovlaya-tovlaya, fıkir içində yeni və pullu qulluq 
xəyalı ilə evə gəldi. 
O axşam Leylanın da gözünə yuxu getmədi. Pambıq kimi atım-atım 
edilmiş evdə,  əli qoynunda oturub Qulamı gözlədi. Ürəyinə min cür fikir 
gəlirdi: "Bu nə işdir! Yoxsa Qulam özgə bir arvad alıb, mənə kələk gəlmək 
istəyir? Yoxsa şeyləri yan bölüb, öz payını aparmaq istəyir? Bəlkə də heç 
bu zalım oğlu işləmir, bəlkə  də vaxtını restoranlarda keçirir? Var-yoxunu 
şəraba, qumara qoyur?.. İnsanı nə tanımaq olar!" 
Gecə  də orucluq ayı kimi uzanırdı. Leyla gah durub yük yerini 
töküşdürür, anasının cehiz verdiyi ipək yorğanı, xalçanı axtarır, şaraqqıltı ilə 
bufetin gözlərini açıb, örtür, işıldayan hər  şeyi götürüb diqqətlə baxır, 
gümüş qaşıqların itdiyinə inana bilmirdi. 
Aləm yıxılıb yatdı. Radio susdu. Tramvaylar dayandı. Xoruzlar bir ağız 
səsləndi. Haçandan-haçana birdən həyətdə ayaq səsi eşidildi. Qulam içəri 
girib, Leylanı  əli qoynunda, məyus oturmuş görəndə,  əvvəl bir duruxdu, 
soruşmaq istədi ki: "Əzizim, niyə bu zamanacan yatmamısan?" 
Gözü evin ortasına tökülmüş şeylərə sataşdı. 
Leyla macal vermədən. Sökülmüş  pərdələri, tökülmüş yükü iki əli ilə 
göstərib dedi: 
- Bu nədir? Bu nə hərrac bazarıdır? Qulamın dili dolaşdı: 
- Necə bəyəm, nə gedib? 
- Mənim cer-cehizim hanı? Hanı mənim ev-eşiyim, paltarlarım, ata-ana 
yadigarlarım?.. 
  

---

67 
 
Bunu deyib Leyla hönkür-hönkür ağladı. Qulamın rəngi saraldı. 
- Bəs kim açıb bu qapını? - deyə  təəccüblə soruşdu. Onların səsinə 
qonşular çıxdılar. 
Sarıköynək qadından kim nə bilirdisə dedi. Leyla bir tərəfdə  yıxılıb, 
hissiz qaldı. Qulam qonşulardan iki nəfər  şahid götürüb, milis idarəsinə 
yollandı. 
O, sinəsindən ah qopa-qopa, ürəyində peşmançılıq qaynaya-qaynaya 
gedirdi. Ancaq bilmirdi kimdən  şikayət etsin. Sarıköynək qadındanmı, 
qonşularındanmı, yoxsa özünün dəm-dəsgah hərisliyindənmi?! 
 
1939 
 
SUSUZLUQ 
 
Payız yeni girmişdi. Ancaq yayın yandırıcı istisi, boğucu bürküsü davam 
edirdi. Biz şəhərdən çıxmış, yaxın kəndlərin birinə doğru yol almışdıq. 
Yolun hər iki tərəfi də quraqlıq və bomboş idi. Uzaq dağların döşündə 
saralan küləşli zəmilərdən, boz və  sıldırım yarğanlardan başqa heç nə 
görünmürdü. 
Ətrafda göyərti adında heç şey qalmamışdı.  İsti bitkiləri qurumuşdu. 
Sanki  ətraf bu saat alışıb-yanacaqdı. Quraqlıq ucundan bu çöllərdə  həyat 
əlaməti görünmürdü. Arabir daş  və ya kol dibindən qalxan quşlar havada 
dayana bilməyib, dərhal yerə enirdilər. Onların uçuşu oda düşmüş, yanmaq 
qorxusundan çırpınan, çapalayan bir məxluqu xatırladırdı. Yalnız 
cırcıramaların səsi eşidilirdi ki, bu səs də adama nədənsə "yandım-yandım!" 
fəryadı kimi gəlirdi. Qaynayan hava təndirdən qalxan alov kimi titrək 
dalğalarla göyə çəkilirdi. Sanki bu saat yerdə hava qurtaracaqdı. 
Burada, bu mənzərə qarşısında adamı yaxalayan susuzluq adi susuzluğa 
bənzəmir, burada ümumi bir atəş vücudu bəla kimi bürüyür, adamın dili 
deyil, baxışları, hərəkətləri də su istəyir. 
Biz nabələd olduğumuzdan su gətirməmişdik, yoldaşım ustam Şahnəzər 
idi. O, gözəl bir rəssam idi. Xan evlərinin incə  və  zərif naxışları, 
məscidlərin mehrabında  şirlə yazılan yazılar, bəy eyvanlarını  bəzəyən 
şəkillər hamısı onun əsərləri idi. 
  

---