Microsoft Word II cild -meruze metnlerin toplusu son2

I Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans: 

 

TÜRKOLOJİ ELMİ-MƏDƏNİ HƏRƏKATDA ORTAQ DƏYƏRLƏR VƏ YENİ ÇAĞIRIŞLAR (II hissə) 

 

 

 

 

 

 

29

fəaliyyət göstərmiş ruhani təbəqəsi nümayəndələrilə tanış etməklə yanaşı Şirvanda kəramət 

sahiblərinə göstərilən böyük ehtiramı da qeyd edir. 

 Şirvanın digər  ziyalısı sayılan Əbdül-Cabbar ibn Məlikdad Əbu Bəkr əş-Şirvani Misirə 

səyahət etmiş, orada dərs demişdir. İbn Cabir əl-Həmədaninin (ö.h.585/1189-da Qahirədə) bir alim 

kimi yetişməsində Əbu Bəkr Məlikdad əş-Şirvaninin böyük rolu olmuşdur  (35, s.7). Təbriz sakini 

Məcdəddin Əbü-l-Məcd əş-Şirvani fəqih və təfsir bilgini kimi məşhur idi (27, c.118). Şirvanlı 

Əbunnami  isə Nizamülmülkün şəninə şeir söyləmişdi: “Nizam Əbu Əli bütün aləmin rəhbəri, dinin 

imamı idi. Onu zülmlə öldürməklə insanlar üçün gündüz gecəyə döndü. Onlar sadəcə bu böyük 

şeyxi öldürmədilər, əslində bütün camaatı və İslamı öldürdülər” (32). 

Şamaxı mədəni inkişaf baxımından o dövrdə digər Azərbaycan şəhərlərindən seçilirdi. 

Tədqiqatçı H.Ciddiyə görə bu onunla izah olunurdu ki, tarixi mərhələlərdə o təkcə şimaldan və 

cənubdan gələn müxtəlif etnik qrupların deyil, həm də karvan yollarının hərəkətlərinin kəsişdiyi 

yerdir (20, c.72). 

 

 

İzahlar: 

      * Məsud ibn Namdar onu vəzirlər oğlu və nəvəsi kimi qələm verir (Бейлис В.М. Масуд ибн 

Намдар. Сборник рассказов, писем и стихов. Факсимиле текста , предисловие и указатели 

В.М.Бейлиса. М.: Наука, 1970, л.13 а) 

**Mücirəddin əl-Beyləqani haqqında bax: Mücirəddin Beyləqaninin Cahan Pəhləvanın adına 

yazdığı qəsidədə iki tarixi hadisə haqqında// Az.SSR EA Tarix İnstitutu və ADU-nun Tarix 

Fakültəsinin gənc alimlərinin ÜİLGİ-nin yaradılmasının 65-illiyinə həsr olunmuş elmi konfransın 

tezisləri. B., 1983, s. 60. 

***Fələki Şirşaninin bioqrafiyası haqqında bax:  К.Залеманн. Четверостишие Хакани. Спб. 

1875, с.15. 

 

ƏDƏBIYYAT 

Azərbaycanca: 

 

1.Azərbaycan tarixi, II cild, Bakı, Elm, 1998. 

2.Aşurbəyli S. Şirvanşahlar dövləti. Bakı: 1997. 

3.Bünyadov Z.M. Azərbaycan Atabəyləri dövləti (1136-1225) Bakı: Elm, 1984. 

4.Əliyeva N.A. Əbu Tahir əs-Siləfi və Şirvanın bəzi görkəmli şəxsiyyətləri // Azərbaycan 

Tarixi Muzeyi – 2006, Bakı: Elm, 2006. 

5.Əliyeva N.A. İbn əs-Sabuni Azərbaycanın orta əsr görkəmli şəxsiyyətləri haqqında // 

Azərbaycan tarixi Muzeyi-2002. Bakı: Elm, 2002. 

6.Dostiyev T.M. Orta əsr şəhərlərinin arxeoloji tədqiqinin bəzi nəticələri. II 

 

Azərbaycanşünaslar müstəqil birliyinin beynəlxalq elmi-nəzəri yubiley konfransının məruzələr 

məcmuəsi. Bakı: 2004. 

7.Xaqani Ş. Ürək döyüntüləri (seçilmiş əsərləri) / Tərtib müqəddimə, lüğət və şərhlər 

Məmmədağa Sultanovundur Bakı: "Yazıçı”, 1979. 

8.Qurani Kərim.18-ci surə, 63-cü ayə. 

9.Kəndli Q. Xaqani Şirvani. Həyatı, dövrü, mühiti. Bakı: Elm, 1988. 

10.Kəndli Q. Xaqani Şirvani və Xarəzmşahlar ocağı // Azərbaycan-özbək ədəbi əlaqələrindən 

səhifələr. Az.SSR EA Xalqlar Dostluğu Ordenli Nizami adına ƏDƏBIYYAT institutu, Bakı: Elm, 

1985. 

11.Mehrəliyev E.Q. Şirvan Elmlər Akademiyası (X-XIII əsrlər), Bakı: Çaşıoğlu, 2000. 

12.Mehrəliyev E. Şirvanilər  (II kitab ), B., 2003. 

13.Yusifli X. İnsan dühasının əlçatmazlıq nümunəsi.//Nizami  Gəncəvi. Leyli və Məcnun. 

Tərcümə edəni: S.Vurğun.Bakı, “Lider nəşriyyatı”, 2004. 

 

---

I Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunmuş beynəlxalq konfrans: 

 

TÜRKOLOJİ ELMİ-MƏDƏNİ HƏRƏKATDA ORTAQ DƏYƏRLƏR VƏ YENİ ÇAĞIRIŞLAR (II hissə) 

 

 

 

 

 

 

30

Rusca: 

 

14.Али-заде А.А. Некоторые сведения о Ширване (до нач. XIII в.) //  Изв. АН  Азерб. 

ССР, № 12, 1947. 

15.Бейлис В.М. Масуд ибн Намдар. Сборник рассказов, писем и стихов. Факсимиле 

текста , предисловие и указатели В.М.Бейлиса. М.: Наука, 1970. 

16.Бейлис В. Сочинения Масуда ибн Намдара как источник по истории Аррана и 

Ширвана нач. XII в. и памятник средневековой арабской литературы. Автореферат 

 

диссертации на соискание ученой степени доктора исторических наук. Баку, 1975. 

17. Бертельс Е.Э. Великий Азербайджанский поэт Низами. Б.: Изд-во Аз ФАН,  1940. 

18.Буниятов Дж. З. Материалы из сочинений Закарии ал-Казвини об Азербайджане // 

Известия АН Азербайджанскаой ССР. Серия истории, филасофии, права. 1976, № 3. 

19.Буниятов З.М. Новые материалы о видных деятелях Азербайджана в эпоху 

средневековья (статья третья) // Изв.АН Аз.ССР, Серия истории, философии и права, 1980, 

№2. 

20.Джидди Г.А. Средневековый город  Шемаха IХ-ХVII века. Баку.: Элм, 1981. 

21.Ибн Асам Куфи Ахмад. Книга завоеваний.  Пер.: З.Буниятова. Баку: Элм, 1981. 

22.Жузе П.К. Мазядиты-шейбаниты в Азербайджане (Историко-биографический 

очерк). АИИ № 647. 

23.Квачидзе В.А.Археологические находки на Каспийском побережье. Памятники 

материальной культуры Азербайджана. 

24.Крымский А.Е. Персидская литература периода  междоусобного разложения 

сельджукского царства (ХП-ХШ в.). 

25.Мамедов С.Некоторые вопросы военной стратегии в военной организации 

государства Ширваншахов  в IХ-начале ХIII вв.//Şirvanşahlar sarayı: tarix, həqiqətlər, 

mülahizələr. Elmi-praktiki konfransın materiallari.B., 2016, s. 360-374. 

26.Минорский В. История Ширвана и Дербенда,М., 1963.  

27.Сейидбейли M.Г. Научно-культурная жизнь Азербайджана (второй половины XIII-

начало XIV в.). Баку: Чашыоглу, 1999. 

Almanca: 

28.Dorn.B. Versuch eyner Geschichte der Schirvanschahe, Mem. De I Ac., IVserie, sc. pol. 

hist. ph, N. 

 

                                     Ərəbcə: 

29.Əl-Həməvi Yaqut/ Mucəm əl-Buldən, II c. 

30.Əl-Həməvi Yaqut.Mucəm əl-Buldən.Beyrut,1977, IIIc. 

31.Əs-Siləfi. Əbu Tahir Mucəm əs-Səfər. ,. www  Mostafa com. 

32.Əs-Siləfi. Mucəməs-Səfər, № 78. 

33.Əs-Səmani. Kitab əl-Ənsab. Leyden, 1912, v.21. 

34.Əs-Sübki Takiəddin. Təbaqat əş-Şafiiyyə əl-kubra. IV c. Qahirə.  

35.İbn əs-Sabuni.Kitab təkmilət ikməlil-ikməl fi-l-ənsab va-l əsma’ va-l əlqab. Mustafa 

Cavadın nəşri. İraq, 1377/ 1957.  

36.İbn Xəlliqan.Vəfayət əl-ə`yən. II c. 

37.Təbrizi Qətran. Divan .

1333. 

 

 

Nəriman Seyidəliyev, fil.ü.e.d. 

 

 

 

 

 

 

 

AMEA Nəsimi adına Dilçilik İnstitutu, Tətbiqi dilçilik 

şöbəsinin baş elmi işçisi 

 

TÜRKOLOGİYADA FRAZEOLOGİYA MƏSƏLƏSİNƏ DAİR 

 

---