Microsoft Word Hazir secilmis eserleri mir celal doc

297 
 
Bir də  zəmanə  qızları açıqdırlar: "Bacı, - deyirdi, - oğlan ki, yastıq 
yoldaşını kifir gördü, gözü qıraqda olacaq. Qırağa baxan göz də çaş bitər. 
Axırı düzəlməz. Brilyant kimi qız olmasa Vahidi adaxlamaram. Qoy ayı 
qucağında görsün, ulduza baxanda gözü qamaşmasın". 
Rübabə bu tələblərə münasib idi. Ucaboy, qaraqaş, alagöz, güləş-qabaq, 
gərdənli, durna kimi! 
Bu təsvir Fatmanın xəyalından keçəndə ixtiyarsız dili tərpəndi. Səs ilə 
dedi. Vahid ona yanaşıb pıçıltı ilə soruşdu: "Ana, durna kimə deyirsən?". 
Fatma oğlunun üzünə baxdı, hər ikisi gülümsədi. 
Göyün bir yeri top düşmüş dam kimi sökülmüşdü. Ağ, seyrək buludları 
aralayaraq, günorta günəşi oradan düz Sadıq kişinin eyvanına, əlində güllü 
çaynik dayanıb dəmləyən Fatmaya baxırdı. Fatma çayniki samovarın başına 
qoyub dayandı, üstünə tikmə dəsmal saldı. Gözünü göylərə dikdi. O, fəzada 
günəşi yox, arıçı evinə gəlin gələn Rübabəni görürdü. Rubabə sanki qəsdən 
eyvanın qənşərində dayanıb gülümsəyir, salam verirdi. Fatma sükutu ilə, 
müntəzir duruşu ilə işıqdan və təbəssümdən kiçilən gözləri ilə ona xoşgəldin 
edib içəri qayıdır, analıq sandığını onun "mübarək qədəmlərinə" tökmək 
istəyirdi... Bu sandıqda Fatma arvadın nəyi yoxdur... 
Hələ  oğlu bir yaşa çatmamış, sünnət toyunda kirvənin gətirdiyi 
töhfələrdən tutmuş bu günə  qədər  əlinə keçən qiymətli,  əziz nə varsa 
hamısınm üstünə sanki qızıl su ilə "Vahid" yazılmışdı. Belə  əziz-girami 
oğulun nişanlısı quru evə gəlməməli idi. Bunun üçün Fatmanın hər tədarükü 
var idi. Ağır sandıq seçmə parçalarla dolu idi. Bacı mənə bax, qayçıkəsməz, 
gendədur,  şəmsiqəmər, qaymağıxara, gülməxmər, naz-naz örpək, 
tirməkürdü, güləbətin, zərxara... 
Körpəsini  əlində oynadan zamanlar Fatma nəzərində Vahidi böyüdüb 
gənc bir oğlan eləyər, həmin parçaları geyinən yaraşıqlı bir gəlini onun 
qabağında, fərş döşənmiş zalda süzdürərdi. Qızın qızıl  ətəklikləri xoş  və 
xəfif gülüş kimi səslənər, döşündə babaxanası parıldar, təsəkqabağı yenicə 
doğmuş ay kimi cilvələnərdi. Oğlan buxara papağını  çıxarıb mıxdan asar, 
qollarını dala əyib, çuxasını soyundurmağı  tələb edər, qızüzəncirli saatını 
taxçaya qoyar, arxalığının ögənini qatlayar, bardaş qurub oturar, əl suyu 
istərdi... 
Bunlar indi Fatmaya nə qədər köhnə gəlirdi. Utandığından bu arzularını 
dilinə gətirmirdi. Vahid indi komsomol oğlandır. Mühəndislik 

---

298 
 
oxuyur. Qələmi, ağlı-kamalı ilə tanınır. Adaxlısı da özü kimi, "Arıçı  oğlu 
Vahid incinar". Fatma bu xəyaldan sonra dayanar, ürəyində deyərdi: "Belə 
də olarmış!.. Nişanlısı da özü kimi!.." 
Fatmaya heç kəs dərs verməmişdi. Heç kəs sandıqdakı parçaları, təsək-
məsəyi, çadra-çarşabı pisləməmişdi. Ancaq nədənsə bunların hamısı onun 
gözündən düşmüşdü. Gəncliyində, qocalıq günlərinin şadlığı, dincliyi üçün 
yığdığı bu şeyləri xəyalına gətirəndə məyus və narahat olurdu, övladı üçün 
elə bir aqibət hazırladığına xəcalət çəkirdi. 
Rübabə gələndən sonra Fatmanın sevinci, təlaşı daha da artmışdı. Uzun 
illərdən bəri gözlədiyi oğul toyu, gəlin gətirmək mərasimi çatmışdı. Xəyal, 
arzu yox, həqiqət olmuşdu. Öz-özünə deyirdi: "Hanı  sənin tədarükün, 
incinar oğula layiq işlərin hanı? Rübabəyə paltolar gərəkdir, sən çaşıb 
saxlamısan. Kostyumlar əvəzinə kürdü almısan. Ağır sandıqların, yüngül 
mücrülərin nəyə lazımdır?.. Kitab şkafları, yazı cihazları, stullar, bufet, 
patefon, belə-belə şeylər gərək..." 
 
* * * 
 
Sadıq kişi Məşədi Qasımla gəldi. Xoş-beşdən, Səttarzadə haqqında 
əhval soruşandan sonra oğluna döndü: 
- Sizin dalınızca çıxmışdım. Son maşın da gəldi, yəqin elədim ki, sabaha 
qaldınız. 
Vahid nəqliyyat ittifaqının maşını ilə yox, ayrı maşınla gəldiklərini dedi. 
Sadıq kişi həmişəki kimi Bakıdan, qəzetlərdən soruşmamış özü söhbətə 
başladı: 
- Məşədi ilə aşağı düşmüşdük. Bakıdan gələn vardı. Nağıl hazırlığına. 
- O nə deməkdir? 
Yığırlar, zaqatovka gedir. Deyir, hərə gerək nağıl borcunu versin. 
Vahid dedi: 
- Siz necə, borcunuzu verdiniz, ya yox? 
- Mən başlasam kağız, mürəkkəb çatmaz. Gedin dedim, özüm Bakıya 
gələcəyəm. 
- Bakıda nə tapacaqsan onları? 

---

299 
 
- Mən niyə, onlar tapacaq. Şuşada gəlib tapan, Bakı  qəsdinində  məni 
tapmaz? 
Rübabə dedi: 
- Əmi, mehmanxana adı çəkmə, evimizə nə gəlib? 
- Məsəl deyirəm də. 
Vahid kişinin sayıq salmaq istədi: 
- Evinizi o nağıl hazırlayana tanıtsanız, özünüzü də nağıla düzər... 
Sadıq sözü dəyişdi: 
- İstəyirik artel düzəldək. 
- Nə arteli? 
- Fermadır, nədir, arıçılıq barədə. 
- Haqqın yolunu tapdınız axırda. Xahiş eləyən çoxdurmu? 
- Vardır, var bir yeddi-səkkiz nəfər. Binasını qoyandan sonra dalısı 
gələcək. 
Rübabə söhbətə qarışdı: 
- Arılar çoxdanın artelidirlər, bir işləyir, bir də yeyirlər. 
Sadıq kişi öz hünərindən söhbət düşınüş kimi arılardan həvəslə deməyə 
başladı. 
- Onların aləmi var, qızım. Böyüyün sözünə baxmağı, ağzıbir olmağı, 
tənbəli cərgədən çıxarmağı, qənaəti, təmizkarlığı... nəyini deyim, çox pak 
heyvandır. Təki biz insanlar çox şeyi onlardan öyrənəydik! 
Vahid dedi: 
- Ata, onların şüuru yoxdur. Nə eləyirlərsə... 
Bu söz Sadıq kişinin xoşuna gəlmədi: 
- Şüur nəyə deyirsən? Bişüur o adama deyərəm ki, iki əli ilə bir başını 
dolandırmır. Sən onların mərifətinə bax! Ananın başı ağrıyanda hamısı yas 
saxlayır, Özgəsinin başını yarmaq, tikəsini  əlindən almaq üçün olan şüur 
nəyə lazımdır? O şüur deyil, zülmdür. Müsəlman şüuru... 
- Şüuru yaxşı işlərə sərf etmək olar. 
- Arılar eləyir də... Mən də onu deyirəm... 
Sadıq həvəslə anların  əmək bölgüsündən, yazbaşı qaynayan 
həyatlarından söhbət elədi. Sonra dedi: 
- Danışın görək, cavanlar, sizlərdə nə var, nə yox, a Vahid! O nədir, o 
mərdimazar oğlu Gəldiyev yenə oralardadır? 

---