niyyətlərdən, heç bir kəsin paxıllığını çəkməməyindən və heç kəsə pislik
etməməsindən.
Sovet qanunlarından biri də əsgər yaşı çatmış bütün oğlanlar hərbi xidməti
yerinə yetirməli idi. Gənc Rəmzi də institutu yarımçıq qoyub hərbi xidmətə
yollandı. Moskva ətrafındakı hərbi hissələrdən birində qulluq etməyə başladı.
Vətənindən uzaqlarda, qürbət eldə qulluq etmək onun üçün çətin idi. Özünü
sanki qınayırdı. «Bu necə işdir, özüm Azərbaycanlı, yurdum da Azərbaycan, elə
bizim özümüz də vətənimizdə qulluq etməliyik» deyirdi.
Amma, hər bir əsgər üçün qanun qanundur. Vətəni üçün, ata-ana, qardaş və
bacıları üçün çox darıxırdı. Yaxşı qulluq etdiyi üçün onu bir aylıq məzuniyyətə
göndərdilər. Özü məzuniyyətə gəlməmiş Hərbi Hissənin komandirindən
valideynlərinə təşəkkür məktubu da gəldi.
Laçına çatanda qollarını açıb doyunca yurdunun havasını ciyərlərinə çəkdi.
Elə bil ki, yurdunu qucaqlayıb, onunla salamlaşırdı. Elə bil ki, yurdunun havasını
özünə həyat bilirdi.
Beləcə iki il də keçdi. Hərbi xidmətdən sonra yenidən Azərbaycana döndü.
Yenidən tələbəlik illəri davam etdi.
Onunla institutda oxuyan tələbə dostlarından bir neçəsi hərbi xidmətə
getmişdi. Bir neçəsi isə qiyabi şöbəyə keçmiş, ildə iki dəfə instituta gəlməklə
təhsilini davam etdirirdilər. O yenə də mehribanlığı ilə özünə yeni yoldaşlar da
tapdı.
Hərbi xidmət – kişilik məktəbi Rəmzini çox dəyişdirmişdi. Boyu bir az da
uzanmış, bir az dəyişilmiş və bədəni dolmuşdu.
Xasiyyətində əsl kişilərə məxsus bir təmkinlik və ciddilik hiss olunurdu.
Bütün bunlara baxmayaraq əvvəlki dəlidolu və inadkar Rəmzi idi.
1988-ci ilin fevralından başlayan çaxnaşma bütün Qarabağ bölgələri kimi
Laçında da özünü göstərirdi. Deyəsən 70-ci illərdə babamın söylədikləir (artıq o
rəhmətə getmişdi) erməni siyasəti və ermənilərin iç üzü özünü göstərirdi.
Xankəndi və ətraf kəndəlri ermənilər tamamilə ələ keçirmişdilər. Yollar
bağlanmış, vəziyyət gərginləşmişdi.
Belə bir vəziyyət gənc və inadkar Rəmzini Laçına dönməyə vadar etdi. Artıq
o institutun 5-ci kursunda oxuyurdu. nstitutu yarımçıq qoyub gəlməsi atama və
anama ağır gəldi. ndiyə kimi oxuyub, indi niyə də institutu yarımçıq qalsın
dedilər. Rəmziyə çox israr etdilər:
- Oğlum, qayıt ali məktəbini bitir, sonra yenə də hərbiyə gedib vətənimizi
qoruyarsan. ndiyə kimi çəkdiyin zəhmət, oxuduğun illər hədər getməsin.
- Ay mənim ürəyim, canım atam, anam. Sizi dünyada hər şeydən, canımdan
da çox istəyirəm. Ancaq yurdumu, vətənimi ölən günə qədər qoruyacağıma and
içmişəm. Mənim üçün ən müqəddər yer üstündə dayandığım vətən torpağıdır. Ona
görə də məni bu yoldan heç bir amal döndərə bilməz! O ki, qaldı ali məktəbə, siz
arxayın olun, rektorla özüm danışıb onun icazəsi ilə gəlmişəm. Münaqişə qurtaran
kimi yenə də gedib ali təhsilimi başa vuracağam və sizin arzularınızı
doğruldacağam. Mən onsuz da kiçik yaşlarımdan hərbçi olmaq arzusunda
olmuşam. Mən sizi – ata və anamı çox sevdiyimdən onların arzuladığı sənətin
dalınca getdim. Mən həm də vətənimin oğluyam.
Belə inadkarlığın qarşısında deməyə söz tapa bilməyən ata, ana dinmədilər.
Rəmzi həmişəki kimi onalır qucaqlayıb öpdü. Sonra da onların könlünü aldı.
Üzlərində təbəssüm hiss etdikdən sonra birdən dedi:
- Ay ana, bayaqdan yadımdan çıxmışdı. Birdən yadıma düşdü. Mən axırıncı –
V kursda oxuyuram. Bir ilə nə var ki. Qoy hələ onların cavabını layiqincə verək.
Özüm gördüm ki, vəziyyət sakitləşib, daha düşmənlərimizin səsi çıxmır, onda ali
təhsilimin bir ilini də oxuyub, başa vuracağam. Məndən özünüz bilirsiniz ki, yalan
söz eşitməmisiniz. Bir də ay ana, kaş bizim batalyona gəlib orada necə oğlanların
vətən müdafiəsinə qalxdığını görəydiniz. Mən onların yanında heç bir kiməm. Elə
qeyrətli oğlanlar var ki, Laçının öz adına layiq – Laçın oğlanlar.
Yenə də anasını öpdü. Ay ana, başına dönüm, mən səninlə qürur duyuram ki,
mənim belə anam var. Sən həm ürəklisən, həm də kişi qeyrətlisən. Oradakı
oğlanlar hamısı sənin balalarındır. Bizi unutma. Hərdən-birdən ərzaq yığ, özüm
gəlib aparacağam.
Anam dilləndi:
- Rəmzi, mən oğlanlarıma ad qoyanda birinci onların vətənpərvər, qeyrətli
eloğlu olmalarını arzu etmişəm. Əlbəttə, yurdumuzu siz qorumalısınız. Ancaq,
oğul, mən anayam. Birdən başına bir iş gələr, onda atanla mən nə edərik?
- Mənə heç nə olmaz ana! Olsa da eyib etməz. Məndən sonra o qədər oğullar
var ki, sayı-hesabı yox. Hamısı da qoçaq və igid. Sən bizim hamımıza dua et ki,
vətənimizi, torpağımızı qoruya bilək! – dedi və evdən çıxdı.
1989-cu ildə artıq özünümüdafiə batalyonu yaranmışdı. Rəmzi bu batalyonun
döyüşçüsü kimi fəallıq göstərirdi. Əyninə geyindiyi hərbi forma ona yaraşırdı. Elə
bil ki, çoxdan arzuladığı «hərbçi olmaq istəyi» onu vətənin müdafiəsi üçün
reallaşdırmışdı. O, hərbçi geyimində Laçın ilə Ermənistan sərhəddində olan
postlardan hərdənbir evə gələr, gedəndə isə özü ilə gücü çatacağı qədər ərzaq
aparardı.
Özünə də, dyöüşçü yoldaşlarına da çox güvənirdi. Elə hiss edirdi ki,
ayaqlarını qoyduğu vətən torpağına, belə cəsur oğulları olan vətən torpağına heç
kim cürət edib girə bilməz. Bəs, onda biz nə edərik? Özü-özünə çoxlu suallar verir,
verdiyi suallara da nikbin cavablar axdarırdı.
«Bizi kimi oğulları olan yurduma heç kimin gücü çatmaz» deyirdi.
- Bəs vətənin suyunu içəsən, çörəyini yeyəsən, sonra isə başını götürüb hara
sakitlikdir ora qaçasan? Heç bu kişilikdən deyil. Mən özümdən də çox qeyrətli
oğlanlara qüvənirəm. Bu yolda, vətəni qorumaq yolunda ölü var, döndü yox. Bir də
bir şey var ki, bizi qoyalar, onlar buralara bir addım atmamış, biz onları düz
rəvana qədər qovaq. Onda onların ağılları başlarına gələr. Başqasının torpağına
göz dikmək necə olar, bilərlər.
Postda oğlanların çoxu uzanıb, qalanları isə ayaq üstə söhbət edirdilər. Birdən
bir oğlan dedi:
- Doğrudan da çətindir. Kaş adam avtomatı bir əllə ataydı. Ancaq atmaq
olmaz.
Hər yerdən suallar verdilər:
- Niyə də atmaq olmaz?