Microsoft Word iskenderli lala doc
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
42
investorlara satılması işini daha da sürətləndirməyə kömək etdi. Eyni zamanda proqram çərçivəsində kiçik müəssisələrin də özəlləşdirilməsi aparılmağa başlanıldı. Onu da qeyd edək ki, proqram sosial müdafiənin təşkilini də nəzərdə tuturdu. Beləki, 1995-ci ildə dövlət BVF ilə birlikdə sosial müdafiə şəbəkəsini qurmaq və onu daha da effektli etmək üçün geniş tədbirlər paketi hazırladı. Yuxarıda qeyd etdik ki, proqram çərçivəsində subsidiyalar ləğv olundu, lakin onları konpensassiya etmək üçün nağd köçürmələrin edilməsi qərara alındı ki, bunun da ailə gəlirləri səviyyəsində həyata keçirilməsi planlaşdırıldı və həmçinin işsizliyə görə verilən məbləğlərin də maliyyələşməsi üçün həmin nağd köçürmələrdən istifadə olunur. Beləliklə görünür ki, 1995-ci il proqramında dövlət ilk növbədə Azərbaycanın iqtisadi və maliyyə çətinliklərini geniş qiymətləndirmişdir. Həmçinin onlar bu tədbirlərin daha da sürətlə həyata keçirilməsinə çalışıblar (xüsusən makroiqtisadi stabilliyi yaratmağa). Çünki bu bir tərəfdən Azərbaycanın iqtisadi bərpası üçün özül rolunu oynayırsa , digər tərəfdən və orta müddət üçün ölkəyə hədsiz dərəcədə vacib olan neft strategiyasının həyata keçirilməsinə şərait yaradır. Beləliklə, bu proqram 1995-ci ilin payızına qədər həyata keçirildi, nəticədə uğurlu dəyişikliklərin əsası qoyuldu və proqram 1995-ci ilin sonundan yeni 1995-1996-cı il proqramı ilə davam etdirildi.Qeyd etmək lazımdır ki, BVF-nin imtiyazsız borcların 5 növü var: 1) Stendbay krediti , 2) Genişləndirilmiş Fond Maliyyələşdirmə(GFM), 3) Əlavə Ehtiyyat Kreditləri(ƏEK), 4)Kontingent kredit, 5)Kompensassiya edici kreditlər. Azərbaycana “Stendbay-Bay” krediti və ikinci SKV mexanizmi kreditin verilməsini BVF 17 noyabr 1995-ci ildə təsdiq etdi. Təsdiq edilmiş ümumi məbləği 87.8 milyon SDR(132 milyon dollara yaxın) təşkil edib ki, əsas məqsəd keçiriləcək 1995-1996-cı il islahatlar proqramını dəstəkləmək idi. 1995-1996-cı il proqramına gəldikdə isə əldə olunmuş ilkin uğurların davam etdirilməsi üçün BVF dövlətin bu proqramını həm ikinci SKV krediti, Stend-bay maliyyələşdirilməsi üzrə kreditlə dəstəklədi, əsas məqsəd isə proqramın sonuna qədər maliyyə siyasətləri vasitəsilə aylıq inflasiyanı 1%-ə endirmək və 1996-cı ilin sonuna qədər iqtisadi inkişafa nail olmaq idi. Ümumiyyətlə, bu proqram daha çox fiskal
43
yönümlü idi və 1996-cı ildə büdcə defisitlərinin ÜDM-in 3%-i qədər olmasını nəzərdə tuturdu. Həmçinin 1995-ci ilin yayında pul kütləsi həcminin artması ilə ə laqədar olaraq yarana biləcək inflasiya artımının qarşısını ala bilmək üçün nisbətən kəskin pul siyasəti həyata keçirirdi. Proqramın yenə digər mühim hissəsini struktur islahatlatları təşkil edirdi. Belə ki, 1995-ci ilin sonunadək 8000 kiçik müəssisənin və 1996-cı ilin mart ayınadək 50 iri və orta həcmli müəssisənin özəlləşdirilməsi nəzərdə tutulurdu və 1996-cı ilin mart ayından başlayaraq digər müəssisələrin özəlləşdirilməsi üçün qiymətli kağızlar da paylanıldı. Müəssisələrin işlədikləri sektoru yenidən qurmaq üçün dövlət əsasən MDB ölkələrində qazanılmış təcrübədən istifadə edirdi. Həmin təcrübəyə görə dövlət ilk növbədə ziyanla işləyən müəssisələri müəyyən edib onları bank sistemindən təcrid etdi, işçi heyətini ixtisar etdi və s. Makroiqtisadi stabillik və struktur islahatları sahəsində əldə olunan müvəffəqiyyətlər Azərbaycana digər mühüm potensialından daha səmərəli istifadə etmək imkanı verdi və Azərbaycanın neft strategiyası da bu dövrdə ölkəyə orta müddətdə kapital axınının həcminin artması üçün çox vacib idi. Azərbaycanın ilk dövrlərdə BVF-ilə birlikdə həyata keçirdiyi iqtisadi və maliyyə siyasəti gözlənilən nəticələr verdi və ölkə 1996-cı ildən sonra hazırki dövrdə də Fondla əməkdaşlığı uğurla davam etdirir. Azərbaycanda 1995-ci ildən başla-nılmış makroiqtisadi stabilləşdirmə və struktur islahatları proqramı uğurla həyata keçirilir. Bu istər maliyyə sahəsi olsun, istər struktur sahələri, sosial müdafiə və s. sahəsi olsun öz müsbət nəticələrini vermişdi. Bunun nəticəsində 1996-cı ildə illik inflasiya 20%-dən az olmuşdur. Halbuki, 1995-ci il ildə bu göstərici 40%-dən çox idi. ÜDM isə əvvəlki illərlə müqayisədə 1% artmışdır. BVF-nin ortamüddətli proqramın tərkib hissəsi olan 1996-1997-ci il proqramının məqsədi isə birinci növbədədə ÜDM-in illik 5.1% artımına nail olmaq, inflasiyanın illik faiz dərəcəsini 9.1%-ə endirmək idi. Bunlara nail olmaq məqsədilə ümumi dövlət defisitləri 1999-cu ildən 2% həddində saxlanıldı bu da öz növbəsində daha yüksək dövlət gəlirinə və daha az dövlət xərclərinə əsaslanırdı. Dövlət Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|