Microsoft Word iskenderli lala doc
Yüklə 1,01 Mb. Pdf görüntüsü
|
88
xidmət tamamilə aradan qaldırılmışdır. Eyni zamanda bu illər ərzində regionlarda 13 müasir olimpiya kompleksi tikilibdir. Bu da insanların birbaşa sağlamlığına yönəldilən tədbirlərdir. 5. Qaçqınların və məcburi köçkünlərin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması işləri. Son illər ərzində qaçqınların və məcburi köçkünlərin həyat səviyyəsinin yaxşılaşdırılması və məşğulluğun artırılması Dövlət Proqramı üzrə böyük işlər görülüb. Ilk növbədə bu təbəqənin yaşayış şəraitinin kəskin sürətdə yaxşılaşdırılması məqsədilə bütün çadır şəhərcikləri ləğv edilibdir və onlar evlə təmin edilib. Bu illər ə rzində proqramda nəzərdə tutulan tədbirləri həyata keçirmək üçün 1 milyard manatadək vəsait ayrılmışdır və bu işlər davam ediləcək. 6. qtisadi inkişaf üzrə bütün siyasət tədbirlərində və həyata keçirilən proqramlarda ətraf mühitin davamlılığı prinsiplərinə riayət edilmişdir. Qeyd olunan dövrdə Azərbaycanın inkişafı və insanların sağlamlığının möhkələnməsi üçün geniş çoxşaxəli, yeni ekoloji proqram qəbul edilmişdir. Proqram icra olunmağa başlamışdır və ilk növbədə Bakıda və Abşeron yarımadasında neftlə çirklənmiş gölməçələrin qurudulması, təmizlənməsi və onların yerində müasir infrastrukturun yaradılması, parkların salınması, ağacların əkilməsi həyata keçirilir. Eyni zamanda içməli su baxımından ən ağır vəziyyətdə olan 50 kənddə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin xətti ilə yeni sutəmizləyici qurğular quraşdırılıbdır və növbəti 50 kənddə bu işlər tamamlanmalıdır. Azərbaycanda meşələrin sahəsi o qədər də böyük deyil. Ona görə də proqramda nəzərdə tutulmuş sürətlə ağacların əkilməsi həyata keçirilir. Hal-hazırda 2008-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikasında yoxsulluğun azaldılması və davamlı inkişaf üzrə Dövlət proqramı Dünya Bankının dəstəyi ilə həyata keçirilir.
89
NƏT CƏ VƏ TƏKL FLƏR 1. Dünyanın əsas maliyyə təşkilatlarından olan BVF-nun əsas məqsədi beynəlxalq valyuta kredit münasibətlərini qaydaya salmaq, üzv ölkələrin iqtisadiyyatının inkişafına yardım etmək üçün müvəqqəti maliyyə vəsaitlərinin ayrılması, tədiyyə balansında yaranan problemlərin aradan qaldırılması olmuşdur. Azərbaycan da bu təşkilata üzv olduqdan sonra bu istiqamətdə BVF-nun fəaliyyətindən faydalanmışdır. 2. Dünya Bankı Qrupu beş təşkilatdan ibarətdir: BY B, B A, BMK, ZÇA və MTBM. BY B – Beynəlxalq Yenidənqurma və nkişaf Bankı Orta gəlirli və daha yoxsul kreditqabiliyyətli ölkələrin inkişafı üçün borc və yardım verir. Səsvermə iştirak hüququ hər bir üzv ölkənin abunə kapitalının həcmi ilə bağlıdır. Bu isə öz növbəsində hər bir ölkənin uyğun imkanlarından asılıdır. BY B öz vəsaitlərinin əhəmiyyətli hissəsini beynəlxalq kapital bazarlarındakı istiqrazlar satışı vasitəsilə ə ldə edir. B A – Beynəlxalq nkişaf Assosiasiyası Ə n yoxsul ölkələrə faizsiz borclar verir. B A-nın maliyyə vəsaitlərinin ə ksəriyyəti bəzi inkişaf etməkdə olan ölkələr də daxil olmaqla daha varlı üzv ölkələrin əmanətlərindən təşkil olunur.
BMK – Beynəlxalq Maliyyə Korporasiyası Özəl bölməyə maliyyə yardımı göstərmək yoluyla inkişaf etməkdə olan ölkələrin iqtisadi artımına yardım edir. BMK başqa investorlarla birlikdə borc vermək və səhmdar kapitala investisiyalar yoluyla kommersiya müəssisələrinə investisiyalar edir.
ZÇA – nvestisiyaların Zəmanəti üzrə Çoxtərəfli Agentlik Xarici investorlara qeyri-kommersiya riskləri nəticəsində əmələ gələn ziyanlarına görə zəmanət vermək yoluyla inkişaf edən ölkələrə xarici
90
investisiyaların verilməsində yardım göstərir. Agentlik həm də hökümətlərə özəl investisiyaları cəlb etməkdə və inkişaf edən ölkələrdə investisiya imkanları haqqında məlumatın yayımlamasında yardım məqsədilə məsləhət xidmətləri göstərir. MTBM – nvestisiya Mübahisələrinin Tənzimlənməsi üzrə Beynəlxalq Mərkəz Xarici investorlarla investisiya edilən ölkələr arasındakı mübahisəli məsələlərin barışı və arbitraji vasitəsilə beynəlxalq investisiyaların dəsklənməsinə yardım edir. 3. Dünya Bankı dərin qarşılıqlı əlaqəli və tez dəyişən qlobal iqtisadiyyat şə raitində inkişaf edən və keçid iqtisadiyyatlı yüzdən artıq ölkəyə borclar, məsləhətlər və digər standart ehtiyatlar təqdim edir. Yardım elə şə kildə həyata keçirilir ki, dünya iqtisadiyyatında daha çox iştirak edən ə n yoxsul ölkələr üçün faydası yüksək olsun və kənar amillərin təsiri yumşaldılsın. Dünya Bankı öz maliyyə və insan ehtiyatlarından istifadə edir, eləcə də başqa təşkilatlarla hər bir ölkənin sabit, kəsilməz və bərabərhüquqlu inkişaf yoluna qədəm qoyması üçün fərdi yardım göstərilməsinə istiqamətlənmiş fəaliyyəti tənzimləyir. Diqqət əsasən ə həlinin daha aztəminatlı təbəqəsinə və ən yoxsul ölkələrə yardımın verilməsinə yönəldilir. Dünya Bankı hər il 20 mlrd. ABŞ dolları məbləğində yeni borc öhdəlikləri götürərək inkişafa yardım edən ən iri təşkilatdır.
yaxşılaşdırılması üçün öz müştəriləri və səhmdarları ilə strateji razılıq ə ldə edib. Bu, aşağıdakı yollarla həyata keçirilir: • ən yoxsul ölkələrin borc faizlərini ödəməsi əvəzinə inkişaf təşəbbüslərinin maliyyəlaşdirilməsini təmin edə bilməsi üçün onların borc yükünün azaldılması üzrə yardımın göstərilməsi;
91
• iqtisadi artımın qarşısını alan korrupsiya ilə mübarizədə kömək göstərilməsi; • inkişaf edən ölkələrə müasir kommunikasiya texnologiyalarının, bacarığın və vərdişlərin əldə edilməsi üzrə köməyin göstərilməsi; • müasir qlobal maliyyə böhranından çıxmaq üçün bank sisteminin və maliyyə sektorunun möhkəmləndirilməsi və yenidən qurulması; • sayca artan əhalinin tələbatlarının ödənilməsi, kəndin və kənd təsərrüfatının inkişafına daha çox diqqətin yetirilməsi.
yoxsulluğun səviyyəsinin azaldılması və əhalinin həyat səviyyəsini yaxşılaşdırılması Dünya
Bankının fəaliyyətinin məqsədidir. Azərbaycanda Dünya Bankının əsas fəaliyyət növləri aşağıdakılardan ibarətdir: • investisiyaların əhaliyə yönəldilməsi; • strateji infrastruktur layihələrin dəstəklənməsi (su kəməri, yolların bərpa olunması, ətraf mühitin mühafizəsi); • özəl bölmənin inkişafının həvəsləndirilməsi; • iqtisadi islahatların dəstəklənməsi; • dövlət idarəetmə sisteminin islahatı; • hökümətin imkanlarının möhkəmləndirilməsi. 6. Dünya Bankı müasir qlobal problemlərin həllində ən öncül təşkilatlarından biridir. XX əsrin ikinci yarısında daha da kəskinləşən qlobal problemlər onun tez bir zaman müddətində həllini zəruri edirdi. Dünya Bankı müasir dövrün ən mühüm problemlərindən olan yoxsulluq, aclıq, borc problemi, kütləvi xəstəliklər, içməli su və s. kimi məsələrin həll edilməsi üzrə BMT-nin “Yeni Minilliyin nkişafı” adlı proqramına uyğun olaraq 6 regional komissiyasının vasitəsilə bu problemlərin aradan qaldırılmasında əsas iştirakçı kimi çıxış edir.
92
keçirilməsində yaxından iştirakı bilavasitə ölkə iqtisadiyyatının, xüsusilə qeyri-neft sektorunun inkişafına şərait yaradır. Dünya Bankı ölkədə işsizlik probleminin həll
olunmasında, ə traf mühitin qorunmasında və s. problemlərin həll olunmasında Azərbaycan hökumətinin yaxın əməkdaşlarından biridir. Azərbaycan və Dünya Bankı ə laqələrinin prespektiv imkanları çox genişdir. Bununla əlaqədar aşağıdakı təklifləri göstərmək olar. Azərbaycan müxtəlif tipli sənaye və ixtisaslı işçi qüvvəsi vardır. Lakin mövcud avadanlıqların çoxu köhnəlmişdir. Respublikada dünya standartlarına cavab verən maşınqayırma sənayesi yox dərəcəsindədir. Dərman preparatları, tibbi avadanlıq və nəqliyyat vasitələri istehsal edən sahə demək olar ki, yoxdur. Bankla ölkənin əlaqələrinin gələcək perspektivi kimi Dünya Bankının bu sahələrə yardım göstərməsi həmin sahələrin rentabelli inkişafı üçün şərait yaratmış olar. Diqqət göstəriləsi digər bir sahə turizm sahəsidir. Azərbaycandada mövcud olan iqlim və relyef şəraiti turizmin bu regionda inkişafı üçün çox böyük imkanlar yaradır. Turizm sahəsinin inkişafı regionların inkişafı, ölkədaxili infrastrukturun və xidmət sahələrinin inkişafı ilə sıx bağlıdır. Bu sahənin inkişafı xarici valyuta axınını stimullaşdıracaq. Dünya Bankının bu sahəyə yardım ayırması kompleks inkişafa səbəb olacaq. Ölkə iqtisadiyyatının balanslı inkişafını təmin etmək üçün qeyri- neft sektoruna daxili və xarici investorları cəlb etmək lazımdır.Bunun üçün Dünya Bankının alt qurumu olan nvestisiya Təminati üzrə Çoxtərəfli Agentlik ( TÇA) ilə əməkdaşlığı genişləndirmək lazımdır. Bu qurumun əsas vəzifəsi iqtisadiyyatı zəif olan ölkələrə xarici kapital yönəltməkdir. Bu işdə o investorlar üçün təminatçı rolundadır.
93
Dünya Bankı Azərbaycanda fəaliyyətə başladığı ilk dövrdən bu günə kimi 25-dən çox layihə üzrə 825 mln. ABŞ dollarından çox kredit vermişdir. Düzdür, kredit ayırmadan əvvəl bankın qoyduğu şərtlər həmin kreditin qaytarılmasına zəmanət verir, ancaq bununla yanaşı Azərbaycan kredit aldığı sahələrin rentabelli işləməsinə nail olmalı və beləliklə kreditin qaytarılması üçün zəmin yaratmalıdır.
94
1.
внешнеэкономического развития. Киев.Экспресс – Обява, 2000. 2. S.Səfərov. Heydər Əliyev kursu yeni keyfiyyət halında: qtisadiyyat, siyasət, dinamizm, problemlər, perspektivlər. Bakı, Azərnəşr, 2005. 3. Ə.Həsənov. Müasir beynəlxalq münasibətlər və Azərbaycanın xarici siyasəti. Dərslik. Bakı, 2005. 4. G.Gənciyev. B M: Müasir vəziyyət və inkişaf problemləri. Bakı, 2005. 5. Q.Süleymanov. Beynəlxalq əmək bazarının inkişaf problemləri. Bakı, 1999. 6. C.Kərimov, A.Orucov, H. srafilov. Dünya iqtisadiyyatı. Dərslik. Bakı, 2007. 7. C.Kərimov, A.Orucov, T.Kərimova. Beynəlxalq iqtisadi təşkilatlar. Bakı, Nurlan, 2008. 8. Mehdiyev R. Azərbaycan: Qloballaşma dövrünün tələbləri. Bakı, 2005. 9. Rəcəbov H. BMT-nin ixtisaslaşmış qurumları və Azərbaycan. Bakı, 2003. 10. Vəciyev D., Rəhimov M. Beynəlxalq maliyyə. Bakı, 2000. 11. Vəliyev D. Azərbaycanın qlobal iqtisadiyyata inteqrasiyası. Bakı, 2008. 12. Abbasov Ç.M. Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya yolları. Bakı. Elm, 2005. 13.
Stiqlis C.E. Qloballaşma və onun doğurduğu narazılılıqlar. qtisadi islahatlar mərkəzi. Bakı, 2004. 14. И.Герчикова. Международные
экономические организации : регулирование мирохозяйственных связей и предпринимательской деятельности . М., 2000. 15.
Х. Шреплер. Международные экономические организации. М., 1998. 16.
Под ред. И.Хасбулатова. Мировая экономика и международные экономические отношения. М., 2006. 17.
Под ред. В.Рыбалкина. Международные экономические отношения. Учебник
. М., 2006.
95
18. Под ред. А.Торкунова. Международные экономические отношения. М., 2007.
19. Аббасбейли А., Гасанов А. Азербайджан в системе международных и региональных организаций. Баку, 1999. 20. Мировая экономика и международные экономические отношения. Учебник . Под ред. А.Булатова. М., 2008. 21. Мировая экономика. И.Спиридонов. Учебное пособие. М., 2007. 22. Международные экономические отношения. Учебник, 2-е изд. Под ред. Н .Ливенцева. М., 2006. 23. Азербайджан. Переход к стабильному развитию. Региональные исследования Всемирного Банка. Всемирный Банк. Вашингтон, Округ Колумбия . 1993.
24. Всемирный Банк. Годовой отчет. Вашингтон, 2004. 25. Путеводитель по Всемирному Банку. Москва, 2004. 26. nternet saytları: www.worldbank.orq www. ifc.orq
www.ida.orq www.icsid.orq
96
РЕЗЮМЕ
В магистрской диссертации ставится цель проанализировать отношения Азербайджанской
республики с
международными
финансовыми организациями , в том числе с Международным валютным фондом и Всемирным Банком, оценить сотрудничество нашей страны с данными организациями с тем, чтобы определить перспективы развития этих отношений и сделать свои предложения и рекомндации в этом направлении. В первой
главе
изучаются вопросы
создания
, цель
и
функции Международного валютного фонда и Всемирного Банка, главное направление их деятельности , особое место в главе уделяется исследованию роли международных финансовых организаций в социально-экономическом развитии стран с переходной экономикой и развивающихся стран. Во второй главе анализируется современное состояние сотрудничества Азербайджана с МВФ и Всемирным Банком, объем и динамика валютно- кредитных отношений, иностранных инвестиций и кредитов, осуществляемых этими
организациями в Азербайджан. В третьей главе изучается валютная политика Азербайджана, стратегия реализации программ ВБ, а также направления расширения сотрудничества страны с МВФ и Всемирном Банком.
97
SUMMARY The main purpose of the dissertation to analyze the ratio of the Republic of Azerbaijan with international financial institutions, including the International Monetary Fund and the World Bank to analyze the activities and their economic impact, to assess the cooperation of the Azerbaijan Republic with these organizations, to identify prospects and give their suggestions in this regard. In the first chapter we study the creation, purpose and functions of the International Monetary Fund, the World Bank and its institutions: the creation and main areas of activity, in addition examines the role of international financial institutions in the socio-economic development of countries in transition and developing countries. The second chapter analyzes the cooperation of Azerbaijan with the IMF, volume and dynamics, monetary and credit relations, foreign investments and loans in Azerbaijan from the World market. In the third chapter we study the monetary policy of Azerbaijan, the direction of expansion of cooperation with the IMF and the World Bank.
Yüklə 1,01 Mb. Dostları ilə paylaş:
|